«Ο ιδανικός δάσκαλος είναι εκείνος που γίνεται γέφυρα για να περάσει αντίπερα ο μαθητής του. Κι όταν πια του διευκολύνει το πέρασμα, αφήνεται χαρούμενα να γκρεμιστεί, ενθαρρύνοντας τον μαθητή του να φτιάξει δικές του γέφυρες», αφηγείται ο Νίκος Καζαντζάκης, αποτυπώνοντας με γλαφυρό τρόπο τον σπουδαίο ρόλο που επιτελεί ο δάσκαλος στην κοινωνία.
Με το ρητό αυτό ως φιλοσοφία ζωής, η Άντρια Ζαφειράκου αποδεικνύει ότι το να είσαι δάσκαλος δεν είναι επάγγελμα, αλλά λειτούργημα, καταφέρνοντας να μιλήσει κατευθείαν στην καρδιά των μαθητών της. Και, βεβαίως, δεν πρόκειται για μια τυχαία εκπαιδευτικό, αφού κατάφερε να ξεχωρίσει ανάμεσα σε χιλιάδες συναδέλφους της, λαμβάνοντας το πρώτο βραβείο ως η καλύτερη δασκάλα στον κόσμο, για το σπουδαίο έργο που έχει επιτελέσει στο κοινοτικό σχολείο Άλπερτον, σε μια φτωχή και υποβαθμισμένη γειτονιά του βόρειου Λονδίνου.
Μια διάκριση, η οποία δεν αποτέλεσε έκπληξη για την εκπαιδευτική κοινότητα, καθώς η φιλοσοφία της για δημιουργία μιας ουσιαστικής σχέσης μεταξύ μαθητή και δασκάλου οδήγησε εκατοντάδες παιδιά να αγαπήσουν τη μάθηση.
Σε συνέντευξή της στον «Φ», με αφορμή την παρουσία της στην Κύπρο, στο εκπαιδευτικό σεμινάριο του ΤΕΠΑΚ, με τίτλο «Lessons learnt», η κ. Ζαφειράκου υποστηρίζει ότι η ανάδειξη της διαφορετικότητας αποτελεί το κλειδί για μια επιτυχημένη πορεία στο κοινό «ταξίδι» προς τη μάθηση. Τονίζει επίσης την ανάγκη αντιμετώπισης κάθε μαθητή ως ένα ξεχωριστό άτομο, για το οποίο ο εκπαιδευτικός πρέπει να νοιάζεται και να αφιερώνει χρόνο. Ενδεικτικό, άλλωστε, είναι το γεγονός ότι η Ελληνοκύπρια «καλύτερη δασκάλα στον κόσμο» έμαθε να χαιρετά καθημερινά τους μαθητές της, ηλικίας από 11 ως 18 ετών, σε 35 γλώσσες.
Ως πολιτιστικός ηγέτης του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ και μέλος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ηγετών του Μέλλοντος, η διακεκριμένη εκπαιδευτικός ατενίζει το μέλλον με υψηλές προσδοκίες, προχωρώντας «με 100 μίλια την ώρα και λατρεύοντας κάθε λεπτό». Αναφερόμενη στον οργανισμό, που έχει ιδρύσει, με την επωνυμία «Artists in Residence», μιλά για την προσπάθειά της να προωθήσει το εκπαιδευτικό μοντέλο διεθνώς, εκφράζοντας τη βεβαιότητα ότι κι άλλες χώρες θα επωφεληθούν από την εφαρμογή του, ενώ δεν παραλείπει να αναφερθεί και στο νέο της βιβλίο, γράφει η Nικολέττα Κουρούσιη στο phienews.com.
-Με ποιον τρόπο οι εμπειρίες σας επηρέασαν την επιλογή σας να ασχοληθείτε με τη διδασκαλία;
-Υποθέτω ότι πάντα ήθελα να γίνω δασκάλα, απλά και μόνο επειδή είναι ένα περιβάλλον στο οποίο αισθάνομαι πιο άνετα. Μου άρεσε να είμαι στο σχολείο, ήμουν καλή μαθήτρια όχι η καλύτερη, αλλά αρκετά καλή και αυτό ήταν εντάξει, καθώς είχα την αυτοπεποίθηση και πάντα ένιωθα ότι μπορούσα να «λάμψω».
Η ερώτηση, που μου κάνουν συχνά, είναι αν ανέκαθεν ήθελα να γίνω δασκάλα. Αυτό που μπορώ να θυμηθώ είναι ότι από την ηλικία των πέντε ετών παρίστανα τη «δασκάλα» με τα παιχνίδια μου και τον μικρότερο αδερφό μου, όπου τους διάβαζα ιστορίες.
Θυμάμαι επίσης ότι καθόμουν στην τάξη μου, όταν ήμουν 12 χρονών, κοίταζα γύρω από το δωμάτιο και έλεγα στον εαυτό μου ότι όταν γίνω δασκάλα τέχνης, το δωμάτιό μου θα μοιάζει με αυτό, αλλά θα φρόντιζα οι μπογιές να βρίσκονται σε αυτή τη γωνιά και θα είχα υφάσματα από διαφορετικούς πολιτισμούς να κρέμονται από το ταβάνι. Ναι, το πεπρωμένο μου ήταν να γίνω δασκάλα.
– Έχετε βραβευτεί για την εφαρμογή καινοτόμων μεθόδων και πρακτικών διδασκαλίας. Ποια ακριβώς είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του εκπαιδευτικού σας προγράμματος και γιατί εφαρμόζετε αυτές τις μεθόδους διδασκαλίας;
– Δεν έχω κάποια συγκεκριμένη μέθοδο προετοιμασίας των μαθημάτων ή μορφή ή εξοπλισμό/τεχνολογία που χρησιμοποιώ. Μου αρέσει να μαθαίνω για νέες μεθόδους και να εμπνέομαι, παρακολουθώντας άλλους δασκάλους να διδάσκουν. Αυτό που νομίζω ότι κάνω καλά είναι να δημιουργώ ένα μοναδικό περιβάλλον μάθησης, όπου οι καλές σχέσεις, η διασκέδαση, ο πειραματισμός, η πρόκληση και ο σεβασμός είναι το κλειδί.
Προσπαθώ να πραγματοποιήσω μια συνειδητή προσπάθεια να μιλήσω, να επαινέσω και να αφιερώσω χρόνο με κάθε παιδί στην τάξη μου σε κάθε μάθημα, ούτως ώστε να ξέρουν ότι τους παρακολουθώ και τους κάνω να νιώθουν ότι δεν είναι απλά ένας αριθμός, αλλά ένα άτομο για το οποίο νοιάζομαι και έχω χρόνο. Προσπαθώ να κάνω το περιεχόμενο των μαθημάτων μου κατάλληλο, όπου η διαφορετικότητα είναι το κλειδί. Αν ρωτούσατε κάποιον από τους μαθητές μου γιατί ήμουν καλή δασκάλα, υποθέτω ότι θα έλεγαν γιατί νοιάζεται, επειδή είναι ευγενική και κάνει τα μαθήματά μας διασκεδαστικά και αυτές οι απαντήσεις θα ήταν περισσότερο από αρκετές για μένα.
– Ποια χαρακτηριστικά θεωρείτε ότι πρέπει να έχει ένας καλός δάσκαλος;
– Αυτό μπορεί να ακούγεται πολύ απλό και ενδεχομένως ασήμαντο, ωστόσο ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα, που πρέπει να έχει κάθε δάσκαλος, είναι η ικανότητα να θέλει να συνεργαστεί με νέους και να θέλει να δει άλλους ανθρώπους να πετυχαίνουν. Για μένα, η διδασκαλία και η μάθηση μπορούν να συμβούν παντού και οπουδήποτε, αλλά εκεί που συμβαίνει καλύτερα και έχει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο είναι όταν αναπτύσσονται θετικές σχέσεις μεταξύ του μαθητή και του δασκάλου.
Πιστεύω ότι η δημιουργία ενός περιβάλλοντος, όπου οι μαθητές δέχονται προκλήσεις, παρακινούνται, αισθάνονται ότι μπορούν να ευδοκιμήσουν, μπορούν να ταυτιστούν με αυτά που διδάσκονται και να βιώσουν χαρά και να ψυχαγωγούνται, είναι τόπος όπου λαμβάνει χώρα αδιάλειπτα σπουδαία μάθηση. Η διδασκαλία είναι μια τέχνη και μια δεξιότητα, που μπορεί διαρκώς να αλλάζει, να εξελίσσεται και να αναπτύσσεται.
Ως εκπαιδευτικοί δεν πρέπει ποτέ να νιώθουμε ότι ξέρουμε τα πάντα και ότι δεν έχουμε τίποτα άλλο να μάθουμε. Η διδασκαλία πρέπει να θεωρείται ως ένα ταξίδι, όπου τόσο εμείς όσο και οι μαθητές μας ταξιδεύουμε μαζί. Σε αυτό το ταξίδι μπορεί να εμφανιστούν νέες διαδρομές και προκλήσεις, αλλά μέσα από αυτό λαμβάνει χώρα η μάθηση.
-Διδάσκετε σε ένα πολυπολιτισμικό σχολείο, ενώ έχετε μάθει να χρησιμοποιείτε φράσεις σε 35 γλώσσες. Θεωρείτε ότι η προσωπική προσπάθεια του δασκάλου αποτελεί το βασικό στοιχείο της διδακτικής επιτυχίας σε ένα τέτοιο περιβάλλον; Τι θα συμβουλεύατε τους Κύπριους εκπαιδευτικούς που διδάσκουν σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον;
Δεν νομίζω ότι η «προσπάθεια» είναι η σωστή λέξη, που πρέπει να χρησιμοποιείται, όταν προσπαθείς να αναπτύξεις σχέσεις με τους μαθητές σου, στην πραγματικότητα νομίζω ότι οι λέξεις είναι «προνόμιο» και «προσωπική γοητεία».
Η διδασκαλία απλά βοηθά τους μαθητές να συνδέσουν τις κουκκίδες, να ενισχύσουν τις δεξιότητές τους και να αποκτήσουν πρόσβαση στον κόσμο της μάθησης. Αν όλοι μπορούμε να βρούμε γοητεία στις ζωές των νέων μας και θέλουμε να «προσκαλέσουμε» αυτό το συναίσθημα, τότε θα εγγυούμουν ότι η μάθηση θα είναι τόσο διασκεδαστική, μα και ανταποδοτική.
«Μαθαίνεις από τα παιδιά να είσαι καλύτερος δάσκαλος»
– Τόσα χρόνια διδάσκετε τους μαθητές σας. Εσείς, προσωπικά, τι έχετε μάθει από τα παιδιά;
-Τι υπέροχη ερώτηση, θα έλεγα τα πάντα! Μαθαίνεις να είσαι καλύτερος δάσκαλος, μέσα από τα λάθη που έχεις κάνει και βλέποντας τους μαθητές σου να μεγαλώνουν. Μαθαίνεις πώς να είσαι πιο ευγνώμων για τη ζωή που έχεις και τον τρόπο που μεγάλωσες, καθώς πολλοί από τους μαθητές σου δεν θα το λάβουν ποτέ αυτό.
Έχω μάθει ότι κάθε παιδί έχει δυνατότητες και έχει την ικανότητα να κάνει σπουδαία πράγματα και να επιτύχει και είναι δουλειά μου να το ενθαρρύνω και να βρίσκω τον τρόπο για να συμβεί κάτι τέτοιο. Αυτό που έχω μάθει είναι ότι η επιτυχία τους σημαίνει ότι έχω κάνει καλή δουλειά.
– Τι έχει αλλάξει από τότε που λάβατε το βραβείο του καλύτερου δασκάλου στον κόσμο; Ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι σας;
-Μου άρεσε να μαθαίνω για τον κόσμο της εκπαίδευσης έξω από την τάξη μου, κάτι που επιτεύχθηκε μέσω αυτού του βραβείου. Ο οργανισμός, που έχω δημιουργήσει -Artists in Residence- μεγαλώνει και γίνεται πιο δημοφιλής στα σχολεία του Ηνωμένου Βασιλείου, γεγονός που μου δίνει τη βεβαιότητα ότι ξέρω τι χρειάζεται στα σχολεία μας.
Θέλω τώρα να προωθήσω αυτό το μοντέλο διεθνώς, καθώς είμαι σίγουρη ότι άλλες χώρες θα ωφεληθούν. Αυτή τη στιγμή γράφω το δεύτερο βιβλίο μου με τίτλο «Μαθήματα που πήρα», όπου παίρνω συνεντεύξεις από δασκάλους σε όλο τον κόσμο για τις τάξεις τους και έτσι βασικά συνεχίζω να προχωρώ με 100 μίλια την ώρα και να λατρεύω κάθε λεπτό.
