Τα νήπια και τα περισσότερα παιδιά προσχολικής ηλικίας δεν είναι έτοιμα να επιλύουν προβλήματα, αφού δεν έχουν ακόμα το κατάλληλο αναπτυξιακό δυναμικό να το πράξουν. Η επίλυση προβλημάτων συνδέεται με τη λειτουργία του άνω εγκεφάλου, ο οποίος στα μικρά παιδιά δεν είναι παρά ελάχιστα ανεπτυγμένος. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να σκεφτόμαστε δύο κύρια θέματα όταν προσπαθούμε να πειθαρχήσουμε τα μικρούλια μας.
Το πρώτο είναι να εργαστούμε με στόχο να δημιουργήσουμε και να ενδυναμώσουμε τις νευρικές συνδέσεις του εγκεφάλου τους που θα τους επιτρέψουν να λύνουν με επιτυχία προβλήματα στο μέλλον (αυτό το κάνουμε μαθαίνοντάς τους πώς να ηρεμούν τον εαυτό τους και διδάσκοντάς τους συστηματικά τα βήματα που πρέπει να ακολουθούν για την επίλυση προβλημάτων).
Το δεύτερο είναι να λειτουργήσουμε εμείς ως ο «άνω εγκέφαλός» τους, κάνοντας, για λογαριασμό τους λογικές επιλογές μέχρις ότου τα παιδιά μας να γίνουν πιο ικανά να τις κάνουν τα ίδια.
Ας δούμε τη συμβατική μέθοδο time-out, που είναι η πειθάρχηση του παιδιού μέσω της απομάκρυνσης και της απομόνωσής του. Το time-out άρχισε να εφαρμόζεται αντί του ξύλου από τη στιγμή που μάθαμε πόσο επιβλαβής ήταν η πρακτική της σωματικής τιμωρίας.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η μέθοδος του time-out είναι και η πιο ενδεδειγμένη.
Όπως αναφέρει για το θέμα ο ψυχολόγος Gordon Neufeld: «Δυστυχώς, δεν είχαμε συνειδητοποιήσει τι χρειάζονταν τα παιδιά και ότι η πιο τραυματική εμπειρία από όλες είναι η βίωση της απομόνωσης. Αν το ξέραμε αυτό, αν το κατανοούσαμε, δεν θα τη χρησιμοποιούσαμε ως τιμωρία».
Ο φόβος της απομόνωσης μπορεί να διακόψει μια συγκεκριμένη συμπεριφορά, οπότε νομίζουμε ότι έχουμε πετύχει τον στόχο μας. Αλλά η διάθεση των παιδιών να συμμορφωθούν στη συνέχεια οφείλεται στο αίσθημα της ανασφάλειας που βιώνουν κατά τη διάρκεια της απομόνωσης – και αυτός είναι ο τελευταίος λόγος για τον οποίο θα θέλαμε να συμμορφωθούν! Εξάλλου, όταν τιμωρούμε ένα παιδί απομονώνοντάς το και αποσύροντας την στοργή και τη ζεστασιά μας, διεγείρουμε τον κάτω (ερπετοειδή ή πρωτόγονο) εγκέφαλό του με το να ενεργοποιούμε το αρχέγονο αντανακλαστικό του φόβου. Οι συγγραφείς Siegel και Bryson αποκαλούν αυτή την πρακτική το «σκούντηγμα της σαύρας» · κατ’ αυτούς, είναι πολύ πιο ωφέλιμο να διεγείρουμε τον αναπτυσσόμενο άνω εγκέφαλο των παιδιών. Τέλος, το time-out συχνά προκαλεί στα παιδιά συναισθήματα άγχους και επιθετικότητα. Το να υποχρεώνουμε ένα παιδί να καθίσει σε μια καρέκλα μόνο του για ορισμένα λεπτά ή να κλειστεί για λίγο στο δωμάτιό του, μπορεί να διακόψει μια συμπεριφορά για όλους τους λάθος λόγους, αλλά δεν το βοηθά να γίνει καλύτερο. Δεν μπορούμε να περιμένουμε από τα παιδιά να βελτιωθούν χωρίς να τους δώσουμε τα εργαλεία που χρειάζονται για να το πετύχουν.
Γι’ αυτόν τον λόγο είναι πολύ καλύτερο να εφαρμόζουμε τη μέθοδο του time-in.
Το time-in διαφέρει από το time-out ως προς το ότι εστιάζουμε πρώτα στη σύνδεση και έπειτα στη διδασκαλία. Η σύνδεση είναι αυτή που ενεργοποιεί των άνω εγκέφαλο. Θυμηθείτε, εκεί έχουν την έδρα τους η λογική και η συλλογιστική ικανότητα. Αν και εξακολουθεί να είναι ελλιπώς ανεπτυγμένη, η ικανότητα για λογική σκέψη αυξάνεται· και μέσα από την ενσυναίσθηση και τη σύνδεση με το παιδί μας, μπορούμε να το βοηθήσουμε να αναπτύξει περισσότερο τις λειτουργίες του εγκεφάλου του. Όταν εκδηλώνουμε ενσυναίσθηση και συνδεόμαστε με το παιδί, του δείχνουμε πως το καταλαβαίνουμε, πως κατανοούμε τα συναισθήματα και τις σκέψεις που το οδήγησαν σε μια συγκεκριμένη συμπεριφορά, χωρίς αυτό να σημαίνει και ότι την αποδεχόμαστε. Η σύνδεση κάνει πιο ήπια τη δραστηριότητα του κάτω εγκεφάλου και επιτρέπει στο παιδί να αποκτήσει πρόσβαση στον σκεπτόμενο εγκέφαλό του, τον οποίο θα χρειαστεί για να καταλάβει αυτό που θέλετε να του μάθετε. Το παιδί που είναι εγκλωβισμένο στον φόβο δεν μπορεί να μάθει. Ενώ όταν επιτευχθεί η σύνδεση με το παιδί και ενεργοποιηθεί ο άνω εγκέφαλός του, μπορείτε να του μάθετε πώς να συμπεριφέρεται καλύτερα.
Διαβάστε τη συνέχεια στην επόμενη σελίδα
