Παγκόσμια ανησυχία έχουν προκαλέσει τα ευρήματα μελέτης που δημοσιεύτηκαν στο Food Additives and Contaminants, σύμφωνα με τα οποία τα -περιβαλλοντικά φιλικά- χάρτινα καλαμάκια, αλλά και αυτά από μπαμπού, περιέχουν χημικές ουσίες PFAS, πιο συχνά ακόμη και από τα απαγορευμένα πλαστικά καλαμάκια.
Βέλγοι ερευνητές διαπίστωσαν πιο συγκεκριμένα πως περιέχουν “παντοτινά χημικά” που περνούν και στον οργανισμό μας, αλλά και στο περιβάλλον.
Τα καλαμάκια από φυτικά υλικά, όπως το χαρτί και το μπαμπού, συχνά διαφημίζονται ως πιο βιώσιμα και φιλικά προς το περιβάλλον από αυτά που κατασκευάζονται από πλαστικό”, δήλωσε ο Thimo Groffen, Ph.D., συγγραφέας της μελέτης και περιβαλλοντικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Αμβέρσας. “Ωστόσο, η παρουσία σε αυτά PFAS (γνωστές και ως “παντοτινές χημικές ουσίες”, επειδή διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν διασπαστούν) δείχνει πως ο παραπάνω ισχυρισμός δεν είναι απαραίτητα αληθινός”.
Οι ερευνητές ανέλυσαν τις συγκεντρώσεις PFAS σε 39 εμπορικά σήματα και ειδικότερα σε καλαμάκια κατασκευασμένα από χαρτί, μπαμπού, γυαλί, ανοξείδωτο ατσάλι και πλαστικό. Όσον αφορά τα χάρτινα καλαμάκια, βρήκαν ότι το 90% περιείχαν τέτοιου είδους χημικές ουσίες. Τα καλαμάκια από μπαμπού – μια άλλη πράσινη εναλλακτική λύση- ήταν στη δεύτερη θέση με 80%. Το 75% των πλαστικών και το 40% των γυάλινων επίσης βρέθηκε πως περιείχαν PFAS. Τα καλαμάκια από ανοξείδωτο ατσάλι ήταν τα μοναδικά που δεν περιείχαν καθόλου PFAS.
Με διαφορά, το πιο συχνό PFA ήταν το υπερφθοροκτανοϊκό οξύ, το οποίο έχει απαγορευτεί παγκοσμίως από το 2020. Η μελέτη εντόπισε επίσης τριφθοροξικό οξύ (TFA) και τριφθορομεθανοσουλφονικό οξύ (TFMS). “Η παρουσία PFAS σε καλαμάκια από χαρτί και μπαμπού δείχνει ότι δεν είναι απαραίτητα βιοδιασπώμενα”, προειδοποίησε ο Groffen. “Για να μην αναφέρουμε ότι μερικά από αυτά τα λεγόμενα “100% ανακυκλώσιμα” καλαμάκια, κάθε άλλο παρά τέτοια είναι στην πραγματικότητα”.
Οι επικίνδυνες ουσίες PFAS
Οι υπερφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες (PFAS), οι οποίες περιλαμβάνουν πάνω από 4.700 χημικές ουσίες, αποτελούν ομάδα ανθρωπογενών ουσιών που χρησιμοποιούνται ευρέως και συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου στους ανθρώπους και στο περιβάλλον. Οι ουσίες αυτές είναι γνωστές και ως “παντοτινά χημικά” καθώς είναι εξαιρετικά ανθεκτικές όταν βρίσκονται στο περιβάλλον και στους οργανισμούς. Μπορούν επίσης να προκαλέσουν πολλά και σοβαρά προβλήματα υγείας όπως βλάβη στο ήπαρ, παθήσεις του θυρεοειδούς, παχυσαρκία, προβλήματα γονιμότητας και καρκίνο.
Σύμφωνα με τo EPA (Environmental Protection Agency), τα PFAS έχουν συνδεθεί με:
– Επιδράσεις στο αναπαραγωγικό σύστημα, όπως μειωμένη γονιμότητα ή αυξημένη υψηλή αρτηριακή πίεση σε έγκυες γυναίκες.
– Αναπτυξιακές επιδράσεις σε παιδιά, συμπεριλαμβανομένου του χαμηλού βάρους γέννησης.
-Αυξημένο κίνδυνος ορισμένων μορφών καρκίνου, συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων του προστάτη, των νεφρών και των όρχεων.
– Μειωμένη ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να καταπολεμά τις λοιμώξεις.
– Αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης και/ή κίνδυνος παχυσαρκίας.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA), τα PFAS βρίσκονται σε εκατοντάδες προϊόντα που χρησιμοποιούμε καθημερινά, όπως σε υφάσματα, προϊόντα καθαρισμού, βαφές, μαγειρικά σκεύη και συσκευασίες τροφίμων.
Ασφαλή για 10- 20 λεπτά
Εντωμεταξύ, ο καθηγητής αναλυτικής Χημείας στο ΕΚΠΑ, Νίκος Θωμαΐδης, μιλώντας στην ΕΡΤ τόνισε πως τα PFAS αποτελούν μεγάλο παγκόσμιο πρόβλημα, διότι χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες. “Έχει αποδειχθεί ότι βιομεγεθύνονται και καταλήγουν στο πιάτο μας. Έχουν αρνητικές επιδράσεις στην ανθρώπινη υγεία αλλά και στο οικοσύστημα, αλλά είναι πολύ δύσκολο να τις αντικαταστήσουμε γιατί έχουν ιδιαίτερες ιδιότητες” ανέφερε, σημειώνοντας ότι η χρήση τους είναι ασφαλή για 10 έως 20 λεπτά.
