«Οικογένεια είναι εκεί που μας αγαπάνε και μας παιδεύουν περισσότερο από οπουδήποτε αλλού». Ο άνθρωπος απέναντί μου έχει ασιατική καταγωγή, έχει σπουδάσει σε διάφορα πανεπιστήμια της Δύσης, έχει ζήσει πολλά χρόνια στη Γαλλία και τώρα αρχίζει να μαθαίνει και την Ελλάδα.
Ο τόπος «οικογένεια», σίγουρα δεν χαρακτηρίζεται τόσο από γεωγραφικές συντεταγμένες, είναι ένα τοπίο ψυχικό από το οποίο ξεκινήσαμε, αντιγράφοντας μοντέλα συμπεριφοράς και κουβαλώντας εφ όρου ζωής συναισθηματικά παράσημα και τραύματα.
Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι η αγάπη και το παίδεμα από την οικογένεια σταματάει. Η πρώτη έβρισκε τρόπους να εκδηλωθεί, ακόμη και κρυμμένη μέσα σε τάπερ με τα αγαπημένα σου φαγητά, και το παίδεμα σε περίμενε κι αυτό κρυμένο σε δήθεν άσχετες παρατηρήσεις για το πόσο καλά τα κατάφεραν τα παιδιά των άλλων (ενώ εσύ…).
Κι όλα είχαν γίνει σε γενικές γραμμές φυσιολογικά. Το παιδί είχε κάνει την επανάστασή του, οι γονείς συνήθως δεν είχαν ακουστά για κάποιον Φρόιντ, και μέσες άκρες, μεγαλώνοντας, ένας τρόπος να επικοινωνείς -στην καλή περίπτωση- βρέθηκε, κρατώντας την αγάπη. Στην κακή, το παίδεμα ήταν τέτοιο και τόσο, που η αγάπη πήγε περίπατο.
Κι έπειτα ήρθε η κρίση! Και οι σημερινοί ±50 βρέθηκαν άνεργοι, υποαπασχολούμενοι, οι περισσότεροι με υποχρεώσεις, με το χαλί να έχει φύγει κάτω από τα πόδια τους. Κι εκεί, η αθάνατη ελληνική οικογένεια, που λατρεύαμε να μισούμε, στήριξε, όχι μόνο οικονομικά, αλλά και ψυχολογικά και ηθικά τα παιδιά της, όσο κι αν τα είχε κατηγορήσει πριν. Δεν το λέω μόνο εξ ιδίας πείρας. Όλες οι ιστορίες φίλων που έχω ακούσει, είναι ότι το μοτίβο από την οικογένεια είναι «Δεν είσαι μόνος. Δεν φταις εσύ. Μην στενοχωριέσαι. Εδώ είμαστε».
Για χρόνια φέρναμε σαν παράδειγμα τις οικογένειες στο εξωτερικό που διώχνουν το παιδί στα 18 – και καλά κάνουν. Δεν ξέρω αν το (ξανα)υιοθετούν στα 45 ή στα 50, αμφιβάλλω.
Άλλωστε και η νεότερη ελληνική οικογένεια -που και για Φρόιντ έχει ακούσει και πιο υποψιασμένη είναι- αυτό θα ήθελε να κάνει, αν η κρίση δεν χτύπαγε εξίσου αλύπητα και τους 18άρηδες.
Χωρίς καμιά προσπάθεια… αγιοποίησης της «αθάνατης ελληνικής οικογένειας» και όλων των παθογενειών της, μαζί με το ευχαριστώ, κάποιοι νιώθουμε την ανάγκη να πούμε και μια συγγνώμη. Δεν τους το είχαμε ότι αν ποτέ χρειαζόταν θα το έκαναν με τόση ψυχική γενναιοδωρία και διακριτικότητα.
Εννοείται, ότι επειδή κάθε οικογένεια έχει τον δικό της τρόπο να είναι ευτυχισμένη και, κυρίως, δυστυχισμένη, μιλάω για τον μέσο όρο -ασφαλώς υπάρχουν πολλές και διαφορετικές περιπτώσεις. Άλλωστε ο «μέσος όρος» πάει γάντι στην «αθάνατη ελληνική οικογένεια»…
Γράφει η Γιούλα Ράπτη
