«Ο αόρατος Τονίνο», η διαδραστική παράσταση που παρουσιάζει η παιδική σκηνή του «Από Μηχανής» Θεάτρου είναι βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο του Τζάνι Ροντάρι. Πρόκειται για μια ιστορία που προσφέρει μηνύματα σε μικρούς και μεγάλους για την παιδική ψυχή, για τον παραγκωνισμό των ηλικιωμένων και το συναίσθημα της μοναξιάς που μπορεί να νιώθει ο άνθρωπος σε κάθε ηλικία.
Το TheMamagers μίλησε με τον σκηνοθέτη Δημήτρη Μυλωνά, που υπογράφει τη θεατρική διασκευή του πολυαγαπημένου βιβλίου του Ροντάρι καθώς και τους στίχους των τραγουδιών για την ευρηματική, αστεία και συγκινητική παράσταση που μιλάει στα παιδιά για τη φιλία, την ενσυναίσθηση, τη χαρά της συνύπαρξης!
Η παράσταση είναι βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο του Τζάνι Ροντάρι που μέσα από τα παιδικά του βιβλία άλλαξε τον παιδαγωγικό ρόλο της παιδικής λογοτεχνίας. Πώς καταφέρατε να περάσετε στην παράσταση τα σημαντικά μηνύματα του βιβλίου αλλά και τα “εργαλεία” που χρειάζονται τα παιδιά για να διαχειριστούν τη μοναξιά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν καθημερινά;
Ορμώμενοι από τον Τζάνι Ροντάρι και με την πολύτιμη ματιά της Σοφιάννας Θεοφάνους, προχωρήσαμε στη θεατρική διασκευή του βιβλίου «Ο αόρατος Τονίνο» μέσα από τη διαδικασία της πρόβας και με την ενεργή συμμετοχή του θιάσου, με λίγα λόγια, το τελικό κείμενο της παράστασης γεννήθηκε μέσα στην πρόβα. Θελήσαμε να δημιουργήσουμε μια παράσταση που να περνάει στα παιδιά τα σημαντικά μηνύματα του σπουδαίου Ροντάρι χωρίς όμως ούτε στιγμή να γίνεται διδακτική. Όντας και ο ίδιος πατέρας δύο παιδιών, πιστεύω ότι ο καλύτερος τρόπος για να μιλήσεις στα παιδιά, είναι να προσεγγίσεις τη δική τους γλώσσα που δεν είναι άλλη από τη φαντασία και το παιχνίδι. Επιχειρήσαμε και θεωρώ το καταφέραμε, να παρουσιάσουμε μια πραγματικά διαδραστική παράσταση στην οποία τα παιδιά δεν είναι απλώς θεατές αλλά συμμετέχουν ενεργά. Αυτή η συμμετοχή πιστεύω ότι οδηγεί αβίαστα τα παιδιά στην ταύτιση άρα και την αφομοίωση των μηνυμάτων που θέλουμε να περάσουμε με τρόπο όμως πάνω απ’ όλα διασκεδαστικό κι ευφάνταστο!
«Ο αόρατος Τονίνο» είναι μια παράσταση που διασκεδάζει τα παιδιά, παράλληλα όμως τα προβληματίζει για ζητήματα που τα απασχολούν. Πώς αντιδρούν τα παιδιά σε αυτή τη διαδραστική περιπέτεια και ποια είναι τα σχόλια που έχετε λάβει από αυτά;
Από την έναρξη κιόλας της παράστασης δείχνουμε στα παιδιά ότι τα θέλουμε συνοδοιπόρους μας κι όχι απλώς παθητικούς θεατές της δράσης. Άλλα παιδιά «μπαίνουν» πιο εύκολα σε αυτήν τη διαδικασία άλλα θέλουν περισσότερο χρόνο, είναι όμως υπέροχο να βλέπεις ότι τελικά όλα ακολουθούν. Αυτή η μαγική εμπειρία που το θέατρο προσφέρει, η αίσθηση ότι όλοι μαζί λέμε μια ιστορία, πραγματικά συναρπάζει τα παιδιά. Στο τέλος της παράστασης ζητάνε από τους γονείς να ανέβουν στη σκηνή και να γνωρίσουν τους ηθοποιούς, να βγάλουν φωτογραφίες, μοιράζονται σκέψεις και προβληματισμούς, μάς λένε για το σχολείο, αν κι άγνωστοι μεταξύ μας, είμαι περήφανος καθώς νιώθω ότι έστω για όση διάρκεια κρατάει η παράσταση, έχουμε καταφέρει να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη τους.
Η μεγαλύτερη “φοβία” των σχολικών χρόνων των περισσότερων ήταν “να μας σηκώσει στον πίνακα” ο δάσκαλος. Τα παιδιά σήμερα- δεδομένου ότι έχει εξελιχτεί κάπως η εκπαιδευτική προσέγγιση στη χώρα μας- αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα; Ποιες είναι οι αντιδράσεις τους;
Ακόμα κι αν έχουν πράγματι εξελιχθεί τα πράγματα, εντούτοις η έννοια της επίδοσης και της αριστείας κρατά γερά και καλλιεργείται σε μεγάλο βαθμό από το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα μέσα από τη διαδικασία της αξιολόγησης, των ελέγχων, των βαθμών. Η εκπαιδευτική προσέγγιση εν πολλοίς επενδύει απευθείας στο αποτέλεσμα χωρίς να δίνει καθόλου χώρο στη διαδρομή προς της γνώση, μια διαδικασία που έχει ως δομικό συστατικό της το λάθος. Αυτός είναι και ο λόγος που τα παιδιά συχνά φοβούνται να εκτεθούν στον πίνακα, από την αγωνία τους δηλαδή μήπως κάνουν λάθος. Αν θέλουμε όμως να μεγαλώνουμε υγιή παιδιά, με αυτοπεποίθηση, αντίληψη και κριτικό πνεύμα, δεν είναι απαραίτητο όχι μόνο να τους επιτρέψουμε τα λάθη αλλά και να τα ενθαρρύνουμε να εκτεθούν απέναντι σε αυτά; Μόνο έτσι θα είναι σε θέση να καταλάβουν τί δεν πήγε καλά ώστε την επόμενη φορά να προσπαθήσουν να μην το επαναλάβουν, μόνο έτσι σε βάθος χρόνου, θα είναι σε θέση να αναλάβουν τη ευθύνη των επιλογών τους ακόμα κι αν αυτές συνοδεύονται από λανθασμένες κινήσεις.
Η μοναξιά πλέον δεν αναφέρεται στο “δεν έχω φίλους”. Για τα σημερινά παιδιά μπορεί να σημαίνει “οι γονείς μου δεν ενδιαφέρονται”, “δεν κατανοούν τα προβλήματά μου” ή “κοιτούν μόνο το κινητό τους”. Μπορεί να σημαίνει ότι “δέχομαι bullying και κανείς δεν ασχολείται” ή και “δεν έχω χρόνο για τον εαυτό μου”. Πώς μιλάει η παράσταση για την μοναξιά των παιδιών;
Στη δική μας παράσταση αόρατος είναι αυτός που προτιμά να μείνει μόνος παρά να εκτεθεί στο λάθος. Και τί σημαίνει, φοβάμαι το λάθος; Φοβάμαι την κριτική, την απόρριψη, την ευθύνη του λάθους. Αυτό που επιδιώκουμε, είναι βιωματικά ο Τονίνο και κατ’ επέκταση τα παιδιά που παρακολουθούν, να φτάσουν στο συμπέρασμα ότι όχι μόνο δεν πειράζει να κάνουμε λάθος αλλά ότι από τα λάθη μας μαθαίνουμε. Είναι τόσο συγκινητικό το γεγονός όταν πια ο Τονίνο, λυπημένος καθώς έχει απομονωθεί από τους φίλους, τους γονείς, τον δάσκαλό του, κάνει μια λάθος μαθηματική πράξη, τον διορθώνουν τα ίδια τα παιδιά λέγοντας του να μην στεναχωριέται γιατί όλοι κάνουν λάθη, γιατί από τα λάθη μας μαθαίνουμε. Μάλιστα σε μια παράσταση ένα παιδί ανέφερε το παράδειγμα του Άινστάιν ο οποίος όπως μάς είπε, ενώ ήταν χάλια μαθητής, έγινε μεγαλοφυία!
Τα παιδιά και οι παππούδες (τους) είχαν πάντα ένα ιδιαίτερο δέσιμο. Ίσως επειδή μοιράζονταν την ίδια “μοναξιά”. Σαν να καταλαβαίνουν ότι λόγω ηλικίας πάντα παραμερίζονται οι ανάγκες τους και τα συναισθήματά τους. Ποια είναι τα συναισθήματα που μοιράζονται τα παιδιά -θεατές όταν βλέπουν επί σκηνής τι σημαίνει να μη σε βλέπει κανείς και να είσαι μόνος;
Δεν είναι τυχαίο ότι η λύση που δίνει σοφά ο Ροντάρι έρχεται όταν ο Τονίνο θα συναντήσει έναν ηλικιωμένο κύριο. Ένα πρόσωπο που ηλικιακά βρίσκεται στον αντίποδα του Τονίνο όμως τελικά δεν είναι και τόσα αυτά που τους χωρίζουν γιατί εκείνος, όπως χαρακτηριστικά λέει, είναι στα αλήθεια ο αόρατος άνθρωπος καθώς κανείς δεν ασχολείται μαζί του. Έτσι έχουμε ένα παιδί που επιλέγει την απομόνωση γιατί φοβάται να εκτεθεί στο λάθος κι έναν ηλικιωμένο που οδηγείται στην απομόνωση γιατί κανείς δεν του δίνει σημασία. Η συνάντησή τους, με λίγα λόγια η επικοινωνία, ο διάλογος, η επαφή, θα φέρει και τη συμφιλίωση του Τονίνο με τις φοβίες του άρα πλέον δεν θα έχει την ανάγκη να είναι αόρατος δηλαδή απομονωμένος.
Δημήτρης Μυλωνάς/σκηνοθέτης
Πληροφορίες Παράστασης:
Παραστάσεις: Από Σάββατο 21 Οκτωβρίου έως Κυριακή 26 Μαΐου
Ημέρες & ώρες παραστάσεων:
Σάββατο στις 15:00 και Κυριακή στις 11:30
Καθημερινές για σχολεία
