Οι καλές τέχνες, η ζωγραφική, η μουσική, ο χορός, το θέατρο, ο κινηματογράφος είναι βασικά μέσα έκφρασης και πολιτισμού στη ζωή μας. Για τα παιδιά όμως και την προσωπικότητά τους που αναπτύσσεται στα πρώτα χρόνια της ζωής τους η επαφή με τις τέχνες είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Παιδιά και τέχνες: Απαραίτητες για την ανάπτυξη των παιδιών
Μέσα από την επαφή τους με την τέχνη, τα παιδιά αναπτύσσουν πολλές και απαραίτητες ικανότητες για τη ζωή τους. Ικανότητες που τους επιτρέπουν να αναλύουν, να εκφράζονται, να κρίνουν, να ερμηνεύουν και να περιγράφουν και παράλληλα μυούνται στη δημιουργική διαδικασία μέσα από την πράξη.
Η πράξη της δημιουργίας προσφέρει στα παιδιά ένα νέο τρόπο όρασης των καθημερινών πραγμάτων, κινητοποιώντας τη φαντασία τους, τις γνώσεις και τις δεξιότητες τους. Ταυτόχρονα, οι τέχνες δρουν βοηθητικά στην ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων, αποτελώντας έναν χώρο ελευθερίας έκφρασης, συνάντησης και συνεργασίας με τους άλλους. Μας επιτρέπουν να αντιληφθούμε ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι να ερμηνεύσουμε τον κόσμο και να ανακαλύψουμε το εύρος και την ποικιλία των πραγμάτων που είμαστε ικανοί να κάνουμε.
Ο Philip Pullman επισημαίνει την αναγκαιότητα της τέχνης στη ζωή των παιδιών: «Τα παιδιά χρειάζονται τέχνη και ιστορίες και ποιήματα και μουσική, όσο χρειάζονται αγάπη και φαγητό και καθαρό αέρα και παιχνίδι».
Πώς καλλιεργώ την αισθητική αντίληψη του παιδιού μου;
Η αισθητική αντίληψη των παιδιών διαμορφώνεται μέσα από το καθημερινό τους περιβάλλον. Ένας τρόπος για να καλλιεργήσουμε την αντίληψη αυτή στα παιδιά, είναι να εμπλουτίσουμε όσο τις εικόνες που λαμβάνει καθημερινά το παιδί μας, φέρνοντάς το σε επαφή με αντικείμενα ή καταστάσεις που του προκαλούν μια «αισθητική εμπειρία».
Φύση, φύση και φύση!
Η επαφή με τη φύση, ένα ηλιοβασίλεμα, ένα πράσινο τοπίο, μια όμορφη ακρογιαλιά, είναι από μόνη της μια ολοκληρωμένη αισθητική εμπειρία. Μας ηρεμεί, μας προκαλεί θαυμασμό και αποτυπώνεται στη μνήμη μας. Εξορμούμε στη φύση και συζητάμε με τα παιδιά μας τις ομορφιές και την αξία της. Δοκιμάστε να κάνετε κάτι διαφορετικό από τα συνηθισμένα όπως ιππασία ή μια βόλτα στο βουνό.
Μειώνουμε την τηλεόραση!
Ελέγχουμε όσο μπορούμε το περιεχόμενο όσων βλέπουν τα παιδιά, μειώνοντας παράλληλα την ώρα που περνούν τα παιδιά μας μπροστά από την τηλεόραση. Ας μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά λειτουργούν μιμητικά στις μικρές ηλικίες.
Ακούμε και πειραματιζόμαστε με τη μουσική
Τα παιδιά λατρεύουν τη μουσική ήδη από βρέφη! Η εκμάθηση απλών τραγουδιών καθώς και η ρυθμική απαγγελία βοηθά και στην καθαρή και εκφραστική προφορά λέξεων. Στην καθημερινότητά μας μπορούμε να εντάξουμε τη μουσική σε πολλές δραστηριότητες, όπως το πρωινό μας, η βόλτα με το αυτοκίνητο, ο χρόνος που παίζουν τα παιδιά μας, το μεσημεριανό φαγητό κ.λπ.
Πλήθος ερευνών έχουν αποδείξει ότι η ενασχόληση με τη μουσική από μικρή ηλικία βελτιώνει τη μνήμη των παιδιών, επηρεάζοντας θετικά την εγκεφαλική τους ανάπτυξη και τις μετέπειτα σχολικές επιδόσεις. Ας αποφύγουμε ακούσματα με αμφίβολη ποιότητα, που δεν είναι κατάλληλα για παιδιά.
Επιλέγουμε τα κατάλληλα βιβλία
Η επιλογή του κατάλληλου βιβλίου μπορεί να έχει πολλά πλεονεκτήματα για τα παιδιά μας. Αναφορικά με την αισθητική τους καλλιέργεια, η καλής ποιότητας εικονογράφηση αιχμαλωτίζει το ενδιαφέρον των μικρών αναγνωστών και τροφοδοτεί τη φαντασία τους.
Πάμε στο μουσείο
Πολλά μουσεία οργανώνουν εκπαιδευτικά προγράμματα και βιωματικά εργαστήρια για παιδιά.
Πάμε θέατρο
Διαλέξτε προσεκτικά μεταξύ παραστάσεων θεάτρου, κουκλοθεάτρου, μουσικής, για παιδιά. Δώστε προσοχή στο ηλικιακό επίπεδο των παιδιών και το περιεχόμενο κάθε παράστασης. Είναι μια ευκαιρία να μάθουν για τις ηθικές αξίες και γίνονται ένα ισχυρό διδακτικό εργαλείο. Συζητήστε με τα παιδιά την παράσταση – τι τους άρεσε, γιατί, πώς ένιωσαν και το ηθικό δίδαγμα.
Πάμε κινηματογράφο
Διαλέξτε προσεκτικά την παιδική ταινία με κριτήριο τόσο το ηλικιακό επίπεδο του παιδιού όσο και την αποφυγή των σκηνών βίας.
Το πιο σημαντικό είναι να θυμόμαστε ότι η αισθητική καλλιέργεια αφορά την καθημερινή ζωή μας και αφορά όλες τις απλές δραστηριότητές μας, από το στρώσιμο ενός όμορφου τραπεζιού για φαγητό, το φύτεμα μιας γλάστρας με λουλούδια για να ομορφύνει το μπαλκόνι μας, τη διακόσμηση του σπιτιού μας και την εν γένει συμπεριφορά μας. Οι αισθητικά καλλιεργημένοι άνθρωποι γίνονται υπεύθυνοι πολίτες που προσέχουν και αγαπούν το μέρος στο οποίο ζουν.
Από τη Βάνα Ρόζου, Υποψήφια Διδάκτωρ ΕΚΠΑ, Διδάσκουσα Σχολής Εκπαίδευσης Mediterranean College, shape.gr
