Αν το καλοσκεφτούμε εμείς, οι γονείς λέμε διαρκώς ψέματα στα παιδιά. Συνήθως προκειμένου να μην επιμένουν σε κάτι ή για να αποφύγουμε ξανά μια συζήτηση δίχως τέλος. Όπως για παράδειγμα όταν τους λέμε ότι δεν μπορούν να παίξουν στο κινητό μας γιατί δεν έχουμε μπαταρία, αλλά η μπαταρία είναι στο 65%. Ή όταν τους λέμε ότι τελείωσε η σοκολάτα, τη στιγμή που αν ανοίξει το ντουλάπι θα δει πάνω- πάνω να υπάρχει μια μεγάλη σοκολάτα γάλακτος με αμύγδαλα. Συνήθως δε, λέμε πολλά ψέματα στα μικρότερης ηλικίας παιδιά που δεν μπορούν να μας πιάσουν και τόσο εύκολα.
Κάποιες φορές μπορεί να τους λέμε και κάπως πιο ακραία πράγματα: «αν τρως καρότα, θα μπορείς να βλέπεις τα πάντα καθαρά το βράδυ». Αγγίζουμε δηλαδή τα όρια της επιστημονικής φαντασίας, με τον κίνδυνο να μην ξέρουν τα παιδιά τι είναι τελικά αληθινό και τι όχι. Για να μην θυμηθούμε βέβαια τα ψέμματα που συνιστούν απειλή «φάε το φαγητό σου, γιατί θα έρθει να σε συλλάβει ο αστυνομικός και θα πας στη φυλακή» και όλα παρόμοια, πολύ πιο σοβαρά. Άρα πόσο αθώα είναι όλα αυτά τα ψεματάκια τελικά;
Μάλλον θα πρέπει να αναθεωρήσουμε τη στάση μας, αν αναλογιστούμε πως υπάρχουν σοβαροί λόγοι για να μην το κάνουμε. Ας τους δούμε μαζί:
-Μπορεί να κλονιστεί η εμπιστοσύνη τους: Πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος να αποκαλυφθεί η αλήθεια ακόμα και σε κάτι για εμάς ασήμαντο, με αποτέλεσμα να μην μας εμπιστεύεται μετά το παιδί. Και είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά να μπορούν να εμπιστεύονται τους ενήλικες, ιδίως τους γονείς τους. Το ψέμα στα παιδιά θέτει σε κίνδυνο την εμπιστοσύνη και μπορεί να σχετίζεται με άλλα αρνητικά αποτελέσματα, όπως το να μην μπορούν να προσαρμοστούν εύκολα στην κοινωνική ζωή τους.
-Στάδια ανάπτυξης του παιδιού: Ορισμένα από τα ψέματα που λέγονται για να αποφευχθεί η στενοχώρια ή η αντιπαράθεση μπορεί να φαίνονται ευγενικά, αλλά χρησιμεύουν για να παρακάμψουν την ανάγκη των παιδιών να ασκούν αυτοέλεγχο ή τα εμποδίζουν να αναπτύξουν κατανόηση του κόσμου. Το να στενοχωρηθούν ή να τσακωθούμε μπορεί να είναι δυσάρεστες καταστάσεις, αλλά απολύτως αληθινές κι αναμενόμενες στη ζωή. Τα παιδιά θα πρέπει να μάθουν να διαχειρίζονται και τα δυσάρεστα συναισθήματα όπως η απογοήτευση και η αδικία.
-Σεβασμός: Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι και τα παιδιά είναι άνθρωποι. Δεν λέμε τυχαία ψέματα σε άλλους ενήλικες εν μέρει επειδή είναι ασέβεια να συμπεριφερόμαστε έτσι. Ανάλογα λοιπόν θα πρέπει να συμπεριφερόμαστε προς τα παιδιά, πόσο μάλλον όταν δεν έχουν τα εργαλεία να κατανοήσουν το ψέμα μας.
-Επανεξέταση του τρόπου που ασκούμε την εξουσία μας: Με το να δεσμευτούμε να λέμε την αλήθεια στα παιδιά, αναγκάζουμε τον εαυτό μας να αναλογιστεί τη συμπεριφορά μας. Για παράδειγμα, ποιος είναι ο πραγματικός λόγος που το μικρό σας παιδί δεν επιτρέπεται να δει κινούμενα σχέδια αυτή τη στιγμή ή που δεν το πηγαίνουμε στην παιδική χαρά; Οι γονείς έχουν απίστευτη εξουσία πάνω στα παιδιά και θα πρέπει κάθε τόσο να σκεφτόμαστε κατά πόσο την ασκούμε με μέτρο και όρια. Το να λέμε την αλήθεια μπορεί να μας ενθαρρύνει να δούμε γιατί και πώς ελέγχουμε τα παιδιά μας και αν αυτό είναι δικαιολογημένο ή όχι.
Εντάξει, όλοι γνωρίζουμε πως η γονεϊκότητα μπορεί να είναι εξαντλητική και το ψέμα είναι η εύκολη επιλογή. Αλλά το να αντιμετωπίζουμε τα παιδιά με σεβασμό και να τα υποστηρίζουμε να αναπτυχθούν και να ωριμάσουν απαιτεί από τους εαυτούς μας να είμαστε ειλικρινείς. Ας σκεφτούμε λοιπόν γιατί δεν θέλουμε να δώσουμε σοκολάτα στο τρίχρονο παιδί μας και την επόμενη φορά να έχουμε μια λογική απάντηση να του δώσουμε αντί να πούμε ψέματα.
