Αρκετά συχνά συναντάμε παιδιά, τα οποία δείχνουν διστακτικά, ντροπαλά. Δυσκολεύονται να απαντήσουν ακόμα και σε μια απλή ερώτηση που θα τους απευθύνει κάποιο μη οικείο πρόσωπο και γαντζώνονται από τους γονείς, αρνούμενα να απομακρυνθούν από αυτούς. Κάποια από αυτά τα παιδιά φαίνεται να δυσκολεύονται ακόμα και με συνομηλίκους, ενώ μπορεί να αρνούνται να πάνε επίσης στο σχολείο. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις βλέπουμε παιδιά να δείχνουν τρομοκρατημένα και να τρέμουν. Να κλαίνε και να εμφανίζουν σωματικά συμπτώματα, εμετούς, πόνους στο στομάχι κ.α. όταν βρεθούν μακριά από τους γονείς.
Για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό;
Τα αίτια για τη συστολή – διστακτικότητα ενός παιδιού μπορεί να είναι πολλά. Τα πιο σημαντικά, όμως, θα πρέπει να τα αναζητήσουμε στη σχέση γονέων–παιδιού καθώς και στην ίδια την προσωπικότητα των γονέων. Γονείς οι οποίοι δεν ενθαρρύνουν το παιδί τους να αναλάβει πρωτοβουλίες, να απομακρυνθεί από αυτούς, συμβάλλουν στην ανάπτυξη φόβων και στη δυσκολία του παιδιού να λειτουργήσει αυτόνομα. Το ίδιο αποτέλεσμα έχει η υπερπροστασία καθώς και δικές τους ενδεχόμενες φοβίες. Χωρίς να αντιλαμβάνονται το μηχανισμό με τον οποίο γίνεται αυτό, οι γονείς “μεταδίδουν” στο παιδί τους φοβίες που και οι ίδιοι έχουν, καθώς εκείνο έχει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται τα συναισθήματα τους και κατ’ επέκταση το άγχος τους, το οποίο υιοθετεί.
Σχετικό με τα παραπάνω είναι επίσης η εικόνα που ένα παιδί σχηματίζει για τον εαυτό του. Τα διστακτικά παιδιά, είναι συνήθως παιδιά με χαμηλή εικόνα εαυτού, έλλειψη εμπιστοσύνης στις ικανότητες τους, τα οποία οδηγούνται σε απόσυρση και απομόνωση.
Βεβαίως υπάρχουν περιπτώσεις όπου ένα παιδί μπορεί να δείχνει φοβισμένο και διστακτικό μετά από ένα στρεσογόνο γεγονός, το οποίο δυσκολεύτηκε να διαχειριστεί. Όταν κάτι τέτοιο συμβεί, χρειάζεται να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στις αντιδράσεις του και να εντοπίσουμε γενικότερες αλλαγές στη συμπεριφορά του.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε ένα διστακτικό παιδί;
Δεδομένου ότι το παιδί ταλαιπωρείται και υποφέρει από αυτή του τη δυσκολία, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να στοχοποιείται στην παρέα των συνομηλίκων, και να απομονώνεται ακόμα περισσότερο, η τακτική του “όταν μεγαλώσει θα πάρει θάρρος”, δεν είναι καθόλου αποτελεσματική. Όσο απλά περιμένουμε το παιδί να μεγαλώσει, εκείνο συγκεντρώνει δυσάρεστες εμπειρίες, οι οποίες θα έχουν αρνητικές συνέπειες στην ψυχοσυναισθηματική του ανάπτυξη. Επομένως η παρέμβαση θα πρέπει να είναι άμεση.
Αρκετά από αυτά τα παιδιά θα χρειαστούν βοήθεια από έναν έμπειρο ψυχολόγο, ο οποίος θα αξιολογήσει το πρόβλημα και θα παρέμβει προς τη λύση του. Σε πιο ήπιες περιπτώσεις όμως, οι ίδιοι οι γονείς μπορούν να κάνουν κάποια απλά πράγματα, ώστε να βοηθήσουν το παιδί τους να νιώσει πιο άνετα σε κοινωνικές περιστάσεις.
Τι μπορείτε να κάνετε οι γονείς για να ενθαρρύνετε ένα διστακτικό παιδί;
1. Όλα τα παιδιά χρειάζονται νέες εμπειρίες, ευκαιρίες να γνωρίσουν τον κόσμο, να πάρουν πληροφορίες και να χτίσουν την προσωπικότητα τους. Αντίστοιχα ένα ντροπαλό παιδί, όσο και αν δείχνει ότι δυσκολεύεται θα πρέπει να έχει συνεχείς ευκαιρίες αλληλεπίδρασης με άλλα άτομα και συμμετοχής σε δραστηριότητες. Φέρτε το παιδί σας σε επαφή με άλλα παιδιά. Διοργανώστε παιδικά πάρτι, οικογενειακές ή φιλικές συγκεντρώσεις όπου θα παρευρίσκονται συνομήλικοι. Δώστε του την ευκαιρία να λάβει μέρος σε ομαδικές δραστηριότητες, αθλήματα κ.α.
2. Παρέχετε στο παιδί σας ευκαιρίες για επιτυχία, ώστε να το βοηθήσετε να ενισχύσει την αυτοεκτίμηση του. Αναγνωρίστε τα ταλέντα και τις δεξιότητες του, ανιχνεύστε τα ενδιαφέροντα του και δώστε του τη δυνατότητα να ασχοληθεί με αυτά.
3. Αναθέστε του καθήκοντα και επιτρέψτε του να πάρει πρωτοβουλίες. Για παράδειγμα ενθαρρύνετε το να πληρώσει εκείνο στο φούρνο της γειτονιάς. Ή να πάει (εφόσον η ηλικία το επιτρέπει) μόνο του στο διπλανό περίπτερο να αγοράσει αυτό που χρειάζεστε. Επιτρέψτε του να διαλέξει μόνο του τα ρούχα του το πρωί.
4. Ενθαρρύνετε το παιδί να κοιμηθεί κάποιο βράδυ σε ένα φίλο/η του, με τον οποίο νιώθει άνετα. Ή σε ένα συγγενικό σπίτι, τη γιαγιά ή κάποια θεία. Αντίστοιχα αφήστε το να πάει διακοπές στο χωριό με τον παππού η τη γιαγιά ή στην κατασκήνωση. Αυτό θα το βοηθήσει να αυτονομηθεί.
5. Παίξτε μαζί του φτιάχνοντας ιστορίες με ήρωες που φοβούνται–ντρέπονται και ζητήστε του να βοηθήσει τους ήρωές του να βρουν τρόπους αντιμετώπισης του φόβου τους.
6. Συνεργαστείτε με το δάσκαλο/α στο σχολείο, ώστε από κοινού να βρείτε τρόπους να βοηθήσετε το παιδί.
Όπως προαναφέραμε, κάποια παιδιά θα χρειαστούν παρέμβαση ειδικού.
Όταν νιώθετε ότι δεν μπορείτε να διαχειριστείτε μόνοι σας την κατάσταση, απευθυνθείτε σε κάποιον ψυχολόγο, ο οποίος θα σας συμβουλέψει κατάλληλα και θα εντοπίσει τα πραγματικά αίτια των δυσκολιών του παιδιού παρεμβαίνοντας αποτελεσματικά στο πρόβλημα και συμβάλλοντας στη λύση.
Ευχαριστούμε πολύ την Ιωάννα Κούρια Ψυχολόγος MSc – Ψυχοθεραπεύτρια και το psycholozin.gr
