Τα παιδιά είναι συνήθως έτοιμα να περάσουν από την πάνα στην τουαλέτα μεταξύ δύο και τριών ετών. Ωστόσο, κάθε παιδί είναι διαφορετικό και μόνο εσείς οι γονείς και το ίδιο το παιδί, μπορείτε να καθορίσετε από κοινού το σωστό χρόνο.
Η εκπαίδευση του παιδιού στην τουαλέτα είναι ένα σημαντικό βήμα στα στάδια ανάπτυξής του. Για τους γονείς σημαίνει απελευθέρωση από τις πάνες, αλλά και αγωνία για «ατυχήματα» εντός και εκτός σπιτιού. Από την άλλη για το παιδί, αποτελεί ένα βήμα προς την ανεξαρτησία που συμπίπτει με το «μόνη» μου ή «μόνος» μου, με το «δικό μου» κ.ο.κ. Συνήθως, τουλάχιστον ο ένας γονιός πρέπει να έχει χρόνο και ψυχική δύναμη να ασχοληθεί με την εκπαίδευση σε καθημερινή βάση, για τουλάχιστον 2-3 μήνες. Καλό είναι να γνωρίζετε, ότι οι μήνες χωρίς κρύο γενικά διευκολύνουν την όλη διαδικασία.
Επίσης, αν αναμένετε σημαντικές αλλαγές στη ζωή σας, όπως ο ερχομός ενός μωρού, η μετακόμιση σε νέο σπίτι, η επιστροφή στη δουλειά ή ακόμη και η πρόσληψη μιας καινούριας οικιακής βοηθού, καλό θα ήταν να καθυστερήσετε την εκπαίδευση τουαλέτας, δεδομένου ότι οι πολλές αλλαγές συγχρόνως μπορεί να οδηγήσουν σε αποτυχία.
Όταν λοιπόν κρίνετε ότι είναι η κατάλληλη στιγμή τόσο για εσάς, όσο και για το παιδί σας, ακολουθήστε τα εξής βήματα:
–Αρχικά, καλό είναι να γνωρίζετε ότι η εκπαίδευση περιλαμβάνει πολλά στάδια: ομιλία, κατανόηση, κάθισμα, σκούπισμα, ντύσιμο, καζανάκι και πλύσιμο χεριών.
-Μιλήστε με το παιδί σας και ενθαρρύνετε το, λέγοντάς του ότι τώρα που μεγάλωσε μπορεί να βγάλει τις πάνες και να χρησιμοποιεί την τουαλέτα, όπως οι γονείς του.
-Αποφασίστε ποιες λέξεις θα χρησιμοποιείτε για να περιγράψετε την τουαλέτα και προσπαθήστε να τις τηρείτε. Για παράδειγμα “κακά”, “γιογιό”. Να έχετε στο νου σας ότι το παιδί θα χρησιμοποιήσει τις λέξεις αυτές και παρουσία άλλων και για το λόγο αυτό πρέπει να τις επιλέξετε προσεκτικά.
-Ντύνετε το παιδί ελαφρά ώστε να μπορεί να γδυθεί εύκολα.
-Δείξτε στο παιδί σας πώς εσείς πηγαίνετε στην τουαλέτα. Να γνωρίζετε ότι είναι καλύτερα αυτό να το κάνει ο γονιός με παιδιά του ίδιου φύλου.
-Ζητήστε από το παιδί σας να διαλέξει το γιογιό του. Για ξεκίνημα προτιμήστε το γιογιό, το οποίο είναι πιο εύκολο στη χρήση από τα διάφορα πρόσθετα καλύμματα τουαλέτας και τοποθετείστε το σε ένα μέρος με εύκολη πρόσβαση. Το δοχείο καταρχήν μπορεί να βρίσκεται στο δωμάτιο του παιδιού, στο σαλόνι ή στην τουαλέτα. Σε περίπτωση που το παιδί επιλέξει να χρησιμοποιεί τη λεκάνη, αγοράστε ένα στεφάνι, ώστε να μικραίνει η διάμετρος, καθώς και ένα ειδικό σκαλοπατάκι, ώστε να πατάει τα πόδια του. Κατ αυτόν τον τρόπο, το παιδί θα έχει μεγαλύτερη σταθερότητα ενώ κάθεται στην λεκάνη και θα διευκολύνεται κατά την κένωση.
-Αγοράστε μερικά «εσώρουχα» σαν του μπαμπά ή σαν της μαμάς, ανάλογα με το φύλο. Το ότι θα σας μοιάσει θα το χαροποιήσει και θα ευνοήσει την όλη διαδικασία.
– Βγάλτε τις πάνες την ημέρα και βάλτε του τα καινούρια του εσώρουχα. Θυμίστε του να επισκέπτεται την τουαλέτα σε τακτά διαστήματα. Προτρέψτε το με γλυκό και ήρεμο τρόπο. Πείτε του: «Έλα, να βγάλουμε τα ρούχα». Βοηθήστε το στην αρχή και μείνετε μαζί του όση ώρα θέλει.
-Το πιθανότερο είναι τις πρώτες μέρες να ξεχνιέται. Δώστε του το περιθώριο που χρειάζεται.
-Κάντε απλά τρικ (τρέξιμο προς το γιογιό), και ιδιαίτερα μετά την πρωινή αφύπνιση ή μετά το μεσημεριανό γεύμα, τότε που πιθανόν η τάση προς αφόδευση να είναι εντονότερη.
-Επιβραβεύστε την «επιτυχία» και μην αποδοκιμάζετε την «αποτυχία». Χαλαρώστε πραγματικά και πείτε του: «Δεν πειράζει».
-Η ιεροτελεστία του αδειάσματος στη λεκάνη πρέπει να γίνει με τη σύμφωνη γνώμη του. Ρωτήστε: «Τι λες, να τα αδειάσουμε; Να τραβήξουμε το νερό;».
-Πρέπει να είστε έτοιμοι να απαντήσετε στην ερώτηση που συχνά κάνουν τα παιδιά όσον αφορά το που πηγαίνουν τα «κακά». Πιστεύω πως η απάντηση «σε μια μακρινή θάλασσα» είναι αληθινή, αθώα και δεν τα φοβίζει.
-Μην υπερβάλλετε σε έκφραση αηδίας για την όψη ή τη μυρωδιά των κοπράνων. Ήδη η έκφραση «κακά» είναι άσχημη. Θυμηθείτε: είναι κάτι δικό τους και το συμπαθούν.
-Εξηγήστε στο παιδί σας ότι το «πιπί» είναι το νερό που πίνουμε και τα «κακά» τα φαγητά που το σώμα μας δε χρειάζεται. Έτσι, θα τα αποχωριστεί με μεγαλύτερη ευκολία.
-Μην του στερείτε το χαμόγελο και την αποδοχή σας και μπείτε σε διαδικασία τιμωρίας ή αποδοκιμασίας, επειδή δεν μπορεί ή δεν θέλει να χρησιμοποιήσει τη λεκάνη ή το δοχείο του.
-Αποφύγετε τις μάχες! Εάν το παιδί αρνηθεί, σεβαστείτε το. Δοκιμάστε 1-2 μήνες αργότερα, πάντα με ήρεμη και χαλαρή διάθεση.
Μην αγχώνεστε και μην εντείνετε το θέμα με τους γύρω σας. Η αγωγή τουαλέτας, ακόμη και αν αργήσει, είναι απλή υπόθεση. Αποτελεί μια φυσιολογική διαδικασία που πρέπει να γίνει χωρίς πολλά φορτία, την κατάλληλη στιγμή. Δύο μήνες μπρος-πίσω δεν κάνουν διαφορά, ούτε σημαίνει ότι όποιο παιδί επιτυγχάνει την ελεγχόμενη κένωση πιο γρήγορα είναι και πιο έξυπνο. Καλό είναι βέβαια, όταν η επιτυχία στην εκπαίδευση τουαλέτας καθυστερεί αρκετά πέραν των 3 ετών, να το συζητήσετε με την Παιδίατρό σας.
Γράφει η Αλεξάνδρα Κοσμαρίκου – Παιδίατρος
