Ύστερα από το σοκ ότι ένας ακόμα νέος αυτοκτόνησε, έχετε αναρωτηθεί «πως δεν είδανε τα σημάδια; Πώς οι γονείς, οι συγγενείς, οι εκπαιδευτικοί και οι γείτονες δεν είδαν το πρόβλημα να διογκώνεται;» Η μεγαλύτερή μας ελπίδα για να προλαμβάνουμε φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού μπορεί να’ρθει απ’την κατανόηση της δυναμικής του θύτη και του θύματος. Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα θέμα που σχετίζεται με τις σχέσεις των ανθρώπων. Ας ανακαλύψουμε, λοιπόν, μαζί πως γίνεται κάποιος θύτης.
Στην πραγματικότητα χρειάζονται πολλά χρόνια για να γίνει κανείς θύτης.
Όλοι οι θύτες ξεκίνησαν αρχικά ως θύματα.
Κανένα παιδί δεν ξυπνάει μια μέρα και αποφασίζει «θα γίνω θύτης» πόσο μάλλον ένα παιδί να ξυπνήσει μια μέρα και να πάρει την απόφαση ότι «θα γίνω θύμα».
Το να γίνει κανείς θύτης είναι αποτέλεσμα μιας αλυσίδας συγκεκριμένων γεγονότων κατά την διάρκεια της ζωής του που ξεκινούν από την γέννησή του.
Υπάρχουν σημάδια καθ’ όλη την διάρκεια που σηματοδοτούν ότι η παρέμβαση είναι απαραίτητη. Πρέπει να γνωρίζουμε αυτά τα σημάδια για να μπορέσουμε να αποφύγουμε τον δρόμο που οδηγεί στην δημιουργία θυτών – θυμάτων. Για να’μαστε σε θέση να το κάνουμε αυτό θα πρέπει να μπορούμε να ξεχωρίσουμε την φυσιολογική επιθετικότητα απ’τον σχολικό εκφοβισμό. Τα παιδιά δεν λένε πια «με πείραξε» ή «με χτύπησε» αλλά αναφέρουν ότι δέχθηκαν σχολικό εκφοβισμό. Ακόμη και ο Μπάρακ Ομπάμα έχει αναφέρει ότι συνήθιζαν να του ασκούν σχολικό εκφοβισμό, επειδή είχε πεταχτά αυτιά, ενώ πιθανότατα απλά τον πείραζαν. Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα πολύ συγκεκριμένο και πολύ σοβαρό είδος επιθετικότητας.
Ας κάνουμε ένα «ταξίδι» με 5 στάσεις στη ζωή ενός θύτη ώστε να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τα σημάδια. Θα ξεκινήσουμε από την αρχή της ζωής πολλά χρόνια πριν από όσα μπορεί να φανταζόσασταν.
1. Πρώτη στάση: στη μήτρα της μητέρας
Κάποια θα βιώσουν στρεσογόνους παράγοντες πριν ακόμη γεννηθούν και θα αναπτύξουν δύσκολο ταμπεραμέντο. Αυτά τα παιδιά είναι δύσκολο να τα χειριστεί κανείς ενώ παρουσιάζουν δυσκολία στον ύπνο και στο φαγητό. Όταν παίζετε κρυφτό μαζί δεν δείχνουν να χαμογελούν ή να ανταποκρίνονται. Αυτά τα παιδιά γυρνούν πλευρό και ουρλιάζουν. Κάπως έτσι μπορεί ένας γονιός να πει από μέσα του για το παιδί του:
«Δεν σταμάτησες να κλαις από την στιγμή που γεννήθηκες, έχω προσπαθήσει τα πάντα και συνεχίζεις να κλαις. Απλά δεν σε αντέχω άλλο!».
Ο γονέας αυτός στην πραγματικότητα θέλει να πει:
«Σ’αγαπώ, αλλά δεν μπορώ να τα βγάλω πέρα μαζί σου, είναι τόσο δύσκολο όλο αυτό!».
Κάποια από αυτά τα παιδιά μπορεί να έχουν συμπεριφορές που είναι εκτός ελέγχου. Μπορεί να είναι αναιδή, κακομαθημένα και δύσκολα να τα χειριστεί κανείς ακόμα κι όταν είναι 3 ετών. Οι γονείς αυτοί νιώθοντας ότι είναι ανίσχυροι καταλήγουν σε χρόνια κι αυταρχική πειθαρχία θυματοποιώντας τα ίδια τους τα παιδιά με πρακτικές όπως:
«Θα μετρήσω μέχρι το 3 και έλα εδώ, διαφορετικά… 1, 2…».
Στην ηλικία των 3 ετών αρχίζουμε να παρατηρούμε δύο τύπους θυμάτων:
– το πρώτο είναι επιθετικό, αναιδές κι ευέξαπτο,
– το δεύτερο παθητικό, συγκαταβατικό κι αγχώδες.
2. Πάμε τώρα στην επόμενη στάση: Βρισκόμαστε στον παιδικό σταθμό και το νηπιαγωγείο.
Κατά την διάρκεια αυτών των χρόνων τα παιδιά βρίσκονται σε πιο σύνθετα κοινωνικά περιβάλλοντα όπως στο σχολείο. Τα παιδιά αυτά έχουν δυσκολία να παίξουν με τους άλλους, επειδή στερούνται βασικών κοινωνικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων ώστε να μπορούν να συγκρατήσουν τη συμπεριφορά τους, ενώ τα άλλα παιδιά συνηθίζουν να τα περιθωριοποιούν, επειδή τα θεωρούν βαρετά ή φοβούνται τις εκρήξεις επιθετικότητάς τους. Ακόμα και οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν πάντα τις αναγκαίες ικανότητες και διογκώνουν το πρόβλημα αυτό, με το να χρησιμοποιούν τις δικές τους μεθόδους αποκλεισμού των παιδιών αυτών: «Πήγαινε κάτσε στην γωνία! Κάτσε στην καρέκλα τώρα!».
Τα παιδιά αυτά είναι συναισθηματικά αντιδραστικά όταν δεν γίνεται το δικό τους. Το επιθετικό παιδί ταράζεται και γίνεται έξω φρενών μέσα σε δευτερόλεπτα, ενώ το παθητικό παιδί παραιτείται αμέσως. Το επιθετικό παιδί χτυπάει, βουτάει και παίρνει δια της βίας αυτό που θέλει, ενώ το παθητικό παιδί επιτρέπει στον θύτη να τον χτυπήσει και να πάρει αυτό που θέλει χωρίς να βγάλει άχνα.
Οι μακροχρόνια στρεσαρισμένοι εγκέφαλοι των παιδιών αυτών αναπτύσσουν νοητικές διαταραχές για το πώς αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους και τους άλλους. Το επιθετικό βλέπει εχθρικές προθέσεις στις καθημερινές πράξεις των γύρω του. Αντίθετα το παθητικό παιδί πιστεύει ότι αξίζει να του φέρονται άσχημα και αναμένει την άσχημη συμπεριφορά από τους άλλους.
Διαβάστε τη συνέχεια στην επόμενη σελίδα
