Όταν ένας από τους γονείς είναι καταπονημένος, αγχωμένος, δυστυχισμένος, είτε το δείχνει είτε όχι, το παιδί το διαισθάνεται και προσπαθεί να τον συνεφέρει.
Η Μιρέιγ είναι ένα αξιαγάπητο παιδί και χωρίς προβλήματα. Ήταν πάντα με το χαμόγελο στα χείλη και με το καλαμπούρι στο στόμα. Ήταν αστεία, έκανε τη μία φάρσα μετά την άλλη. Ένας πραγματικός κλόουν. Φαινομενικά λοιπόν, τα παιδικά χρόνια της Μιρέιγ ήταν ευτυχισμένα.
Στην πραγματικότητα, η Μιρέιγ δεν ένιωσε ποτέ ότι είχε το δικαίωμα να είναι ο εαυτός της. Η μητέρα της ήταν καταθλιπτική. Διαισθανόταν ότι ήταν δυστυχισμένη. Εκτός αυτού, καθώς η μαμά της δεν της έλεγε ποτέ την αλήθεια γι’ αυτό που τη στενοχωρούσε, η Μιρέιγ συμπέρανε ότι ευθυνόταν εκείνη γι’ αυτό!. Πάνω στη σύγχυσή της φανταζόταν ότι ήταν ανεπιθύμητη και προσπαθούσε να δικαιολογήσει τη θέση της ζητώντας όσο το δυνατόν λιγότερα και κάνοντας αστεία.
Η Μιρέιγ, έλεγχε συνεχώς στον εαυτό της ώστε να μην έχει πολλές ανάγκες, έκρυβε τα συναισθήματά της κάτω από ένα μόνιμο χαμόγελο. Είχε αναλάβει την επικίνδυνη αποστολή να κάνει τη μαμά της ευτυχισμένη. Σε όλη της τη ζωή διατήρησε το χαμόγελό της, όποιες κι αν ήταν οι περιστάσεις. Πάντα εύθυμη, δεν φαινόταν να την αγγίζει τίποτα. Πάντα στην υπηρεσία των γύρω της, έδινε συστηματικά προτεραιότητα στις ανάγκες των άλλων και όχι στις δικές της. Την ζωή της την καθοδηγούσαν οι πεποιθήσεις της: “Δεν έχω ανάγκες, δεν δικαιούμαι να έχω δική μου ζωή” και “ένα παιδί είναι βάρος”.
Η Μιρέιγ, όπως ήταν φυσικό, έχει ακολουθήσει ένα επάγγελμα όπου προσφέρει στους άλλους και δυσκολεύεται πολύ να διατηρήσει έναν σταθερό και αρμονικό δεσμό με έναν άντρα. Είναι ήδη σαράντα οχτώ ετών και δεν έχει παιδιά.
Πώς θα καταφέρουμε να μην φορτώσουμε στα παιδιά μας τις δυσκολίες μας και να ζήσουμε;
Είναι ανώφελο να τις κρύψουμε, το παιδί τις διαισθάνεται. Το πρώτο που έχουμε να κάνουμε είναι να μιλήσουμε ειλικρινά μαζί του. Αν η μητέρα της Μιρέιγ είχε μοιραστεί μαζί της τους λόγους για τους οποίους ήταν λυπημένη, η Μιρέιγ δεν θα έριχνε τις ευθύνες στον εαυτό της. Δεν θα είχε αναλάβει την επικίνδυνη και ακατόρθωτη αποστολή να προσπαθήσει να γιατρέψει τη μαμά της, θα είχε το δικαίωμα να έχει κι αυτή τις δικές της ανάγκες.
Παλιά ήταν κοινώς αποδεκτή άποψη ότι δεν έπρεπε να λέμε τίποτα στα παιδιά για να μην τα ανησυχήσουμε. Δεν ήταν σε ηλικία να καταλάβουν τις υποθέσεις των μεγάλων. Δεν τα αφορούσε. Σήμερα γνωρίζουμε ότι τα παιδιά μπορούν να καταλάβουν τα πάντα, αρκεί να τους εξηγήσουμε. Το να τους μιλάμε, τα καθησυχάζει, επειδή αυτό τους επιτρέπει να εκφράζουν με λόγια τις εντυπώσεις τους. Τα βοηθά ακόμα να θεωρούν τον εαυτό τους άτομα ξεχωριστά από τους γονείς τους και κατά συνέπεια να μην αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους.
Πρέπει να ξέρουμε ότι όλα τα προβλήματα που αρνιόμαστε να αντιμετωπίσουμε, θα τα φορτωθούν τα παιδιά μας ή τα εγγόνια μας. Αυτό είναι που θέλουμε γι’ αυτά;
Υπερβολική δειλία, έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό του, ντροπές, συναισθήματα ενοχής, άγχη, προβληματικές σχέσεις στο ζευγάρι, επαγγελματικές αποτυχίες, δεν είναι προγραμματισμένες γενετικά, κι όμως μεταδίδονται, πηδώντας καμιά φορά μια γενιά.
Πώς πάει η συζυγική σας ζωή; Πώς τα πάτε στη δουλειά σας; Έχει νόημα η ζωή σας; Μην θάβετε αυτά τα ερωτήματα γιατί υπάρχει φόβος να δείτε αργότερα τα παιδιά σας να βασανίζονται από αυτά.
Περνάτε μια περίοδο οικονομικών δυσχερειών, είστε άνεργος, υπάρχει κίνδυνος να σας απολύσουν ή έχετε σοβαρές διαφωνίες με τον εργοδότης σας. Μιλήστε για όλα αυτά. Χωρίς να φανείτε υπερβολικά απαισιόδοξος, μοιραστείτε το βίωμά σας, τα συναισθήματά σας, έτσι ώστε να ελαφρύνετε το βάρος που κουβαλούν τα παιδιά.
Τα μυστικά είναι βλαβερά. Το παιδί σας είναι του πατέρα του; Να του το πείτε. Σας βίασαν στα 17 σας χρόνια; Να του το πείτε. Χρεοκοπήσατε; Να του το πείτε. Κάνατε φυλακή; Να του το πείτε. Δεν πήρατε ποτέ το δίπλωμά σας; Να του το πείτε. Ο πατέρας σας σας χτυπούσε; Να του το πείτε.
Να του μιλήσετε επίσης για τα χαρούμενα γεγονότα της ζωής σας, αλλά μην αποφύγετε και τα δυσάρεστα. Αν τα αποσιωπήσετε, θα σημαδέψουν το υποσυνείδητό του. Θα εκπλαγείτε όταν δείτε να ακολουθεί τα ίχνη σας, από το να αποτυγχάνει στις σπουδές του, να κάνει ανοησίες μέχρι να πέσει θύμα βίας.
Αυτή η επαναληπτική διαδικασία έχει στόχο να μπορέσει να νιώσει ενδόμυχα αυτό που συνέβη σε σας, να σας καταλάβει και να βρει μια διέξοδο στο ίδιο πρόβλημα. Εκφράζοντας απλώς τα συναισθήματά σας, μιλώντας γι’ αυτό που ζήσατε, μπορείτε να το ελευθερώσετε από αυτό το βάρος.
Και φροντίστε να έρθετε σε επαφή με το χαρούμενο μέρος του εαυτού σας. Πάρτε ανάσα, νιώστε τη ζωή μέσα σας, θυμηθείτε την απλή χαρά τού να ζεις. Μην αφήνετε να σας κυριέψει η καθημερινότητα και οι δυσκολίες της.
Βρείτε τον χρόνο να νιώσετε την αγάπη που αισθάνεστε για όσα σας περιβάλλουν και για τα παιδιά σας, να νιώσετε ότι βαδίζετε το δρόμο σας, ότι είστε ευτυχισμένοι από τη ζωή που κάνετε.
Δεν είστε ευτυχισμένοι στη ζωή σας; Μία σοβαρή ασθένεια, το έμφραγμα ή κατάθλιψη στα οποία θα καταφύγετε ασυνείδητα, δεν θα ανακουφίσουν τα παιδιά σας.
Βρείτε τρόπους να αλλάξετε, ζητήστε βοήθεια και επικοινωνήστε με τα παιδιά σας.
Isabelle Fiolliozat “Στην καρδιά των συναισθημάτων του παιδιού”
