Ένα σημαντικό κομμάτι της “γκρίνιας” ενός βρέφους, όπως την εκλαμβάνει εξωτερικά ένας παρατηρητής – ενήλικας, οφείλεται στο φαινόμενο του εγκλωβισμένου εγκέφαλου.
Κατά την εξέλιξη του ανθρώπου από την γέννηση και έπειτα, ένα φαινόμενο ισχύει σταθερά, σε κάθε βήμα και ηλικία: ο εγκέφαλος προτρέχει, επεξεργάζεται και κατανοεί πάντα ένα κλικ παραπάνω από αυτά που μπορεί με επιτυχία το σώμα στο οποίο βρίσκεται αυτός ο εγκέφαλος εσκεμμένα να ορίσει. Σε κάθε αναπτυξιακό στάδιο το μυαλό του βρέφους κατανοεί περισσότερα και είναι ωριμότερο από το σώμα που προσπαθεί να εξουσιάσει εκείνη την δεδομένη στιγμή. Προσπαθεί να κάνει πράγματα αλλά δεν μπορεί ακόμα, να καθορίσει τις κινήσεις, τις ενέργειες. Είναι σαν ένας εγκέφαλος εγκλωβισμένος σε ένα ανήμπορο ακόμα σώμα. Όπως ένας ηλικιωμένος με πνευματική διαύγεια αλλά με περιορισμένη σωματική λειτουργία.
Έτσι, εβδομάδων ακούει διάφορους ήχους, τους προσέχει αλλά προσπαθώντας να τους αναπαράγει με το στόμα του δεν τα καταφέρνει, φτάνει το πολύ σε μια υποψία μίμησης. Στους πρώτους μήνες θέλει να εξουσιάσει τα χέρια, να κάνει εσκεμμένες συνειδητές κινήσεις να τα βάλει στο στόμα, να πιάσει αντικείμενο, αλλά πάνω στην κίνηση του ξεφεύγουν, επικρατούν τα αντανακλαστικά τα πανίσχυρα και τα χεράκια πάνε αλλού παρά τη θέλησή του.
Έπειτα ο εγκέφαλος στους 3-4 μήνες κατανοεί πόσα πλεονεκτήματα θα είχε να είναι σε καθιστή και όρθια θέση, βλέπει όλους τους ανθρώπους γύρω του έτσι, μα το σώμα του ακόμα αδύναμο, δεν μπορεί να το σηκώσει. Το ίδιο προς το χρόνο, κατανοεί πολλά από λέξεις και ήχους αλλά προσπαθεί με δυσκολία να αρθρώσει τις πρώτες απλές λέξεις. Βλέπει τι καταφέρνουν όλοι γύρω που περπατάνε, αλλά εκείνο κάνει ένα βήμα και πέφτει, σκοντάφτει.
Ο εγκέφαλος είναι πάντα ένα βήμα πιο ώριμος από το σώμα κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής, έτσι που οι κινήσεις, ο έλεγχος των σωματικών λειτουργιών, ο συντονισμός και η σωματική έκφραση πάντα υπολείπονται αυτού που το μυαλό θέλει να κάνει. Αυτό δημιουργεί διαρκείς ματαιώσεις, αίσθημα ανημποριάς και, επιφανειακά από την εξωτερική θέαση, “γκρίνια”. Κάθε κινητική κατάκτηση γίνεται εβδομάδες και μήνες μετά την εγκεφαλική της συνειδητοποίηση, και πάντα μέσα από συνεχείς ματαιώσεις και αποτυχίες.
Αυτά σκεφτόμουν εχθές που έβλεπα τον μικρό μου, 50 ημερών, να κάνει τις πρώτες του προσπάθειες να φέρει συνειδητά το χέρι του προς το στόμα, καταφέρνοντάς το φευγαλέα μέσα από διάφορες άσκοπες αντανακλαστικές κινήσεις που έδιωχναν άθελά του το χέρι του από το στόμα του, και που λίγη ώρα μετά κατέληξε σε εμφανή εκνευρισμό και “καλέσματα” για βοήθεια.
Πριν σκεφτείτε ότι το μωρό σας γίνεται χειριστικό, κακομαθαίνει ή σας εκμεταλλεύεται, σκεφτείτε πρώτα να μπείτε στην θέση του, αυτήν ενός εγκλωβισμένου μυαλού σε ένα ανήμπορο ακόμα σώμα, και σκεφτείτε μήπως ζητάει απλά βοήθεια παρηγοριά επιβεβαίωση και υποστήριξη.
Στέλιος Παπαβέντσης, Παιδίατρος
