Και να ο νέος άνθρωπος στην εξέλιξή του! Tο νήπιο αντιλαμβάνεται πια, το «εγώ» και το «οι άλλοι». Συχνά τούτο το «οι άλλοι» δεν είναι και πολύ σαφές. Είναι η μητέρα; Είναι ο πατέρας; Είναι κάποιο αδελφάκι, ίσως και κάποιος άλλος ενήλικας (γιαγιά, γυναίκα που το φροντίζει); Είναι όλοι αυτοί! Σιγά-σιγά αναφύεται μέσα στη συνείδηση του μικρού παιδιού αυτή η ασαφής ιδέα «οι άλλοι».
Σύντομα όμως το νήπιο συμπεραίνει πως η συναισθηματική του κατάσταση εξαρτάται -και πολύ μάλιστα- από το πώς φέρονται, πώς αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και με το ίδιο αυτοί «οι άλλοι». Εξαιρετικός παρατηρητής μα κακός ερμηνευτής όπως είναι, αντιλαμβάνεται πολλά, συμπεραίνει ακόμη περισσότερα και καταγράφει τα πάντα. Άτακτα ή δομημένα δεν έχει σημασία. Αρχίζει πάντως να αντιλαμβάνεται τον εαυτό του και τον κόσμο μέσα από τις αντιδράσεις των άλλων. Έχει αρχίσει ήδη η διαμόρφωση της ιδιωτικής του λογικής. Και όλα αυτά εκεί γύρω στα 3.
Οι ενήλικες γύρω του από άγνοια, δεν αντιλαμβάνονται πόσο καταλυτικές είναι οι συμπεριφορές τους στις εγγραφές του εκκολαπτόμενου ανθρώπου. Τι ευθύνη για όποιον ανέλαβε συνειδητά να μεγαλώσει ένα παιδί! Πόσο ανεύθυνα γίνεται τούτο ως ακόμα στις μέρες μας!
Γνωρίζουμε περίτρανα πως ένας τρίχρονος νους δεν διαθέτει τις δυνατότητες εκείνες που θα το οδηγήσουν σε ορθά συμπεράσματα. Γνωρίζουμε ακόμη πως η ανάγκη του νηπίου είναι να ανήκει και να νοιώθει σημαντικό. Έχουμε αρχίσει να αντιλαμβανόμαστε επίσης (όσοι το ψάχνουμε και λίγο παραπέρα) πως έχει εξαιρετικά αναπτυγμένη την διαίσθησή του. Λες (και γιατί «λες» και να μην είναι έτσι δηλαδή;) πως είναι ανοιχτή η επικοινωνία με το Θείο. Λες και αντιλαμβάνεται πίσω από τις συμπεριφορές, την αλήθεια. Βαθιά κρυμμένα μυστικά στα μύχια της ψυχοσύνθεσης του ενήλικα (πατέρα, μητέρα κλπ) γίνονται αντιληπτά από κάποια άγνωστη αίσθηση του παιδιού.
Αν ξέραμε…
Αν ξέραμε πόσο σημαντικά είναι τα πρώτα 5-6 χρόνια του παιδιού δεν θα τα αναλώναμε όπως τα αναλώνουμε. Δεν θα τα κάναμε όλα στην τύχη. Δεν θα κάναμε ότι κάνουν οι πολλοί. Δεν θα κάναμε αυτά που κάνανε οι γονείς μας ή τα ακριβώς αντίθετα. Θα μαθητεύαμε ασταμάτητα και έτσι θα γινόμαστε καλύτεροι γονείς, καλύτεροι άνθρωποι και ίσως φτιάχναμε μια καλύτερη κοινωνία. Είναι λεπτές οι ισορροπίες και άπειρες οι λεπτομέρειες που διαμορφώνουν τον άνθρωπο. Κανείς δεν είναι απόλυτα ψυχικά υγιής. Όλοι λίγο ή πολύ τη χρειαζόμαστε τη θεραπεία μας.
Ας δούμε ένα παράδειγμα για να αντιληφθούμε το πώς οι κρυμμένες κατά τους ενήλικες συμπεριφορές επηρεάζουν τη ζωή ενός παιδιού και αργότερα ενήλικα για να αντιληφθούμε ακόμη καλύτερα το τι κάνουν οι φανερές που είναι πάμπολλες και καταστροφικές.
Έχουμε έναν ενήλικα που τον ταλαιπωρεί η μεγάλη αμφισβήτηση που έχει για τα πάντα. Γνωρίζει πως η αμφισβήτηση είναι η βάση της εξέλιξης, μα ταυτόχρονα είναι και τροχοπέδη. Ως τροχοπέδη τη βιώνει λοιπόν. Βασανίζεται γιατί αμφισβητεί ότι προκύψει στη σφαίρα της αντίληψής του και αυτό τον αφήνει άλλοτε στάσιμο, άλλοτε καλπάζοντα, άλλοτε δυστυχή, άλλοτε θυμωμένο και άλλοτε βαθιά προβληματισμένο. Αγωνίζεται να την απαλείψει αλλά αδυνατεί. Αγωνίζεται να την αποδεχτεί και ούτε. Προσπαθεί να την υπερβεί και δεν τα καταφέρνει.
Στην αναζήτηση για λύση, έρχεται σε επαφή με ειδικούς και ακούει πως η αμφισβήτησή του οφείλεται στο ότι δεν θέλει να εναντιωθεί στις θέσεις του πατέρα του.
Κοινώς όποτε διαπιστώνει πως η θέση του μπορεί να είναι διαφορετική από εκείνη του πατέρα του δυστυχεί, γιατί φοβάται πως αν την οικειοποιηθεί, δεν θα έχει την έγκρισή του. Αντί να τολμήσει χρησιμοποιεί την αμφισβήτηση ώστε να μη δράσει και παρ’ όλα αυτά δεν είναι ευτυχής. Επειδή ο πατέρας δεν είναι πια στη ζωή και ο ενήλικας δηλώνει ότι είχε εξαιρετική σχέση μαζί του, αμφισβητεί (για άλλη μια φορά) τη θέση του ειδικού και παραμένει με τις δυσκολίες του.
Σιγά σιγά εργαζόμενος ψυχοθεραπευτικά θυμάται πως είχε ακούσει ότι η μητέρα του δεν ήταν καθόλου χαρούμενη όταν έμαθε πως ήταν έγκυος και ο πατέρας την έπεισε για τη συνέχιση της εγκυμοσύνης. Ανακάλεσε ακόμη πως η μητέρα πριν φύγει του ζήτησε συγνώμη, αναγνωρίζοντας το λάθος που θα είχε κάνει αν είχε σταματήσει την κύηση. Άρα ήταν βέβαιο!
Είναι γνωστό πως κατά την περίοδο της διερεύνησης του εαυτού πολλά θαύματα γίνονται και έτσι ο ενήλικας θυμάται κάτι που είχε κρύψει βαθιά μέσα στο υποσυνείδητό του. Ως παιδί ένοιωθε πως το μόνο του στήριγμα ήταν ο πατέρας και πως η μητέρα είχε μια φανερή αδυναμία να εκφράσει το συναίσθημά της άρα είχε βγάλει το συμπέρασμα πως δεν τον αγαπά. Να τονίσουμε εδώ μια λεπτομέρεια. Μιλάμε για μια καθόλα φυσιολογική οικογένεια που δεν έχει ακραίες συμπεριφορές ή συνθήκες. Ένας τρίτος θα τη χαρακτήριζε ιδανική. Μπορούμε να φανταστούμε τι γίνεται στις περισσότερες οικογένειες που δεν είναι ούτε φαινομενικά ούτε ουσιαστικά στη γκάμα του φυσιολογικού.
