Όλοι, από μικροί, καταπιέζουμε την εσωστρέφειά μας, γιατί έτσι έχουμε μάθει από την κοινωνία. Το να είσαι εσωστρεφής, δεν σημαίνει ότι είσαι ντροπαλός. Η ντροπή έχει να κάνει με τον φόβο της κοινωνικής κρίσης. Η εσωστρέφεια έχει να κάνει περισσότερο με το πώς αντιδράς σε κοινωνικά ερεθίσματα. Οι εξωστρεφείς επιθυμούν μεγάλες ποσότητες εξωτερικών ερεθισμάτων, ενώ οι εσωστρεφείς αισθάνονται πιο ικανοί και σ’εγρήγορση όταν βρίσκονται σ’ένα ήρεμο περιβάλλον. Σε μια κουλτούρα όπου η κοινωνικότητα κι η εξωστρέφεια θεωρούνται τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα, η εσωστρέφεια μπορεί να’ναι δύσκολη, ακόμα και ντροπιαστική.
«Ντρέπεται», σπεύδουν να εξηγήσουν γονείς μ’απολογητικό βλέμμα όταν τα παιδιά τους σωπαίνουν, χαμηλώνουν το βλέμμα ή κρύβονται, αρνούμενα να υποταχθούν στους κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς. Η συστολή δεν ανήκει στις ιδιότητες που ενισχύουν τη γονεϊκή υπερηφάνεια, οπωσδήποτε, όμως, είναι προτιμότερη απ’την αγένεια ή, ακόμα χειρότερα, την αντικοινωνικότητα. Με την αυτοπροβολή και τις δημόσιες σχέσεις να’χουν αναχθεί σε ύψιστες αξίες, γονείς και εκπαιδευτικοί εύλογα τείνουν να επιβραβεύουν την εξωστρέφεια, την αυξημένη κοινωνικότητα και τη λεκτική επιδεξιότητα, ακόμα και στις πολύ νεαρές ηλικίες.
Η εσωστρέφεια – μαζί με τα “ξαδέλφια” της, την ευαισθησία, τη σοβαρότητα και τη συστολή – έχει γίνει πια ένα χαρακτηριστικό προσωπικότητας δευτεροκλασάτο. Κάτι μεταξύ απογοητευτικού και παθολογικού. Η εξωστρέφεια, ως τύπος προσωπικότητας, είναι εξαιρετικά γοητευτική. Την έχουμε, όμως, μετατρέψει σε καταπιεστικό δεδομένο, με το οποίο οι περισσότεροι νιώθουμε πως οφείλουμε να συμμορφωθούμε.
Ας σκεφτούμε όμως πως τουλάχιστον ένας στους τρεις ανθρώπους που γνωρίζουμε είναι εσωστρεφής. Είναι τα άτομα που προτιμούν να ακούνε παρά να μιλάνε. Να διαβάζουν παρά να ξεφαντώνουν. Καινοτομούν και δημιουργούν, χωρίς να επιδιώκουν την προσωπική τους προβολή. Αποδίδουν καλύτερα όταν σκέφτονται μόνοι τους παρά σε ομάδες. Συχνά περνάνε απαρατήρητοι…”.
Κι όμως, η ιστορία είναι γεμάτη από σπουδαίους εσωστρεφείς:
Από τον Μαχάτμα Γκάντι, τον Μαρσέλ Προυστ και τον Άλμπερτ Αϊνστάιν μέχρι την Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, τον Στίβεν Σπίλμπεργκ και τον Γουόρεν Μπάφετ. Κι από πολλούς αφανείς, αλλά σημαντικούς, όπως τον άντρα σου ή τη γυναίκα σου, το παιδί σου ή τους γονείς σου. Ακόμα και τον ίδιο σου τον εαυτό.
Οι εσωστρεφείς είναι παντού.
Χωρίς τους εσωστρεφείς, θα είχαμε στερηθεί σημαντικές ανακαλύψεις, μοναδικά έργα τέχνης και πολιτικά κινήματα. Χωρίς αυτούς δεν θα είχε διατυπωθεί ποτέ η θεωρία της σχετικότητας. Δεν θα είχε γραφτεί το 1984. Δεν θα υπήρχαν τα Ηλιοτρόπια του Βαν Γκογκ.
Απόσπασμα από την ομιλία της Σούζαν Κέιν (Susan Cain), δικηγόρου και συγγραφέως του best seller «Η δύναμη των εσωστρεφών»
Επιμέλεια Λίνα Παπαδοπούλου
