Τι ρόλο έχει το ψάρι στην παιδική διατροφή; Πόσο ψάρι πρέπει να τρώνε τα παιδιά ανά ηλικία; Τι ισχύει για τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας; Πώς θα αγαπήσει το παιδί μας το ψάρι; Μιλήσαμε με την Kωνσταντίνα Παπαγεωργίου, Κλινικό Διαιτολόγο-Διατροφολόγο, πτυχιούχο του τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών και κάτοχο μεταπτυχιακού διπλώματος στην Κλινική Διαιτολογία, για να μας απαντήσει σε μερικά από τα ερωτήματα πολλών γονέων.
TheMamagers: Ποια είναι η σημασία του ψαριού στη διατροφή των παιδιών;
Κωνσταντίνα Παπαγεωργίου: Η κατανάλωση ψαριών έχει μεγάλη σημασία για την υγεία των παιδιών και είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη του νευρικού τους συστήματος, η οποία ξεκινά κατά την εγκυμοσύνη και συνεχίζεται σε όλη την πρώιμη παιδική ηλικία και στην εφηβεία. Aποτελούν πηγή πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας και είναι πλούσια σε απαραίτητα Ω-3 λιπαρά οξέα. Έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, τα οποία είναι επισφαλή για την καρδειαγγειακή υγεία. Επίσης, αποτελούν κύρια πηγή βιταμίνης D και Α, καθώς και άλλων μικροθρεπτικών συστατικών όπως το ασβέστιο, το σελήνιο, ο ψευδάργυρος και ο φώσφορος. Με λίγα λόγια, είναι μια τροφή που θα τους δώσει πρωτεΐνη αναγκαία για την ανάπτυξη τους, καλά λιπαρά ωφέλιμα για την υγεία του εγκεφάλου και των ματιών τους, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία για την οστική τους υγεία και την εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού τους συστήματος.
TM: Τι δράση έχουν τα καλά λιπαρά που βρίσκουμε στα ψάρια; Μπορούμε να βρούμε αυτά τα λιπαρά και σε άλλες τροφές;
ΚΠ: Τα ψάρια είναι βασική πηγή των απαραίτητων Ω-3 λιπαρών οξέων, του εικοσαπεντανοϊκού οξέος (EPA) και του δοκοσαεξαενοϊκού οξέος (DHA). Λόγω του ότι δε τα συνθέτει ο οργανισμός μας, τα λαμβάνουμε μόνο από τις τροφές, για αυτό το λόγο χαρακτηρίζονται και ως απαραίτητα. Το DHA είναι δομικό συστατικό του νευρικού μας συστήματος και επομένως είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη βέλτιστη ανάπτυξη του εγκεφάλου και των νευρώνων στα παιδιά. Συγκεκριμένα, το DHA είναι απαραίτητο ακόμη και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού, καθώς συμβάλει στην καλύτερη εγκεφαλική και οπτική ανάπτυξη του εμβρύου και του νεογνού αντίστοιχα.
Εναλλακτικές πηγές ωμέγα-3 λιπαρών οξέων βρίσκονται σε πολλά φυτικά έλαια, αλλά αυτό είναι κυρίως το αλφαινολενικό οξύ (ALA) που πρέπει να μετατραπεί σε DHA. Ωστόσο, στους οργανισμούς μας η μετατροπή από ALA σε EPA και DHA γίνεται σε μικρό ποσοστό, καθιστώντας δύσκολη την εμπιστοσύνη μόνο στο φυτικό έλαιο κατά τις πιο κρίσιμες περιόδους της ζωής μας, δηλαδή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και των δύο πρώτων ετών της ζωής. Για τη βέλτιστη ανάπτυξη του εγκεφάλου στα παιδιά, η ημερήσια απαίτηση είναι 150 mg EPA + DHA την ημέρα.
TM: Δηλαδή πόσο ψάρι πρέπει να τρώνε τα παιδιά ανά ηλικία μέσα στην εβδομάδα;
ΚΠ: Στην πράξη αυτό σημαίνει πως τα παιδιά πρέπει να καταναλώνουν τις παρακάτω ποσότητες μαγειρεμένου ψαριού ανά ηλικιακό στάδιο:
1-2 ετών: 60 γραμμάρια μαγειρεμένου ψαριού 2 φορές/εβδομάδα
2-3 ετών: 60-90 γραμμάρια μαγειρεμένου ψαριού 2 φορές/εβδομάδα
4-8 ετών: 90-120 γραμμάρια μαγειρεμένου ψαριού 2-3 φορές/εβδομάδα
9-13 ετών: 120-150 γραμμάρια μαγειρεμένου ψαριού 2-3 φορές/εβδομάδα
14-18 ετών: 150 γραμμάρια μαγειρεμένου ψαριού 2-3 φορές/εβδομάδα
TM: Oι γονείς συχνά υποβαθμίζουν τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας, με αποτέλεσμα αν δε βρίσκουν ψάρι «πελαγίσιο», να στερούν αυτή την τροφή από τα παιδιά τους. Ποια είναι η θέση της επιστημονικής κοινότητας;
ΚΠ: Τα εκτρεφόμενα ψάρια παρέχουν παρόμοιες ή υψηλότερες συνολικές ποσότητες Ω-3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων με τα άγρια ψάρια. Συγκεκριμένα, η τσιπούρα και το λαβράκι ιχθυοκαλλιέργειας αναγνωρίστηκαν από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA, ΕΕ 1924/2006) ως πλούσιες πηγές Ω-3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων. Αυτό συμβαίνει γιατί τα επίπεδα των θρεπτικών ουσιών στα εκτρεφόμενα ψάρια, ιδίως η σύνθεση τους σε λιπαρά οξέα, μπορούν να επηρεαστούν από την καλή τροφή που καταναλώνουν.
Τέλος, η νομοθεσία της ΕΕ θέτει αυστηρούς κανόνες, συμπεριλαμβανομένων των ανώτατων επιπέδων για τις μολυσματικές ουσίες στις ζωοτροφές που χρησιμοποιούνται στην ιχθυοκαλλιέργεια, ώστε να διασφαλιστεί ότι και τα εκτρεφόμενα ψάρια είναι ασφαλή και οι καταναλωτές τους .
TM: Δηλαδή αν καταλαβαίνουμε σωστά, οι γονείς μπορούν να αγοράσουν άφοβα τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας;
ΚΠ: Τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας έχουν ίση ή υψηλότερη διατροφική αξία, καθώς ενίοτε έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε ω-3 λιπαρά οξέα από τα πελαγίσια, όπως εξηγήσαμε παραπάνω. Είναι πάντα φρέσκα γιατί είναι διαθέσιμα προς πώληση ακόμη και την ίδια ή την επόμενη ημέρα της αλίευσης τους. Επίσης, έχουν σταθερή ποιότητα όλο το χρόνο και προσιτή τιμή. Όλη αυτή η διαδικασία εξασφαλίζει πως το ψάρι θα φτάσει ολόφρεσκο στο σπίτι σας. Τέλος, οι υγειονομικοί έλεγχοι που γίνονται στα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας είναι συνεχείς και πολλοί.
Εκτός από τα ίδια τα ψάρια, ελέγχονται επίσης και τα νερά εκτροφής, οι τροφές τους και οι επιφάνειες με τις οποίες έρχονται σε επαφή. Ανεξάρτητοι φορείς, επίσημοι έλεγχοι από Δημόσιες Αρχές και πανεπιστήμια ελέγχουν τις διαδικασίες παραγωγής , οι οποίες είναι όλες πιστοποιημένες. Όλα τα παραπάνω αποτελούν εγγύηση ποιότητας και υγιεινής. Για αυτό το λόγο θα ήθελα να εξηγήσω πως για την υποστήριξη της δικής τους υγείας και των παιδιών τους, οι καταναλωτές θα ήταν καλό να αφήσουν πίσω τους την εσφαλμένη άποψη που φέρουν από παλιά για τα ψάρια ιχθυοτροφείου, που βασιζόταν κυρίως στο γεγονός ότι η δραστηριότητα της ιχθυοκαλλιέργειας ήταν σχετικά νέα και άγνωστη για το κοινό της Ελλάδας και αυτό δημιουργούσε επιφυλακτικότητα.
TM: Πολλά παιδάκια δεν τρώνε ψάρι, πως μπορούν να κάνουν οι γονείς πιο ευχάριστη και εύκολη την κατανάλωση του;
ΚΠ: Για να μάθει το παιδί σας να καταναλώνει ένα τρόφιμο πρέπει να εκτεθεί σε αυτό πολλές φορές, δίχως καμία πίεση να το καταναλώσει. Υπάρχει περίπτωση να χρειαστεί να δει το ψάρι μαγειρεμένο μπροστά του και είκοσι και τριάντα φορές, ώστε να μπει στη διαδικασία να το δοκιμάσει. Επίσης, θα βοηθήσει πολύ να δει το γονιό να καταναλώνει με χαρά και ευχαρίστηση το «δύσκολο» προς το παιδί τρόφιμο. Καλό θα ήταν βέβαια στη διαδικασία της μαγειρικής παρασκευής να συμμετέχει και το παιδί, ώστε να γνωρίσει καλύτερα τους νέους του φίλους, τα ψάρια.
Παρ΄ όλα αυτά αν και αυτές οι τεχνικές δεν ευδοκιμήσουν ή αν έχετε περιορισμένο χρόνο για τη διατροφική εκπαίδευση του παιδιού, πάντα υπάρχουν τρόποι να «κρύψετε» το ψάρι μέσα σε μαγειρικές παρασκευές. Μια καλή λύση είναι να μαγειρευτεί σε μορφή σούπας ή να φτιάξετε σουβλάκια ψαριού με λαχανικά. Επίσης, μπορείτε να το φτιάξετε γιουβέτσι ή να το αναμίξετε με μακαρόνια και κρέμα γάλακτος χαμηλή σε λιπαρά, θυμίζοντας στο παιδί την καρμπονάρα. Στο τελευταίο μπορείτε να προσθέσετε και λίγο αρακά. Για τη διευκόλυνση σας μπορείτε να ζητήσετε το φιλετάρισμα του ψαριού από το ιχθυοπωλείο σας.
Λαμβάνοντας υπόψιν όλα τα παραπάνω και μετά από αναζήτηση, έχουμε επιλέξει για το δικό μας τραπέζι τα ελληνικά ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας FISH FROM GREECE γιατί είναι συνώνυμα ποιότητας, νοστιμιάς, φρεσκάδας και υψηλής θρεπτικής αξίας. Ζουν και αναπτύσσονται στο φυσικό τους περιβάλλον, με τη φροντίδα καταρτισμένων επαγγελματιών της ιχθυοκαλλιέργειας και τρέφονται με υψηλής ποιότητας GMO free τροφές, όπως επιτάσσει το αυστηρό πλαίσιο κανόνων της ΕΕ.
Τσιπούρες, λαβράκια, κρανιοί, φαγκριά και μαγιάτικα φτάνουν ολόφρεσκα στα χέρια μας, καθώς αλιεύονται κατά παραγγελία. Τότε μόνο ξεκινά η διαδικασία της συσκευασίας και μεταφοράς τους. Είναι διαθέσιμα στον πάγκο σε λιγότερο από 24 ώρες από την αλίευσή τους και έχουν σταθερή ποιότητα όλο τον χρόνο.
Πάμε να δούμε μαζί 5 ιδέες για να αγαπήσουν τα παιδιά το ψάρι – δοκιμασμένες από τις mamagers!
1. Τοστ με φιλέτο τσιπούρας ιχθυοκαλλιέργειας Fish From Greece
Ένα ιδιαίτερο τοστ που ξεφεύγει από τα συνηθισμένα και θα ξετρελάνει τα παιδιά. Μια θρεπτική επιλογή που μπορείτε να καθιερώσετε για το κυριακάτικο brunch της οικογένειας! Στον φούρνο ψήνετε τα φιλέτα τσιπούρας και λεπτοκομμένα chips γλυκοπατάτας. Φρυγανίζετε το ψωμί του τοστ και αλείφετε με σως της αρεσκείας σας. Τοποθετείτε το ψάρι, τα chips, μαρούλι, πολύχρωμες πιπεριές και σερβίρετε.
2. Ψαρόσουπα με κρανιό ιχθυοκαλλιέργειας Fish From Greece. Τώρα που η θερμοκρασία πέφτει είναι μια ιδανική επιλογή για όλη την οικογένεια. Πολλά παιδιά αγαπούν τις σούπες κι έτσι τρώνε πιο εύκολα ένα τεμαχισμένο ψάρι σε μικρά – μικρά κομμάτια με πατάτα, γλυκοπατάτα, καρότο, σέλινο και μπόλικο λεμόνι!
3. Ψαροκροκέτες με λαβράκι ιχθυοκαλλιέργειας Fish From Greece
Τα παιδιά τρελαίνονται για κροκέτες ή sticks. Μπορείτε να ψήσετε στο γκριλ ή στον φούρνο 2 λαυράκια και να τα κόψετε σε μικρά κομμάτια. Σε ένα μπολ προσθέτετε μια μεγάλη βρασμένη πατάτα κι ένα βρασμένο καρότο και τα πατάτε καλά με ένα πιρούνι. Συμπληρώνετε ρίγανη, αλάτι και πιπέρι. Σχηματίζετε ψαροκροκέτες και τις περνάτε από αυγό και μείγμα φρυγανιάς και τριμμένης παρμεζάνας. Ψήνετε σε λαδόκολλα μέχρι να ροδίσουν και σερβίρετε με στικς λαχανικών και σως γιαουρτιού-μουστάρδας.
4. Muffins με φαγκρί ιχθυοκαλλιέργειας Fish From Greece
Υπάρχει παιδί που δεν αγαπά τα muffins; Βράζουμε ένα φαγκρί και το καθαρίζουμε προσεκτικά. Σε ένα μπολ προσθέτουμε αυγά, ψιλοκομμένο μπρόκολο και πολύχρωμες πιπεριές, σχοινόπρασο ή μαϊντανό, αλάτι και πιπέρι. Τοποθετείτε το μείγμα σε θήκες για muffins και ψήνετε σε προθερμασμένο φούρνο μέχρι να ροδίσουν (περίπου 10-15 λεπτά στους 180 βαθμούς).
5. Μπάρμπεκιου με μαγιάτικο ιχθυοκαλλιέργειας Fish From Greece
Εδώ δεν θα χρειαστείτε ούτε καμουφλάρισμα, ούτε κροκέτες, ούτε ειδικά συνοδευτικά. Καλό και φρέσκο ψάρι του τόπου μας, στέγνωμα, αλάτισμα και λάδωμα. Ψήνετε στο μπάρμπεκιου μαζί με λαχανικά σχάρας και ψωμάκια και απολαμβάνετε όλοι μαζί. Μπορείτε να κάνετε μαζί με το παιδι ένα καλό λαδολέμονο για το ψάρι σας. Τα παιδιά αγαπούν τα μικρά τελετουργικά, την καλή διάθεση, την οικογένεια μαζεμένη γύρω από το μπάρμπεκιου και λατρεύουν να νιώθουν ότι φάνηκαν χρήσιμα και βοήθησαν. Το πιθανότερο είναι ότι θα φάει το ψάρι με ευχαρίστηση, αλλά ακόμη κι αν δεν γίνει αυτό, υπάρχει πάντα η επιλογή να το σερβίρετε σε ψωμάκι του burger – μιλάει η εμπειρία.
Ευχαριστούμε θερμά την Kωνσταντίνα Παπαγεωργίου, Κλινικό Διαιτολόγο-Διατροφολόγο, για την πολύτιμη βοήθειά της.
