«Λευτεριά στη Νηπιακή γραφή!»
Ζούμε σε μια κοινωνία που καταδικάζει το λάθος. Αναζητά τον φταίχτη κι όχι τη λύση.
Για τον λόγο αυτόν και όχι επειδή είμαστε συντηρητικοί ή παράξενοι, είμαστε εξαιρετικά επικριτικοί με τα “λάθη” των νηπίων κατά τον πρώιμο εγγραμματισμό. Κατά την πρώτη περίοδο που ξεκινούν να γράφουν. Τις πρώτες λέξεις και φράσεις που δημιουργούν. Τείνουμε να διορθώνουμε την παράληψη των φωνηέντων, τους καθρεφτισμούς των γραμμάτων, την παράληψη γραμμάτων ακόμα και τη λάθος ορθογραφία(!).
Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως η προσπάθεια του νηπίου να αναγνωρίσει τον ήχο και να τον μετατρέψει σε γράμμα στο χαρτί είναι τεράστια. Είναι μεγαλύτερη απ’ όσο φανταζόμαστε και δε γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά ξεκινά από την πρώτη στιγμή που έρχεται σε επαφή με τον λόγο, γραπτό ή προφορικό.
Τι να κάνουμε λοιπόν;
Όταν το παιδί γράφει πρώτη φορά τη λέξη «παπή» χρειάζεται επιβράβευση. Η ορθογραφία κατακτιέται αργότερα όταν θα είναι αναπτυξιακά έτοιμο να γενικεύσει κανόνες.
Τι μαθαίνουμε εμείς οι μεγάλοι από τη λέξη «παπή»; Μαθαίνουμε πώς κατάφερε να διακρίνει μετά από καιρό τα σύμφωνα από τα φωνήεντα. Επίσης πως έχει μάθει το γράμμα ήτα κάτι που μπορεί να το έχει ενθουσιάσει και γι’ αυτό άλλωστε να το επαναλαμβάνει.
Επιβραβεύουμε τότε το παιδί και δε διορθώνουμε σε καμία περίπτωση κατά τη νηπιακή ηλικία την ορθογραφία. Εάν ρωτήσει “με ποιο ι” – τότε μόνο λέμε το σωστό.
Εάν πάλι έχει γράψει «Ψμι», δηλαδή «Ψωμί» πάλι επιβραβεύουμε το παιδί λέγοντας «Μπράβο που άκουσες και έγραψες τρία γράμματα!». Προσθέτουμε το «ο» μόνο αν το παιδί το ζητήσει – γεγονός που θα μας δείξει πως είναι έτοιμο να το μάθει. Σε αυτή την περίπτωση λέμε: «μετά το “ψ” τι ακούς; ψ-ο». Το παιδί λέει «ο» και το αφήνουμε να γράψει όποιο «ο» θέλει. Αν πάλι ρωτήσει «ποιο “ο” τότε λέμε – το “ο” της ώρας – το ωμέγα».
Ας επιτρέψουμε τους προσωπικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Συχνά, η πρώτη προσπάθεια γραφής μπορεί να αποδυναμωθεί και να θεωρηθεί ως αποτυχία ή απόρριψη στην περίπτωση που εστιάσουμε στο “λάθος” και σε όσα δεν κατάφερε το νήπιο και όχι σε όλα εκείνα που κατάφερε.
Ας επιτρέψουμε στο “λάθος” να μας μάθει όλα όσα ξέρει το παιδί. Το “λάθος” είναι δημιουργικό και πηγή ένδειξης του σημείου ανάπτυξης της φωνημικής επίγνωσης των νηπίων.
Η ορθογραφία θα έρθει μετά, στη β δημοτικού, στον καιρό της.
Λευτεριά στην πρώτη τους γραφή. Κι η ελευθερία αυτή ας έρθει μέσα από δρόμους αναδυόμενους.
Εικόνα από “Οδηγός Νηπιαγωγου, Δαφερμου κα, 2009”
Το διαβάσαμε στο Μικρό Βουνό
