Όλοι χρειαζόμαστε το γλυκάκι μας κι η αλήθεια είναι πως κάποιες φορές όντως είναι αναγκαίο. Όμως, η μάχη με τη ζάχαρη είναι ένα πολύ δύσκολο παιχνίδι. Τόσο για εμάς, πόσο μάλλον κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και τις «λιγούρες», όσο και για το παιδί που δύσκολα μπορεί κανείς να του πει όχι όταν ζητά λίγη σοκολάτα ή όποιο άλλο γλυκό.
Τώρα όμως μελέτες αποδεικνύουν πως αν κατά τις πρώτες 1.000 ημέρες του μωρού –από την εγκυμοσύνη έως την ηλικία των δύο ετών– κατορθώσουμε να απέχουμε από τη ζάχαρη, τότε ίσως έχουμε κάνει ένα από τα μεγαλύτερα δώρα στο παιδί μας: τη δια βίου υγεία. Μια πρωτοποριακή έρευνα που δημοσιεύθηκε στις 31 Οκτωβρίου του 2024 στο Science διαπίστωσε ότι η μείωση της πρόσληψης ζάχαρης κατά τη διάρκεια αυτού του κρίσιμου διαστήματος μπορεί να μειώσει σημαντικά τους κινδύνους για σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως ο διαβήτης τύπου 2 και η υψηλή αρτηριακή πίεση, αργότερα στη ζωή.
Η μελέτη που διεξήχθη από ερευνητές των USC, McGill και UC Berkeley, υπογραμμίζει πώς μικρές, προσεκτικές επιλογές τώρα μπορούν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για ένα μέλλον με υγεία.
Γιατί οι πρώτες 1.000 ημέρες έχουν τόση σημασία
Οι «πρώτες 1.000 ημέρες» αποτελούν ένα μοναδικό θεμέλιο για τη δια βίου υγεία. Τα μωρά λαμβάνουν θρεπτικά συστατικά από τη μητέρα τους στη μήτρα, στη συνέχεια μέσω του γάλακτος, της φόρμουλας και τελικά των στερεών τροφών. Σύμφωνα με τη μελέτη, ένα περιβάλλον χαμηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη στη μήτρα και μόνο αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο των οφελών για την υγεία, ενώ η συνεχής χαμηλή πρόσληψη ζάχαρης μέχρι την ηλικία των δύο ετών προσθέτει ακόμη περισσότερα. Τα παιδιά με περιορισμένη έκθεση στη ζάχαρη σε αυτά τα πρώτα χρόνια:
- Είχαν 35% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2.
- Είχαν 20% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης αρτηριακής πίεσης.
Για όσους ανέπτυξαν αυτές τις παθήσεις, η εμφάνιση καθυστέρησε κατά αρκετά χρόνια, γεγονός που μεταφράζεται σε περισσότερα χρόνια υγιούς ζωής.
Τα οφέλη ξεκινούν από τη μήτρα
Ένα από τα πιο συναρπαστικά ευρήματα της έρευνας είναι πως τα οφέλη ξεκινούν ήδη από την περίοδο της εγκυμοσύνης.
Περίπου το ένα τρίτο του μειωμένου κινδύνου για διαβήτη και υπέρταση συνδέθηκε με τον περιορισμό της πρόσληψης ζάχαρης στη μήτρα, γεγονός που δείχνει ότι η προγεννητική διατροφή και μόνο μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη μελλοντική υγεία του παιδιού.
Ωστόσο, η μελέτη διαπίστωσε ότι τα μεγαλύτερα οφέλη προέκυψαν όταν η χαμηλή πρόσληψη ζάχαρης συνεχίστηκε κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων ετών, ιδίως όταν εισήχθησαν στερεές τροφές.
Εξάλλου όλοι οι παιδίατροι επιμένουν πως παιδιά κάτω των 2 ετών θα πρέπει να αποφεύγουν εντελώς τρόφιμα με ζάχαρη. Αντιθέτως φυσικά σάκχαρα περιέχονται σε τρόφιμα όπως το γάλα, τα φρούτα και τα λαχανικά, επομένως ήδη το παιδί παίρνει ό,τι χρειάζεται. Επιπλέον για τις ηλικίες άνω των 2 ετών συνίσταται τα προστιθέμενα σάκχαρα να μην ξεπερνούν το 10% των συνολικών ημερήσιων θερμίδων στη δίαιτα του παιδιού.
Οι προκλήσεις στην προσπάθεια μείωσης της ζάχαρης
Ενώ τα οφέλη από τη μείωση της ζάχαρης είναι σαφή, η διαδικασία δεν είναι πάντα τόσο απλή – ειδικά όταν τα πρόσθετα σάκχαρα μπαίνουν κρυφά σε τόσα πολλά τρόφιμα για μωρά και νήπια. Η Claire Boone από το Πανεπιστήμιο McGill σημείωσε πως: «Πρόσθετη ζάχαρη βρίσκεται παντού, ακόμη και στις παιδικές και βρεφικές τροφές».
Για αυτό καλό είναι να ακολουθήσουμε κάποιες απλές συμβουλές στην προσπάθεια μας:
- Διαβάζουμε προσεκτικά τις ετικέτες. Ελέγχουμε τις ετικέτες για να διαπιστώσουμε στα συστατικά αν αναφέρονται πρόσθετα σάκχαρα σε προϊόντα όπως γιαούρτια, δημητριακά και σνακ, ακόμη και σε αυτά που κυκλοφορούν στο εμπόριο μόνο για μωρά. Αναζητούμε λέξεις όπως «σιρόπι», «συμπύκνωμα χυμού» και «μαλτόζη», οι οποίες συχνά υποδηλώνουν πρόσθετα σάκχαρα.
- Επιλέγουμε όσο μπορούμε μη επεξεργασμένες τροφές. Όποτε είναι δυνατόν, επιλέγουμε φρούτα και λαχανικά ακόμα και ως σνακ. Τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα δεν περιέχουν προφανώς πρόσθετα σάκχαρα, ενώ παράλληλα παρέχουν θρεπτικά συστατικά και φυτικές ίνες.
- Μαθαίνουμε να αντικαθιστούμε. Αντικαθιστούμε τα σνακ που περιέχουν ζάχαρη με κάτι άλλο. Για παράδειγμα, μπορούμε να πολτοποιήσουμε μια ώριμη μπανάνα αν θέλουμε κάτι γλυκό.
- Κάνουμε κοινωνό αυτής της προσπάθειας και το παιδί. Αν είναι σε κατάλληλη ηλικία το παιδί, το αφήνουμε να μας βοηθήσει να επιλέξουμε και να προετοιμάσουμε τα σνακ μας- όπως φέτες μήλου με κανέλα ή μπαστουνάκια καρότου. Το να συμμετέχει ενεργά το βοηθάει να μαθαίνει σημαντικούς κανόνες διατροφής για πάντα.
- Προσπαθούμε για το καλύτερο, όχι στην τελειότητα. Πρέπει όλοι να θυμόμαστε πως το θέμα είναι η πρόοδος, όχι η τελειότητα. Οι περιστασιακές λιχουδιές είναι κάτι που θα συμβεί. Στόχος μας είναι η μείωση της ζάχαρης και η προσπάθεια να παραμένουμε πιστοί σε μια καλύτερη διατροφή.
