3) Ας δούμε άλλη μια έρευνα από ψυχολόγους στην Ολλανδία, δημοσιευμένη το 2012.
Παρακολούθησαν 163 βρέφη προοπτικά από την γέννησή τους. Οι μητέρες συμπλήρωσαν καθημερινά ημερολόγια σχετικά με το που και πως κοιμόταν το παιδί. Τα βρέφη χωρίστηκαν σε 2 ομάδες. Εκείνα που κοιμόντουσαν μόνα τους σε ξεχωριστό δωμάτιο και εκείνα που κοιμόντουσαν μαζί με τη μητέρα. Είτε στο κρεβάτι της ή στο ίδιο δωμάτιο. Έπειτα οι ερευνητές πέρασαν όλα τα βρέφη στην ηλικία των 7 εβδομάδων ζωής από ένα τεστ ήπιου στρες. Συγκεκριμένα, τα έβαλαν να κάνουν μπάνιο.
Βρήκαν ότι τα βρέφη που κοιμούνταν μόνα τους κατά τον πρώτο μήνα της ζωής του έδειξαν αυξημένη απάντηση κορτιζόλης στο μπάνιο των 5 εβδομάδων, σε σύγκριση με βρέφη που τακτικά κοιμούνταν κοντά στη μητέρα. Αυτή η διαφορά ήταν σημαντική και ανεξάρτητη απ’τον τρόπο σίτισης -θηλασμό ή ξένο γάλα- απ’τον γενικότερο τρόπο φροντίδας της μητέρας και απ’το μοτίβο ύπνου των παιδιών.
Οι Ολλανδοί ερευνητές συμπεραίνουν ότι ο μοναχικός ύπνος στον πρώτο μήνα της ζωής σχετίζεται με αυξημένη ευαισθησία του άξονα HPA σε ήπιες στρεσσογόνες καταστάσεις, πιθανά εξαιτίας της έλλειψης διαθεσιμότητας των γονιών την νύχτα ως εξωτερικών ρυθμιστών άγχους για το παιδί. Κατά πόσο αυτή η επίδραση συνεχίζει και στην μετέπειτα ζωή μένει να αποδειχθεί. Ο κοινός ύπνος με τους γονείς, σε σύγκριση με τον μοναχικό ύπνο των βρεφών, πιθανόν παρέχει περισσότερη εξωτερική ρύθμιση του στρες για το βρέφος κατά την διάρκεια της νύχτας, και επομένως μειώνει την γενική ευαισθησία του μωρού στο στρες.
4) Τέλος, μια άλλη έρευνα από την Ολλανδία το 2012 στο επιστημονικό περιοδικό Stress μας δίνει μια οπτική για το τι να προτείνουμε και τι να κάνουμε για την ψυχική υγεία των βρεφών μας.
Οι εμπειρίες κατά την πρώιμη φάση της ζωής επηρεάζουν φυσιολογικά συστήματα που ενέχονται στις αντιδράσεις άγχους, όπως ο άξονας HPA. Πολλές έρευνες μέχρι τώρα συνδέουν αρνητικά πρώιμες στρεσογόνες εμπειρίες με δυσλειτουργικό άξονα HPA. Λίγες, όμως, έρευνες έχουν δείξει για να αποδείξουν κατά πόσο θετικές πρώιμες εμπειρίες, όπως υψηλή ποιότητα μητρικής φροντίδας, συνεισφέρουν στη μέγιστη ανάπτυξη του άξονα HPA. Οι ερευνητές, λοιπόν, θέλησαν να εξετάσουν κατά πόσο 2 πρακτικές που σχετίζονται με υψηλό επίπεδο φροντίδας, όπως ο μητρικός θηλασμός και ο κοινός ύπνος με τους γονείς κατά τους πρώτους 6 μήνες της ζωής, συνδέονται με καλύτερη ρύθμιση κορτιζόλης για το βρέφος. Καλύτερη, δηλαδή, απάντηση και αντιδραστικότητα στην έκκριση κορτιζόλης και γρηγορότερη ανάρρωση από την έκκριση κορτιζόλης, ως απάντηση σε ένα στρεσογόνο ερέθισμα στους 12 μήνες της ζωής.
Πήραν το πλήρες ιστορικό θηλασμού και ύπνου από 193 βρέφη και τις μητέρες τους, χρησιμοποιώντας καθημερινά ημερολόγια κατά τους πρώτους 6 μήνες. Το co-sleeping ορίστηκε ως ύπνος στο κρεβάτι των γονιών ή στο ίδιο δωμάτιο με τους γονείς.
Στους 12 μήνες μετά την γέννηση, τα βρέφη υποβλήθηκαν σε ένα ψυχολογικό τεστ έκλυσης άγχους.
Μετρήθηκε η κορτιζόλη στο σάλιο τους πριν το τεστ και 25, 40 και 60 λεπτά μετά το στρες, ώστε να μετρηθεί το ύψος της απάντησης και η ταχύτητα ανάρρωσης από την απάντηση. Τα αποτελέσματα ελέγχθηκαν για άλλους παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν, όπως:
- η ευαισθησία της μητέρας,
- ο τύπος δεσμού του βρέφους με τη μητέρα του,
- η διατροφή και
- ο ύπνος στους 12 μήνες της ζωής
Βρέθηκε ότι μεγαλύτερο χρονικό διάστημα κοινού ύπνου με τους γονείς κατά τους πρώτους 6 μήνες της ζωής προέβλεπε μειωμένη αντιδραστικότητα κορτιζόλης σε απάντηση σε στρεσογόνα κατάσταση στους 12 μήνες.
Επιπρόσθετα, μεγαλύτερη διάρκεια θηλασμού συσχετίστηκε με πιο γρήγορη ανάρρωση και μείωση της κορτιζόλης μετά το στρεσογόνο ερέθισμα. Όσο περισσότερο, λοιπόν, θηλάζετε κατά απαίτηση του βρέφους και όσο περισσότερο κοιμάστε κοντά του, τόσο πιο ήπια αντιμετωπίζει καταστάσεις στρες 6 μήνες αργότερα και τόσο πιο αποτελεσματικά αναρρώνει από αυτό.
⇒ Να τι πρέπει να κάνουμε για να έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο ως γονείς.
⇒ Να τι πρέπει να εφαρμόσουμε για να πούμε με πραγματική ηρεμία και ανακούφιση «κοιμήσου παιδί μου».
Πρωταρχικός στόχος για την υγιή ωρίμανση της ψυχής κάθε βρέφους 0-18 μηνών είναι η δημιουργία ασφαλούς σύνδεσης με τους γονείς του. Να μπει για τα καλά στην καρδιά του ότι η μαμά και ο μπαμπάς είναι εκεί πάντα διαθέσιμοι να απαντούν κατάλληλα με τη φροντίδα τους στις ανάγκες και τους φόβους του.
Κάθε φορά που ένα βρέφος βιώνει μη έγκαιρη μη κατάλληλη ανταπόκριση -όπως, για παράδειγμα, να μην το παίρνουν αγκαλιά όταν κλαίει ή έχει ανάγκη, να το αφήνουν να κλαίει για να κοιμηθεί, «ελεγχόμενο κλάμα» κ. α.- αυξάνονται οι πιθανότητες αυτός ο μικρός άνθρωπος στο άμεσο, αλλά και στο απώτερο μέλλον:
- να παρουσιάζει μεγαλύτερες πιθανότητες να μην κατανοεί τα συναισθήματα δικά του και των άλλων,
- να μην εκφράζει τα συναισθήματά του,
- να μην μπορεί να διαχειριστεί και να ρυθμίσει κατάλληλα τα συναισθήματά του,
- να εμφανίσει προβλήματα συμπεριφοράς, προβλήματα στην συνδιαλλαγή με τους συνομιλήκους του και προβλήματα κοινωνικοποίησης.
Τίποτα από όλα αυτά δεν είναι φυσικά νομοτελειακό. Ένα βρέφος με γενετικές αντιστάσεις μπορεί να αντέξει σε μη ιδανικά περιβάλλοντα ως βρέφος και το αντίστροφο. Ένα βρέφος με ασφαλή σύνδεση ως βρέφος με τους γονείς του μπορεί να παρουσιάσει ψυχικά προβλήματα αργότερα. Όμως η κακή αρχή για ένα ευαίσθητο βρέφος μπορεί να επιταχύνει κακές απώτερες εκβάσεις. Και η βασική σύνδεση, ασφαλής ή ανασφαλής, με τους γονείς, δεν καθορίζει μόνο τη σχέση του ανθρώπου με τους γονείς του εφ’όρου ζωής. Καθορίζει πολύ γενικότερα τον τρόπο που συνάπτει σχέση μ’όλους κατά την διάρκεια της ζωής του, λειτουργώντας ως σχέση-αρχέτυπο που μας μαθαίνει πως να ζούμε τις σχέσεις μας γενικότερα.
Μετάφραση/ Σχολιασμός: Στέλιος Παπαβέντσης, Παιδίατρος – Σύμβουλος Γαλουχίας
