Εικόνες σαν και αυτές μπορεί να σηματοδοτούν σπουδαίες αλλαγές στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε κοινωνικά και επιστημονικά την σπουδαιότητα του γυναικείου σώματος ως κυρίαρχου στη γέννα.
Το 2018 οι ερευνήτριες Rebecca J. Mercier και Julia C. Durante, δημοσίευσαν την ερευνητική τους μελέτη, στο επιστημονικό περιοδικό The American Journal of Maternal Child Nursing, πάνω στο ζήτημα των φιλικών προς τη μητέρα και το βρέφος καισαρικών επεμβάσεων και την στάση του ιατρικού προσωπικού προς τις απαιτούμενες αλλαγές στα ιατρικά πρωτόκολλα.
Τι χρειάζεται όμως να αλλάξει σε αυτά τα πρωτοκόλλα;
Κατά την διάρκεια ενός φυσιολογικού κολπικού τοκετού συνήθως υπάρχει ένα θετικό και ήρεμο περιβάλλον όπου οι σύντροφοι είναι παρόντες κατά την διάρκεια του τοκετού και ο μεταγεννητικός αποχωρισμός μητέρας και βρέφους είναι το κατά δύναμη ελαχιστοποιημένος.
Όμως αυτό δεν συμβαίνει στην εμπειρία ενός τοκετού με καισαρική τομή. Στην συντριπτική πλειοψηφία οι γονείς δεν έχουν εικόνα της σπουδαίας στιγμής της γέννησης του μωρού τους και το βρέφος μεταφέρεται αμέσως στα χέρια των νοσηλευτών και του ιατρικού προσωπικού, πριν από την αγκαλιά της μητέρας του.
Στην μητέρα συνήθως δεν επιτρέπεται να κρατήσει το μωρό της στο χώρο του χειρουργείου ή να θηλάσει απευθείας. Οι επιστημονικές μελέτες συνεχίζουν να επιβεβαιώνουν πως υπάρχει στατιστική συσχέτιση των παραπάνω περιπτώσεων με χαμηλά ποσοστά ομαλής εγκατάστασης θηλασμού καθώς και μειωμένη χρονική διάρκεια στο θηλασμό.
Ενώ σχετικές έρευνες πάνω στις δυσκολίες στον συναισθηματικό δεσμό μητέρας-βρέφους εμφανίζουν συσχετίσεις με την εμπειρία της καισαρικής τομής και τα υπάρχοντα ιατρικά πρωτόκολλα, όπου στην περίπτωση του συγκεκριμένου χειρουργείου δημιουργήθηκαν αρχικά με τόσους περιορισμούς για την προστασία των ασθενών από πιθανές επιπλοκές.
Είναι όμως όλοι οι τοκετοί με καισαρική τομή το ίδιο επικίνδυνοι;
Σίγουρα δεν είναι όλοι οι τοκετοί το ίδιο. Οι ιατρικές έρευνες για παράδειγμα δείχνουν πως το ρίσκο νεογνικών επιπλοκών είναι αρκετά πιο χαμηλό σε μη επείγουσες καισαρικές επεμβάσεις ή σε περιπτώσεις πάνω από την 39η εβδομάδα κύησης.
Αναγνωρίζοντας λοιπόν πως η παραδοσιακή κλινική πρακτική ίσως δεν είναι απαραίτητη για όλες τις καισαρικές επεμβάσεις αρκετοί κλινικοί προωθούν σημαντικές αλλαγές στα ιατρικά πρωτόκολλα που πλησιάζουν αρκετά εκείνα των φυσιολογικών τοκετών.
Αυτά τα πρωτόκολλα θα τα συναντήσουμε με τους ορισμούς Newborn-Friendly, Family-Friendly, Family Centered Cesarean και καθώς δεν υπάρχει μέχρι στιγμής ένας επίσημος ορισμός οι επιστήμονες εστίασαν στα κεντρικά χαρακτηριστικά που είναι:
Ένα χειρουργικό δωμάτιο περισσότερο φιλικό προς την μητέρα και το βρέφος, προτείνεται επίσης ο γυναικολόγος να επιτρέπει την γέννηση του βρέφους από την τομή με την τεχνική hands-off, δηλαδή με όσο το δυνατόν λιγότερες παρεμβάσεις από την μεριά των χειρούργων.
Να δίνεται η επιλογή μετά από ενημέρωση, στους γονείς να έχουν εικόνα την στιγμή της γέννησης μέσω των διάφανων κουρτινών, να επιτρέπεται η όσο το δυνατόν για τα δεδομένα του χειρουργείου καθυστερημένη απολίνωση του ομφάλιου λώρου και η συμμετοχή του συντρόφου στο κόψιμο του λώρου την ώρα που η μητέρα έχει στην αγκαλιά της το βρέφος σε επαφή δέρμα με δέρμα όπου θα ενθαρρύνεται και ο άμεσος θηλασμός.
Όλες οι νοσηλευτικές φροντίδες προτείνεται να διεκπεραιώνονται με το βρέφος στην αγκαλιά των γονιών του με μόνη εξαίρεση την απαίτηση άμεσης ιατρικής παρέμβασης.
Οι παραπάνω προτεινόμενες αλλαγές έχει αποδειχθεί ερευνητικά πως έχουν θετική επίδραση στην υποκειμενική βίωση του τοκετού από την μεριά της μητέρας καθώς και στην μείωση της αίσθησης του πόνου κυρίως με την επαφή δέρμα με δέρμα αμέσως μετά την γέννηση του μωρού τους και μέσω των ορμονολογικών ρυθμίσεων που συμβαίνουν αυτήν την σπουδαία τρυφερή στιγμή.
Πόσο εφικτό όμως είναι να συμβούν στην πραγματικότητα αυτές οι αλλαγές;
Οι παραπάνω αλλαγές εμπλέκουν πολλά ιατρικά και διοικητικά πεδία και αρκετούς εμπλεκόμενους με διαφορετικές αρμοδιότητες, προτεραιότητες και οπτικές για το πως η αλλαγή πρωτοκόλλου θα επηρεάσει το έργο τους διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την προστασία της υγείας της μητέρας και του βρέφους.
Η ερευνητική μελέτη των Mercier&Durante(2018) ανέδειξε πως η πραγματική πρόκληση ήταν η απαγκίστρωση των επαγγελματιών υγείας από την ρουτίνα της καισαρικής επέμβασης παρόλο που οι περισσότεροι συμμετέχοντες είχαν θετική στάση δεδομένων των ερευνητικών αποτελεσμάτων που αναδεικνύουν τα ιατρικά και ψυχικά οφέλη για την μητέρα και το μωρό.
Αυτό που έκανε εντύπωση ερευνητικά ήταν πως υπήρχε στατιστική διαφοροποίηση στη στάση των επαγγελματιών υγείας με κριτήριο το φύλο και την προηγούμενη κλινική εμπειρία και εξοικείωση σε φυσιολογικούς τοκετούς.
Παρόλαυτά όλοι υποστηρίξαν την ανάγκη θεσμικής πλαισίωσης αυτών των αλλαγών και περαιτέρω επιμόρφωση, εκπαίδευση και ενημέρωση πάνω στις νέες κλινικές πρακτικές, ώστε να δίνονται περισσότερες επιλογές στους γονείς.
Η ενθάρρυνση για την διεξαγωγή περισσότερων φιλικών προς τη μητέρα και το μωρό πρακτικών στο τοκετό μέσω καισαρικής τομής, όταν αυτή κριθεί απολύτως απαραίτητη, φαίνεται ότι αρχίζει και δυναμώνει όπως και οι φωνές των γονιών που διεκδικούν μια γέννα με σεβασμό και τρυφερότητα.
Για να εδραιωθούν αυτές οι αλλαγές που τοποθετούν ξανά το γυναικείο σώμα, το μητρικό δεσμό και την ψυχική υγεία του βρέφους στο επίκεντρο του τοκετού χρειάζεται να ξεβολευτούμε και να εξελιχθούμε.
Ερευνούμε και προχωράμε.
Επιστρέφουμε τον τοκετό εκεί που ανήκει,
στα γυναικεία σώματα που γεννούν.
📷by Bonnie Hussey
Κείμενο: Kalliopi Kremastioti – [ευχαριστούμε θερμά]
