Έχουμε ακόμη τη δυνατότητα να συμπεριλάβουμε το παιδί σε δραστηριότητες, όπως το πλύσιμο των πιάτων, η κηπουρική και η μαγειρική. Ωστόσο, όταν η εργασία μας είναι πνευματική ή οι δραστηριότητές μας εμποδίζουν το παιδί να κάνει αυτό που θέλει/χρειάζεται, τότε αισθάνεται ανίσχυρο/καταπιεσμένο. Αισθάνεται ότι οδηγείται σε απόγνωση.
Όταν καταπνίγουμε τις ανάγκες του άλλου προκειμένου να ικανοποιήσουμε τις δικές μας, πληρώνουμε κάποιο τίμημα. Επιπλέον, το παιδί, καθώς μεγαλώνει, δεν θα εστιάσει σε όσα κάνουμε στο σπίτι ή την αυλή μας.
Χρειάζεται διανοητικές δραστηριότητες, καθώς και εκείνες που θα το βοηθήσουν να αναπτύξει δεξιότητες προκειμένου αναπτυχθεί σωστά. Η τάση ορισμένων γονέων να απαιτούν απ’το παιδί να φέρεται όπως πρέπει, να μαθαίνει και να ενδιαφέρεται. Ή να’χει κοινωνική δράση βάσει «κανόνων» και όχι της κλίσης του, εντείνει την αίσθηση της αδυναμίας – το φέρνει σε απόγνωση. Έχω επανειλημμένως δεχτεί κλήσεις από αναστατωμένους γονείς που προβληματίζονται:
Είτε με τη διαγωγή παιδιών τους στον συγχρωτισμό με φίλους είτε με τη συμπεριφορά που εκδηλώνουν σ’εστιατόρια ή άλλους δημόσιους χώρους.
Πολλά παιδιά δεν μπορούν να καθίσουν φρόνιμα στο εστιατόριο. Αν όμως είχαν προηγουμένως την ευκαιρία να εκτονώσουν την ενέργειά τους, τότε ίσως να κάθονταν ήσυχα εκεί.
Η απόγνωση των παιδιών συντελείται, επίσης, μέσω της αμφισβήτησης των προσωπικών επιλογών τους.
Όταν διαλέγετε εσείς:
Το όργανο μουσικής που θα παίξει/το άθλημα με το οποίο θ’ασχοληθεί/τις εκδρομές/δραστηριότητες που θα συμμετάσχει ή τον ρουχισμό του, του στερείτε τη δυνατότητα να επηρεάσει την καθημερινότητά του.
Τέτοιοι διακανονισμοί ενδέχεται να υποθάλψουν το αίσθημα της ανημποριάς. Να οδηγήσουν τελικά είτε σε κρούσματα απείθειας ή επιθετικότητας είτε σε νοσηρή συμμόρφωση/καταρράκωση κι απόγνωση. Στη φάση που απαλλάσσεστε απ’τις αγκυλώσεις και δίνετε στο παιδί την ευκαιρία να συμμετάσχει στη διάπλαση της ζωής του, θα νιώσετε, πιθανώς, την ανάγκη να θωρακίσετε το περιβάλλον μέσα στο οποίο απολαμβάνει τώρα μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων.
Διαμορφώνουμε το σπίτι ώστε να αποτρέψουμε τυχόν σωματικές βλάβες και επιτρέπουμε στο νήπιο να κινείται χωρίς περιορισμούς στον χώρο. Αντιστοίχως, επεμβαίνουμε και στο ευρύτερο περιβάλλον τον παιδιού καθώς μεγαλώνει, ελέγχοντας παραμέτρους όπως:
Η επαφή με κάθε λογής δημοσιεύματα. Οι τροφές που καταναλώνει. Τα παιχνίδια που χρησιμοποιεί κι ο κοινωνικός κύκλος στον οποίο κινείται. Η ελευθερία του παιδιού εξαρτάται από την ικανότητα τον γονιού να παράσχει ένα πλαίσιο ασφαλείας, χωρίς να παρεμβαίνει ασφυκτικά.
Όταν το παιδί περνά την ημέρα του σε προστατευμένο χώρο, δεν χρειάζεται να επεμβαίνουμε συνεχώς για να περιορίσουμε τη δράση του, όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις που παίζει στον δρόμο.
Η συναναστροφή με άτομα που θεωρεί ισότιμα κι απολαμβάνει τη συντροφιά τους, διευκολύνει το παιχνίδι του. Εκμηδενίζει, επίσης, την ανάγκη των γονικών παρεμβάσεων. Ο βαθμός θωράκισης του περιβάλλοντος εξαρτάται από τον τρόπο ζωής και τις επιλογές των γονέων. Έλεγχο ασκούν όλοι οι γονείς. Οι περισσότεροι φροντίζουν ώστε τα παιδιά τους να μην έρθουν σ’επαφή με όπλα/ναρκωτικά/ειδήσεις ή εκπομπές με σκηνές βίας. Να μη συνηθίσουν το τσιγάρο, τα οινοπνευματώδη ποτά, τον καφέ, κλπ. Δεν πρέπει να έχουμε τέτοια αντικείμενα στο σπίτι και απλώς να του απαγορεύουμε να τα αγγίξει. Το σωστό είναι να μην εκθέτουμε καν το παιδί σε τέτοια θεάματα. Για ν’αποκτήσει το αίσθημα της αυτονομίας και του κύρους δεν χρειάζεται να’χει πρόσβαση σ’ό,τι προσφέρεται απ’την κοινωνία. Του αρκεί η καθημερινή ελευθερία στο σπίτι και στον κοινωνικό του περίγυρο.
Παράδειγμα: Αν πάτε σ’ένα ζαχαροπλαστείο και του απαγορεύσετε να φάει γλυκό, θα νιώσει πίκρα/απογοήτευση. Αν, όμως, δεν το οδηγήσετε στο ζαχαροπλαστείο, αλλά του προσφέρετε σπιτικές υγιεινές λιχουδιές, θα αισθανθεί αυτονομία και ικανοποίηση.
Η καθοδήγηση πρέπει να έχει ως παράδειγμα την οικογενειακή ζωή, έτσι ώστε το παιδί να αποκτήσει εμπιστοσύνη στο ένστικτό του.
Όσο μεγαλώνει θα εκτίθεται σε όλο περισσότερα διαθέσιμα προϊόντα. Αν νιώθει σίγουρο για τον εαυτό του, θα βασίσει τις επιλογές του στις πραγματικές προτιμήσεις/αξίες του. Κι όχι στις πιέσεις του κοινωνικού περίγυρου. Θα δεχτεί πρόθυμα τις συμβουλές ή/και την καθοδήγησή σας, απ’τη στιγμή που η σχέση σας βασίζεται στην εμπιστοσύνη. Κι όχι στον έλεγχο. Θα ξέρει ότι είστε με το μέρος του.
Αυτή η εμπιστοσύνη είναι ακόμη πιο αναγκαία όταν θα βγει μόνο στην κοινωνία. Εφόσον δεν θα σας βλέπει ως κάποιον που το ελέγχει/απορρίπτει, το παιδί δεν θα ενοχλείται απ’τις αντιλήψεις σας. Αντιθέτως, θα επιδιώκει τις συμβουλές σας, αφού θα σας θεωρεί σύμμαχο. Ορισμένοι γονείς φοβούνται ότι το ανεξέλεγκτο παιδί θα τους εκμεταλλευτεί.
Να θυμάστε:
Εφόσον δεν φοβάται τη στέρηση του κύρους του (τον έλεγχο/εξαναγκασμό ή τη διαταγή) δεν νιώθει την ανάγκη να «εκμεταλλευτεί» πρόσωπα/καταστάσεις. Το μόνο που θέλει είναι να φροντίσει τον εαυτό του και όσο το σεβόμαστε, αυτό θα ευημερεί.
Ένα ευτυχισμένο παιδί δεν ασχολείται με αντιδραστικές στρατηγικές.
Επιμέλεια: Έλενα Θάνου
