Όταν τα φύλλα του φίκου σας κιτρινίζουν και πέφτουν, δεν φαντάζεστε ότι το φυτό το κάνει επίτηδες για να σας εκμεταλλευτεί ή για να σας κάνει να φανείτε κακοί κηπουροί. Ερμηνεύετε τη «στάση» τον φυτού σαν ένα μήνυμα: περίσσεια ή έλλειψη νερού, φωτός, λιπάσματος. Στέρηση ή υπερβολή, προσπαθείτε να κατανοήσετε τί συμβαίνει.
‘Ενα παιδί είναι (σίγουρα) πιο σύνθετο από ένα φυτό, αλλά όχι περισσότερο περίπλοκο. Τα υποτιθέμενα καπρίτσια του φανερώνουν τις ανάγκες του. Και αν η στάση τον δεν αποτελεί πρόκληση αλλά συνέπεια, αντίδραση, απάντηση; Συμβαίνει, επίσης, να θεωρούμε ως προβλήματα πράγματα που είναι απολύτως φυσιολογικά. Δεν έχει νόημα να πανικοβάλλεστε κάθε φθινόπωρο που τα δέντρα του κήπου χάνουν τα φύλλα τους ή που το τετράχρονο μικρό σας δεν θέλει να χάνει.
Τί είναι ένα καπρίτσιο;
Στα μάτια των περισσοτέρων γονέων, τα παιδιά κάνουν καπρίτσια. Ο Τεό αρνείται να πιει με το μπλε ποτηράκι, η Ζονλί δεν θέλει να ντυθεί για να βγει έξω, ο Αντόν Θέλει να τον κάνει μπάνιο μόνο η μαμά. Μας τρελαίνουν! Πράγματι παίζουν «θέατρο»;
Αυτές οι συμπεριφορές, που όλες είναι χαρακτηριστικές, είναι πράγματι «καπρίτσια», δηλαδή άσκοπες απαιτήσεις ή πρόκειται για κατανοήσιμες συμπεριφορές δεδομένης της εξέλιξης τον εγκεφάλου; Το γεγονός ότι οι απαιτήσεις της τρίχρονης Λέας μάς κάνουν να χάνουμε την υπομονή μας, ίσως να αποτελεί συνέπεια και όχι την πρόθεση της Λέας.
Είμαστε βέβαιοι ότι τα παιδιά μας συνειδητοποιούν τις απόπειρές τους να μας εξουσιάσουν: «Δείτε πώς με κοιτάζει στα μάτια όταν κάνει κάποια ανοησία!» Αλίμονο, αυτό που θεωρούμε απόδειξη μπορεί να έχει κάποια πολύ διαφορετική αιτία. Θέλετε παιδιά ήρεμα, ήσυχα, φρόνιμα, που δεν φωνάζουν και δεν κλαίνε ποτέ; Είναι αδύνατον.
Τί συμβαίνει;
Ναι, πράγματι κάτι συμβαίνει. Το παιδί δεν αντιδρά έτσι ούτε τυχαία, ούτε επειδή θέλει να μας ενοχλήσει. Οπότε, πριν εκνευριστούμε, ας ρωτήσουμε το παιδί και τον εαυτό μας μεγαλοφώνως: «Τί συμβαίνει;» Η ερώτηση αυτή Θα μας βοηθήσει να σταματήσουμε τις συνηθισμένες μας αντιδράσεις. ‘Ενα μόνο είναι βέβαιο, το παιδί δεν θέλει ούτε να παγιδεύσει τούς γονείς του, ούτε να τους δοκιμάσει. Απλούστατα, δεν έχει τις διανοητικές ικανότητες για κάτι τέτοιο. Τα καπρίτσια αποτελούν στην πραγματικότητα αντιδράσεις του εγκεφάλου τον παιδιού σε καταστάσεις που είναι υπερβολικά περίπλοκες γι’ αυτό.
Είναι καπρίτσιο; Ένα τεστ για να βεβαιωθούμε
Για να επιβεβαιώσετε αν το παιδί σας έχει την τάση να σας κοροϊδεύει, κάντε ένα μικρό και απλό τεστ: το μικρό σας έχει πιθανότατα κάποιον κύβο ή πλάκα με τρύπες όπου τοποθετούνται τα αντίστοιχα σχήματα. Δείξτε του δύο ανοίγματα, για παράδειγμα το τρίγωνο και τον κύλινδρο και δώστε του ένα σχήμα, π.χ το τρίγωνο. Ρωτήστε το σε ποια τρύπα μπαίνει αυτό το σχήμα. Τα περισσότερα παιδιά ηλικίας είκοσι μηνών επιλέγουν τυχαία. Στους σαράντα μήνες, βάζουν το τρίγωνο στη σωστή τρύπα στο 85% των περιπτώσεων. Ακόμη και σ’ αυτήν την ηλικία, η σωστή απάντηση δεν είναι μόνιμη. Μόνο μετά τα τέσσερα, η μεγάλη πλειοψηφία των παιδιών, τα καταφέρνει σε κάθε προσπάθεια, αφού η κίνηση αυτή απαιτεί να έχουμε ταυτόχρονα στον νου μας τρία πράγματα. Όσο το παιδί χρειάζεται να δοκιμάσει για να βάλει το σχήμα στην τρύπα και δεν καταφέρνει να σας πει ποιο σχήμα πηγαίνει σε ποιά τρύπα, είναι εντελώς ανίκανο να κάνει οποιοδήποτε καπρίτσιο.
Αποσπάσματα από το βιβλίο της Ιζαμπέλ Φιλιοζά, Τα δοκίμασα όλα
