Το ομολογώ. Είμαι υπέρ μιας θετικής ψυχολογίας που εστιάζει περισσότερο στα δυνατά μας σημασία και στην αξιοποίηση τους αντί να επικεντρώνεται στον εντοπισμό των αδυναμιών και στη διόρθωση τους. Για δεκαετίες, η ψυχολογία εστίαζε στους περιορισμούς μας, στο τι δεν μπορούμε και στο τι δεν πάει καλά. Η αμφισβήτηση της αρνητικής εστίασης της παραδοσιακής ψυχολογίας μαζί με την έλευση της θετικής ψυχολογίας εκτόξευσε, μεταξύ άλλων, τη διάδοση της θετικής σκέψης (αν και δεν είναι αυτό η θετική ψυχολογία).
Θετική θέαση των πραγμάτων με μέτρο
Το αποτέλεσμα ήταν το «σκέψου θετικά» ή «αντικατέστησε της αρνητικές σκέψεις με θετικές», να παρουσιάζεται σαν συμβουλή-πανάκεια. Εννοείται πως μια θετικότερη αντιμετώπιση των πραγμάτων έχει οφέλη και συμβάλλει στην ψυχική και σωματική υγεία. Απαιτείται όπως μια ισορροπία. Η κατάχρηση δεν ωφελεί κανέναν.
Η θετική σκέψη βοηθάει υπό μία προϋπόθεση. Για να έχει αποτέλεσμα, χρειάζεται να την πιστεύετε έστω και λίγο, να έχει κάποια πιστευτότητα. Ειδάλλως, θα νιώσετε σαν να κοροϊδεύετε τον εαυτό σας και δεν θα αισθανθείτε καλύτερα. Το αντίθετο. Θυμηθείτε την τελευταία φορά που κάποιος προσπάθησε να φτιάξει την καλή σας διάθεση ή να σας ενθαρρύνει μετά από μια απογοήτευση με λόγια που δεν πιστεύατε καθόλου. Τι αποτέλεσμα είχε και πώς νιώσατε;
Σε κάποια ημερίδα, μια από τις παρευρισκόμενες γνώριζε την ειδικότητά μου στην ύπνωση και μου ανέφερε ότι προσπάθησε να το εφαρμόσει για να αδυνατίσει. Μου παραπονέθηκε, όμως, ότι δεν είχε αποτέλεσμα. Ρώτησα τι έλεγε στον εαυτό της κατά τη διάρκεια της άσκησης.
–Κάθε μέρα θα απολαμβάνω περισσότερο τα λαχανικά. Θα χαίρομαι να τρώω σαλάτες, μου αρέσει το σπανάκι, δεν μου αρέσουν τα γλυκά…
-Σου αρέσουν; Σου αρέσει, για παράδειγμα, το σπανάκι;
-Όχι, καθόλου.
-Σου αρέσουν τα γλυκά;
-Πολύ.
Παραμυθιάζοντας τον εαυτό της για κάτι που ξέρει πολύ καλά ότι δεν ισχύει, δεν οδηγεί πουθενά. Θα μπορούσε να συνδυάσει την επιλογή φαγητού με αυτό που της αρέσει, την απώλεια κιλών και την καλύτερη υγεία. Να νιώθει ικανοποίηση κάθε φορά που επιλέγει σωστά επειδή ασκεί αυτοέλεγχο, φροντίζει ενεργά την υγεία της, γίνεται πιο αποτελεσματική και δρομολογεί την επιτυχία του στόχου της. Αυτά έχουν πιστευτότητα.
Η κατάχρηση θετικής σκέψης σπέρνει δεινά
Επιπλέον, η κατάχρηση της θετικής σκέψης δεν σας προετοιμάζει για πιθανές δυσκολίες. Η πραγματικότητα ενέχει και αρνητικές καταστάσεις και η πιθανή πρόβλεψή τους μπορεί να οδηγήσει σε κατάλληλη προετοιμασία για μια επιτυχή αντιμετώπιση.
Είχα κάνει πρόσφατα ένα εταιρικό σεμινάριο για τη διαχείριση του στρες. Στο περιεχόμενο, μεταξύ άλλων, ήταν μια άσκηση χαλάρωσης. Ανέφερα φευγαλέα, γιατί ήταν λίγος ο χρόνος που μας είχε δοθεί, ότι μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτή την άσκηση και σαν τεχνική προετοιμασίας για μελλοντικές προκλήσεις δίνοντας τους κάποια παραδείγματα. Στη συνέχεια του σεμιναρίου την επόμενη εβδομάδα, μία νεαρή συμμετέχοντας μου ανέφερε ότι έκανε την άσκηση για να πάρει την άδεια οδήγησης.
Ρώτησα αν πέρασε και μου είπε όχι. Ζήτησα να μου περιγράψει πώς έκανε την άσκηση. Στην νοερή προπόνηση, επέλεξε μια ιδανική εικόνα. Φανταζόταν να κάνει με αυτοπεποίθηση όλα όσα της έλεγαν οι εξεταστές και στο τέλος να φεύγει ικανοποιημένη με την επίδοσή της.
Ήταν ένας από τους λόγους που δεν τα πήγε τόσο καλά όσο μπορούσε. Πού πήγαν τα απρόοπτα; Πού πήγε η πιθανή κακή κριτική των εξεταστών; Πού πήγε το άγχος; Κανένα από αυτά τα σενάρια δεν είχαν θέση στην ιδανική της οπτικοποίηση.
Η θετική σκέψη δεν σημαίνει άγνοια αρνητικών πιθανοτήτων. Τι θα ήταν προτιμητέο να κάνει η κοπέλα που έδινε εξετάσεις για δίπλωμα οδήγησης; Να ενσωματώσει στην οπτικοποίησή της αυτά που θα μπορούσαν να πάνε στραβά και να τα διαχειρίζεται αποτελεσματικά. Επειδή προετοίμαζε τον εαυτό της για την ιδανική κατάσταση, όταν οι εξεταστές έδειξαν εξαρχής την αυστηρή και επικριτική τους πλευρά, τα έχασε και δεν μπόρεσε να αποδώσει.
Επιλέξτε θετική σκέψη με επίγνωση. Σκεφτείτε θετικά αλλά πιστευτά… και καλή επιτυχία!
