8. Καλλιεργήστε Αυτονομία και Υπευθυνότητα
Σταδιακά, δώστε στο παιδί μικρές επιλογές, αφήστε το να διαλέξει πράγματα που το ενδιαφέρουν και να ακολουθήσει τις κλίσεις του. Φυσικά εσείς είστε ο γονιός και τις τελικές αποφάσεις θα τις πάρετε εσείς, τώρα όμως είναι η ώρα να αρχίσει το παιδί να γίνεται αυτόνομο και να μην τα περιμένει όλα από εσάς. Δώστε στο παιδί υπευθυνότητες μέσα στο σπίτι, μην του τα δίνετε όλα στο χέρι, ζητήστε του να κάνει κάποιες μικρές δουλειές (πχ., να βάζει τα ρούχα του στο καλάθι των απλύτων, το πιάτο του στο νεροχύτη), να συνεργάζεται και να βοηθάει στις οικογενειακές δουλειές, με την αίσθηση ότι είναι μέλος της οικογένειας και πρέπει να συνεισφέρει και το ίδιο.
9. Διδάξτε στο Παιδί Διαχείριση του Στρες
Έρευνες δείχνουν ότι 95% των παιδιών σχολικής ηλικίας θα αισθανθούν κάποια στιγμή έντονο στρες. Το στρες μπορεί να προέρχεται από πιέσεις στο σχολείο, στην παρέα, την οικογένεια, ή εσωτερικά, καθώς το παιδί μεγαλώνει. Το παιδικό στρες δεν εκδηλώνεται πάντα με λόγια, πολλές φορές εκδηλώνεται με ψυχοσωματικά συμπτώματα (π.χ., εμετός, πονόκοιλος, κλπ). Το σίγουρο είναι ότι τα παιδιά αυτής της ηλικίας δεν πάνε στους γονείς τους να πούνε «έχω στρες». Καλό είναι να τα βοηθήσουμε να αντιμετωπίζουν δύσκολες και στρεσογόνες καταστάσεις με βαθιές αναπνοές και λέγοντας στον εαυτό τους θετικά μηνύματα, όπως «προσπαθώ και πάω καλά» ή «μπορώ να τα καταφέρω».
10. Κρίνετε την Πράξη, Όχι το Παιδί
Ποτέ δε λέμε «είσαι κακό παιδί», αλλά λέμε συγκεκριμένα «είναι κακό να χτυπάς τον μικρό σου αδερφό». Κρίνετε την πράξη, όχι το παιδί και ενθαρρύνετέ το να επιλέξει το σωστό. Με αυτό τον τρόπο του δείχνετε ότι το αποδέχεστε και το αγαπάτε παρόλο το λάθος του. Έτσι, το παιδί διατηρεί την εμπιστοσύνη στον εαυτό του και προσπαθεί για το καλύτερο. Αν έχετε θυμώσει πολύ με τη συμπεριφορά του παιδιού, συγκρατηθείτε και μην το κρίνετε, αλλά πέστε του «αυτό που έκανες με θύμωσε και με απογοήτευσε τρομερά». Μπορείτε να επικεντρώσετε τη συζήτηση στις κακές επιλογές που έκανε (π.χ., να μη διαβάσει, να τσακωθεί με την αδελφή του, να μιλήσει άσχημα, κλπ.) και να το βοηθήσετε να κάνει καλύτερες επιλογές.
11. Δημιουργήστε Υγιεινές Συνήθειες Ύπνου
Επιμείνετε στο να κοιμάται το παιδί σας αρκετές ώρες για την ηλικία του. Οι έρευνες είναι ξεκάθαρες: όταν ένα παιδί κοιμάται όσες ώρες χρειάζεται για την ηλικία του (9-11 ώρες για τα παιδιά δημοτικού σχολείου), αυτό σχετίζεται με υψηλούς βαθμούς στο σχολείο. Για κάθε ώρα ύπνου που χάνει, οι σχολικές επιδόσεις πέφτουν. Το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο: μην επιτρέπετε στο παιδί σας να ξενυχτάει για να βλέπει τηλεόραση. Αν θέλει τόσο πολύ να δει κάποια εκπομπή που είναι αργά το βράδυ, μπορεί να την παρακολουθήσει την επόμενη μέρα σε κάποιο άλλο μέσο.
12. Ξεκινήστε τις Συζητήσεις για Θέματα που θα Προκύψουν στην Εφηβεία
Στα μέσα του δημοτικού σχολείου, ή λίγο αργότερα, ανάλογα με την ωριμότητα του παιδιού, μπορείτε να ξεκινήσετε να κουβεντιάζετε για ψυχοκοινωνικά θέματα που το παιδί θα αντιμετωπίσει στην εφηβεία. Τώρα είναι μια καλή εποχή να μιλήστε για το τσιγάρο, τα ναρκωτικά και το αλκοόλ και τις βλαβερές συνέπειές τους. Η συζήτηση δε χρειάζεται να είναι ηθικολογική ή γεμάτη απαγορεύσεις, αλλά να έχει λογικές εξηγήσεις τύπου, «ποτέ να μη μπεις σε αυτοκίνητο που ο οδηγός έχει πιει πολύ, καλύτερα να πάρεις ταξί και να γυρίσεις σπίτι», ή «αν κάποιος οδηγεί μηχανή πρέπει οπωσδήποτε να φοράει κράνος, ώστε να προστατεύσει τη ζωή του σε περίπτωση τρακαρίσματος», ή «για να έχεις καλές επιδόσεις στον αθλητισμό θα πρέπει να κάνεις υγιεινή ζωή και να έχεις γερά πνευμόνια, που σημαίνει όχι τσιγάρο».
Γράφει η Δρ. Λίζα Βάρβογλη
