ΠΟΣΟ ΠΟΛΥ ΓΑΛΑ ΜΑΣ ΚΑΝΕΙ ΚΑΛΟ;
Έως τους 12 μήνες της ζωής το γάλα είναι η κύρια τροφή για το βρέφος, για πρόσληψη ενέργειας και απαραίτητων θρεπτικών συστατικών (πρωτεΐνη, λιπαρά, υδατάνθρακες, ασβέστιο, βιταμίνες).
Ωστόσο τυχαίνει πολλά βρέφη να κόβουν από μόνα τους το γάλα σε μικρή ηλικία. Αυτό δεν είναι απαραίτητα επιζήμιο αν ταυτόχρονα ακολουθείται μία ισορροπημένη δίαιτα σε ποσότητα και ποιότητα που να περιλαμβάνει όλη την ποικιλία των τροφών. Τα φρούτα και τα λαχανικά αποτελούν εξίσου μία σπουδαία πηγή ασβεστίου για το βρέφος/νήπιο.
Μετά τους 12 μήνες ζωής το γάλα και τα γαλακτοκομικά εξακολουθούν να θεωρούνται πολύ σημαντική κατηγορία τροφίμων στα πλαίσια της μεσογειακής διατροφής. Ωστόσο όχι υποχρεωτικά απαραίτητα για την καλή ανάπτυξη του οργανισμού.
Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να γίνονται υπερβολές στην πρόσληψη των γαλακτοκομικών γιατί αυτό οδηγεί σε μείωση πρόσληψης άλλων εξίσου σημαντικών τροφών (δημητριακά, φρούτα, λαχανικά,) καθώς και σε αρνητικές επιπτώσεις όπως τις περιγράφουμε στη συνέχεια του άρθρου.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΓΑΛΑΚΤΟΣ
6 ΜΗΝΩΝ ΕΩΣ 12 ΜΗΝΩΝ : Έως 1 λίτρο το 24ωρο
1-2 ΕΤΩΝ : 400 έως 600 ml το 24ωρο
ΠΑΝΩ ΑΠΟ 2 ΕΤΩΝ : Έως 400 ml το 24ωρο
Αντιστοιχία γάλακτος – γαλακτοκομικών. Πολλά παιδιά δεν πίνουν μεγάλες ποσότητες γάλακτος και αντισταθμιστικά καταναλώνουν άλλα γαλακτοκομικά. Έτσι το γιαούρτι αντιστοιχίζεται σε διπλάσια ποσότητα γάλακτος (100 γρ γιαούρτι = 200 ml γάλακτος) ενώ το τυρί σε πενταπλάσια ποσότητα γάλακτος (30 γρ τυρί ή κασέρι = 150 ml γάλακτος).
Στο σύνολο των ημερήσιων θερμίδων που λαμβάνει ένα νήπιο προσχολικής ηλικίας, αυτές που προέρχονται από το γάλα δεν πρέπει να υπερβαίνουν το 1/3.
Μεγαλύτερες ποσότητες γάλακτος από τις συνιστώμενες αποβαίνουν σε βάρος των άλλων απαραίτητων για την ανάπτυξη στερεών τροφών.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΓΑΛΑΚΤΟΣ
· Τερηδόνα των δοντιών και ορθοδοντικά προβλήματα (όταν το γάλα αυτό προσφέρεται με μπιμπερό)
· Κακή πρόσληψη βάρους. Το νήπιο χρειάζεται ισορροπημένη και ποικίλη διατροφή, με διάφορα τρόφιμα εκτός του γάλακτος να είναι πηγές σιδήρου, πρωτεϊνών και ασβεστίου, όπως κόκκινο κρέας, λευκό κρέας, ψάρι, αυγό, όσπρια. Το γάλα σε όσο μεγάλες ποσότητες και να καταναλώνεται δεν μπορεί να αντικαταστήσει τα στερεά τρόφιμα.
· Σιδηροπενία και σιδηροπενική αναιμία. Λόγω ανεπαρκούς πρόσληψης άλλων τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο και λόγω ανεπαρκούς απορρόφησης σιδήρου που προκαλείται από τα υπερβολικά γαλακτοκομικά.
· Δυσκοιλιότητα λόγω της ίδιας της υπερβολικής πρόσληψης γαλακτοκομικών.
· Καθυστέρηση στην ανάπτυξη δεξιοτήτων σε σχέση με το φαγητό δηλαδή στο πόσο γρήγορα τα παιδιά μαθαίνουν να τρώνε μόνα τους και στο κατά πόσο εντάσσουν στη διατροφή τους μία μεγάλη ποικιλία τροφίμων.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΜΠΙΜΠΕΡΟ
Συχνά η υπερκατανάλωση γάλακτος στα νήπια έχει να κάνει με το ότι δίνεται με μπιμπερό. Για να μειώσουμε τις υπερβολικές ποσότητες γάλακτος αλλά και για να προστατεύσουμε τα δόντια των παιδιών από ορθοδοντικά προβλήματα και τερηδόνα είναι πολύ σημαντικό να καταργήσουμε έγκαιρα το μπιμπερό, αποσύροντάς το πλήρως από την ηλικία των 18 μηνών και μετά. Ήδη από την ηλικία των 6 μηνών μπορούμε να προσφέρουμε το νερό με το ειδικό εκπαιδευτικό ποτηράκι και μετά τους 12 μήνες γάλα ή νερό με το καλαμάκι ή και σε κανονικό ποτήρι.
ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΣΤΙΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΣΙΔΗΡΟΠΕΝΙΑ
Καθυστέρηση στον τομέα της διατροφικής ανάπτυξης εμφανίζουν παιδιά προσχολικής ηλικίας που δεν τρώνε πρωινό, που τρώνε αλεσμένες τροφές ακόμα και στην ηλικία των 2 ετών, που δεν τρώνε μόνα τους και ανεξάρτητα αλλά τα ταΐζουν ακόμα στην ηλικία των 3 ετών, που δεν τρώνε μεγάλη ποικιλία τροφών αλλά μένουν στάσιμα σε 4-5 γνωστά φαγητά. Η κατάσταση αυτή προκύπτει λόγω λανθασμένων τακτικών του παρελθόντος (πχ τάισμα με έτοιμες κρέμες του εμπορίου, τάισμα με αλεσμένα φαγητά μετά τους 12 μήνες) αλλά και λόγω της έλλειψης χρόνου της σύγχρονης οικογένειας για να ασχοληθεί με τις ανάγκες της διατροφικής ωρίμανσης του νηπίου (να το εντάξει δηλαδή έγκαιρα στο οικογενειακό τραπέζι και στο οικογενειακό φαγητό).
Η καθυστέρηση στις διατροφικές δεξιότητες συνδυάζεται συνήθως με υπερβολική ποσότητα γάλακτος καθώς τα παιδιά βασίζουν το μεγαλύτερο μέρος από τις ημερήσιες θερμίδες τους στο γάλα. Η καθυστέρηση στις διατροφικές δεξιότητες σε συνδυασμό με την υπερβολική λήψη γάλακτος (που σε κάποιες περιπτώσεις ξεπερνάει το 1 λίτρο το 24ωρο) είναι η κύρια αιτία σιδηροπενίας και σιδηροπενικής αναιμίας στις ηλικίες 1 έως 5 ετών.
Εφαρμόζουμε λοιπόν πιστά τις συνιστώμενες ημερήσιες ποσότητες γάλακτος ανά ηλικία και προσπαθούμε να εντάξουμε στη διατροφή του παιδιού ποικιλία τροφών στα πρότυπα της μεσογειακής δίαιτας. Συζητάμε το θέμα της διατροφής κατά την προσχολική ηλικία με τον παιδίατρο μας.
Η Παιδιατρική είναι Τέχνη – Κυριάκος Δουλγέρης, παιδίατρος
