Τα πρόστιμα για την παραβίαση των νέων διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας που σχετίζονται με την πάταξη της βίας και παρενόχλησης στην εργασία, την Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας και τις γονικές άδειες, που θεσπίστηκαν με τον νόμο 4808/2021 για την Προστασία της Εργασίας, καθορίζονται με απόφαση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Κωστή Χατζηδάκη.
Πέρα από τις κυρώσεις για την παραβίαση των εν λόγω νέων διατάξεων, η υπουργική απόφαση επαναλαμβάνει και ολόκληρο το υφιστάμενο πλαίσιο, όπως ισχύει, των κυρώσεων για τις παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας για λόγους διευκόλυνσης εφαρμογής της νομοθεσίας τόσο από τις επιχειρήσεις όσο και από τους ελεγκτές.
Ειδικότερα, όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, οι νέες κυρώσεις έχουν ως εξής:
Βία και παρενόχληση
Με τον νόμο 4808/2021, υπενθυμίζεται ότι κυρώθηκε η σχετική Σύμβαση 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας και θεσπίστηκαν υποχρεώσεις των εργοδοτών (ενημέρωση-πρόληψη, λήψη μέτρων προστασίας των θιγόμενων, απαγόρευση απόλυσης του καταγγέλοντος, κ.ά.).
Τα πρόστιμα διακρίνονται:
– Σε αυτά που έχουν προληπτικό χαρακτήρα, όταν δηλαδή ο εργοδότης δεν λαμβάνει τα προβλεπόμενα μέτρα ή δεν υιοθετεί πολιτικές στην επιχείρησή του, για να αποφεύγονται περιστατικά βίας και παρενόχλησης. Στις περιπτώσεις αυτές κυμαίνονται – αναλόγως του μεγέθους της επιχείρησης – από 1.800 ευρώ έως 8.000 ευρώ.
– Στα κατασταλτικά, όταν δηλαδή υπάρξει περιστατικό παραβίασης, οπότε, αναλόγως της βαρύτητας της προσβολής, μπορεί να επιβληθεί στον εργοδότη πρόστιμο από 2.000 ευρώ έως 10.500 ευρώ, που είναι και το υψηλότερο πρόστιμο που προβλέπεται στην εργατική νομοθεσία. Επιπλέον, εάν ο εργοδότης δεν λαμβάνει μέτρα κατά του/ης καταγγελομένου/ης ή αν ο/η καταγγέλλων/ουσα, έχει δυσμενή μεταχείριση έως και απόλυση, εξαιτίας της καταγγελίας, που έκανε, προβλέπεται επιβολή προστίμου από 4.000 ευρώ.
Εξυπακούεται ότι οι πράξεις βίας και παρενόχλησης εξακολουθούν να διώκονται και να τιμωρούνται και με βάση τις υφιστάμενες διατάξεις του Αστικού και Ποινικού δικαίου. Υπενθυμίζεται επίσης ότι στις καταγγελίες για βία και παρενόχληση στους χώρους εργασίας ισχύει η αντιστροφή του βάρους της απόδειξης, δηλαδή ο καταγγελλόμενος καλείται να αποδείξει ότι δεν συνέτρεξαν οι σχετικές περιστάσεις.
Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας
Θωρακίζεται η εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, που ήδη εφαρμόζεται από 1ης Ιουλίου σε τράπεζες και σούπερ μάρκετ. Τα προβλεπόμενα πρόστιμα αποσκοπούν στην πρόληψη και την πάταξη των προσπαθειών να παρακαμφθεί η καταγραφή του ωραρίου εργασίας. Οι παραβάσεις στην περίπτωση που εργοδότης απέχει από την εφαρμογή του συστήματος ή δεν το εφαρμόζει ορθά χαρακτηρίζονται πολύ υψηλές.
Επίσης, για κάθε περίπτωση απόκλισης της καταγραφής του χρόνου εργασίας από τον πραγματικό χρόνο εργασίας επιβάλλεται πρόστιμο 3.000 ευρώ. Εάν ο εργοδότης παρεμποδίζει την απόδειξη του πραγματικού χρόνου εργασίας, εξαλείφοντας τα στοιχεία, το πρόστιμο είναι 4.000 ευρώ.
Όπως προβλέπει ο νόμος 4808/2021, στην περίπτωση που δεν ενεργοποιείται η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας, το πρόστιμο ανέρχεται στα 10.500 ευρώ. Όπως είναι ήδη γνωστό, αναγνωρίζοντας τυχόν προβλήματα που μπορούν να ανακύψουν κατά την εφαρμογή του νέου συστήματος, η επιβολή προστίμων για τη μη ενεργοποίηση της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας ξεκινά, μετά την παρέλευση διμήνου από την ημερομηνία υποχρεωτικής εφαρμογής της ανά κλάδο.
Νέες γονικές άδειες
Με τον νόμο 4808/2021 θεσπίστηκε, μεταξύ άλλων, άδεια πατρότητας 14 ημερών μετ’ αποδοχών (έναντι δύο ημερών, που ίσχυε πριν), γονική άδεια διάρκειας τεσσάρων μηνών – με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ για τους δύο μήνες – και για τον πατέρα και για τη μητέρα για κάθε παιδί μέχρι οκτώ ετών, δικαίωμα ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας (τηλεργασία, ευέλικτο ωράριο, μερική απασχόληση) για γονείς παιδιών ηλικίας έως και 12 ετών, άδεια φροντιστή (έως 5 ημέρες τον χρόνο μετ’ αποδοχών) για συγγενείς ή πρόσωπα που συγκατοικούν με τον εργαζόμενο και έχουν ανάγκη σημαντικής φροντίδας, επέκταση της άδειας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στον ιδιωτικό τομέα, δικαίωμα απουσίας, λόγω ανωτέρας βίας, για επείγοντα οικογενειακά ζητήματα (δύο φορές τον χρόνο, μία ημέρα κάθε φορά), κ.ά..
Η παρεμπόδιση από τον εργοδότη των νέων αυτών δικαιωμάτων συνοδεύεται πλέον και από την επιβολή προστίμων, που περιπτωσιολογικά έχουν ακριβώς την ίδια αντιμετώπιση με τα υφιστάμενα πρόστιμα για ήδη προβλεπόμενες αντίστοιχες ή ανάλογες παραβάσεις (επισυνάπτεται αναλυτικός πίνακας με τα πρόστιμα για τις περιπτώσεις αυτές).
Για όλες τις άλλες περιπτώσεις παραβάσεων της εργατικής νομοθεσίας παραμένουν ως έχουν οι προβλέψεις της υπουργικής απόφασης 60201 του 2019 (ΦΕΚ 4997 Β΄31.12.2019), όπως επίσης παραμένει η κατηγοριοποίηση:
– των παραβάσεων ως χαμηλής-σημαντικής-υψηλής και πολύ υψηλής σοβαρότητας,
– των προστίμων ανάλογα με τη σοβαρότητα της παράβασης, τον αριθμό των εργαζομένων, την επανάληψη της παράβασης, τον αριθμό των εργαζομένων που θίγονται, το μέγεθος της επιχείρησης, το καθεστώς απασχόλησης και την υπαιτιότητα. Τα πρόστιμα κλιμακώνονται από 300 ευρώ για παραβάσεις χαμηλής σοβαρότητας από μικρές επιχειρήσεις μέχρι 8.000 ευρώ για παραβάσεις πολύ υψηλής σοβαρότητας από μεγάλες επιχειρήσεις, ποσά τα οποία αυξάνονται έως 20% σε περίπτωση υποτροπής.
Στο γενικό πλαίσιο αυτό, με την απόφαση που υπέγραψε ο κ. Χατζηδάκης, εναρμονίστηκαν τα πρόστιμα για τυπικές ευθέως αποδεικνυόμενες παραβάσεις.
Για εξατομικευμένες παραβάσεις (εκείνες που θίγουν ατομικά τον κάθε εργαζόμενο) προβλέπονται, ανάλογα με τη βαρύτητά τους, συγκεκριμένα πρόστιμα, ανεξάρτητα από το μέγεθος της επιχείρησης, σύμφωνα με τους πίνακες που συνοδεύουν την υπουργική απόφαση.
