Εκ φύσεως ανταγωνιστικές, οι περισσότερες γυναίκες ανάγουμε τα πάντα σε διαγωνισμό, πόσο μάλλον το καμάρι μας.
Αν η μαμά του Αϊνστάιν ζούσε στη σημερινή εποχή, θα ένιωθε άσχημα στα παιδικά πάρτι που θα συνόδευε το μικρό Άλμπερτ. Στο τραπέζι με τις άλλες μαμάδες όλες με τον τρόπο τους θα περιέγραφαν την ανωτερότητα των παιδιών τους. Σε σύγκριση με το συμμαθητή που μιλάει τέσσερις γλώσσες και την πιτσιρίκα που στα 3 της έμαθε απέξω το λιμπρέτο της Αΐντα, το να ισχυριστεί η κ. Αϊνστάιν ότι ο δυσλεξικός γιος της θα γίνει στο μέλλον η προσωποποίηση της διάνοιας θα έκανε απλώς τις άλλες μαμάδες να αναρωτηθούν αν προσθέτει οκτάνια στον καφέ της με ουίσκι. Όπως φυσικά έχει δείξει η ιστορία η μονάδα μέτρησης αξίας που ισχύει στο μυαλό μιας μητέρας σε σχέση με το παιδί της στον πραγματικό κόσμο έχει περίπου το αντίκρισμα μιας μισοφαγωμένης τυρόπιτας, οπότε είναι απορίας άξιο γιατί όλες οι μανάδες ανεξαιρέτως επιμένουμε να προβάλλουμε με μανία τα κατορθώματα των τέκνων μας στις ομολόγους μας αντί να τους κάνουμε συναδελφικά πατ-πατ στον ώμο με κατανόηση.
MΟΜ WARS
Εκ φύσεως ανταγωνιστικές, οι περισσότερες γυναίκες ανάγουμε τα πάντα σε διαγωνισμό και αφού ζητάμε τα πρωτεία ακόμα και σε απείρου ασημαντότητας ζητήματα είναι αναμενόμενο ότι στον τομέα που μας ενδιαφέρει περισσότερο (όπως, π.χ., οι προσωπικοί μας μεσσίες και η σχολική τους πρόοδος) θα δώσουμε τα ρέστα μας. Δεν πρόκειται απλά για την κουκουβάγια που βλέπει το παιδί της ομορφότερο αλλά για ένα σατανικό μηχανισμό που συνδέει το ένστικτο της ανταγωνιστικότητας, το μητρικό φίλτρο και την ανάγκη μας να έχει το παιδί μας το καλύτερο δυνατό μέλλον. Όταν στο κοκτέιλ μπαίνει και η νοοτροπία της κουκουβάγιας συνήθως χάνεται και το τελευταίο ψίχουλο λογικής και είναι πραγματικά να απορείς που στους παιδότοπους δεν υπάρχει κανείς στην είσοδο να ψάχνει τις μαμάδες για αναπτήρες και αιχμηρά αντικείμενα.
Τα ένστικτά μας όμως έχουμε μάθει να τα περιορίζουμε και ο υγιής ανταγωνισμός είναι το εσωτερικό καύσιμο που θεωρητικά μας εξελίσσει οπότε, ναι, το να περηφανεύεσαι για το παιδί σου και να καυχιέσαι γι’ αυτό σε επιτρεπτά επίπεδα είναι απόλυτα αποδεκτό. Η ευγενής άμιλλα όμως χάνει τελείως τους καλούς της τρόπους όταν μετατρέπεται σε διαγωνισμό όπου το αθώο μας 3χρονο που τρώει ανενόχλητο την άμμο του στο σκάμμα της παιδικής χαράς δεν είναι πια το ζητούμενο αλλά το επιχείρημα που θα μας επιτρέψει να ταπώσουμε την άλλη μάνα της οποίας το παιδί («είναι ντροπαλός, ε;») προτιμάει να φάει τα μπισκότα του καθισμένο πάνω της.
Στον παράξενο κόσμο των ανταγωνιστικών μαμάδων το παιχνίδι ξεκινάει από την εγκυμοσύνη. Σε ρωτούν πόσα κιλά πήρες μόνο και μόνο για να έχουν την ευκαιρία να σου πουν ότι πήραν λιγότερα ή αν δούλευες όταν ήσουν έγκυος ώστε να σε ενημερώσουν ότι εκείνες βρίσκονταν στο γραφείο και έκλεισαν το κομπιούτερ μόνο όταν βεβαιώθηκαν ότι έχουν πέντε εκατοστά διαστολή.
Ο τοκετός δεν εξαιρείται από τη διαδικασία. Αν γέννησες με καισαρική ή επισκληρίδιο είσαι κατά κάποιο τρόπο λιγότερο μάνα για όσες πιστεύουν ότι μητρότητα και μαζοχισμός περπατάνε χέρι-χέρι. «Εγώ ήθελα να το ζήσω», μου είπε μία κάποτε, όταν έμαθε ότι έκανα καισαρική, λες και όταν σου κάνουν μια τομή με νυστέρι σε βάθος ανασκαφής εσύ βρίσκεσαι στο Mall και φτιάχνεις τα νύχια σου.
Συνήθως ακολουθεί το λογύδριο περί συνωμοσίας των γυναικολόγων που κάνουν καισαρικές χωρίς λόγο, ώστε να διευκρινιστεί εμμέσως ότι εκτός από φυγόπονη είσαι και κορόιδο που κάθησες και σε έσφαξαν χωρίς αιτία. «Για μένα πάντως ήταν φοβερή εμπειρία, δεν θα ήθελα με τίποτα να είμαι ναρκωμένη», μου είπε μια άλλη που γεννούσε επί έξι ώρες χωρίς τη βοήθεια της σύγχρονης φαρμακολογίας, η οποία σίγουρα πιστεύει ότι όποια κάνει επισκληρίδιο στον τοκετό αυτόματα εξαιρείται από τη γιορτή της μητέρας.
Σειρά έχει το θέμα του θηλασμού, όπου οι πιο αφοσιωμένες θεωρούν αυτονόητο δικαίωμά τους να σου σερβίρουν ένα ωραιότατο κήρυγμα αν αντιληφθούν ότι δεν έκανες το χρέος σου ως τροφοδοσία για ικανοποιητικό διάστημα. Εφόσον το παιδί πλέον πηγαίνει στο νηπιαγωγείο είναι σαφές ότι το ατέρμονο μπλα-μπλα δεν γίνεται για το καλό του, καθώς δεν θα του δώσει τα για πάντα χαμένα αντισώματα, αλλά για να εξυπηρετήσει τον ανταγωνισμό που λέγαμε και να αποδείξει ότι η γυναίκα που παρήγαγε περισσότερο γάλα είναι τελικά και καλύτερη μητέρα. Και, για όποιον δεν κατάλαβε, δεν είσαι εσύ.
ΤΕΛΕΙΕΣ ΜΑΜΑΔΕΣ, ΤΕΛΕΙΑ ΠΑΙΔΙΑ;
Οι τύποι της ανταγωνιστικής μαμάς διαφέρουν ανάλογα με την προσωπικότητα. Αν ανήκεις στη μεγαλύτερη κατηγορία της ήπιας συμπτωματολογίας ίσως βρεις τον τύπο της μάνας που «ξέρει καλύτερα» ως τον πιο αντιπαθητικό απ’ όλους. Παρά το χαμόγελο, θα κολυμπήσουν κόντρα στο ρεύμα της ευγένειας και θα σου πουν πολύ απλά ότι δεν έκανες το σωστό για το παιδί σου. Επέστρεψες αμέσως μετά τον τοκετό στη δουλειά; Δίνεις στο παιδί ζάχαρη; Το βάζεις για ύπνο στις 10 το βράδυ; Φώναξες επειδή είχες τα νεύρα σου;Λάθος, λάθος, λάθος και, ναι, μέγα λάθος. Το οποίο φυσικά δεν θα σου επισημάνουν με αυτές τις λέξεις γιατί στο παράλληλο σύμπαν τους είναι πάνω απ’ όλα διακριτικές. Αλλά θα χαμογελάσουν με συγκατάβαση αναφερόμενες στο παιδί σου, θα ρωτήσουν κάτι φαινομενικά ανώδυνο σαν «και δεν σε πείραζε που μια άλλη γυναίκα πέρασε μαζί του τους πρώτους σημαντικούς μήνες;» παίζοντας το ρόλο της αυτόκλητης προστάτιδας των παιδιών με εγωίστριες μαμάδες σαν και του λόγου σου.
Υπάρχουν ακόμα αυτές που συγκρίνουν τι κάνει το παιδί τους σε σχέση με το δικό σου -με απώτερο σκοπό να αποδείξουν ότι σε σχέση με το μικρό τους θαύμα είναι πραγματικά να απορεί κανείς πώς το δικό σου δεν έχει ακόμα ουρά για να κρέμεται από τα δέντρα. Και η κλίμακα προόδου της κλασικής παιδιατρικής μεταλλάσσεται σε αγώνα δρόμου χωρίς τερματισμό. Πότε περπάτησε, πότε μίλησε, πότε έμαθε να χρησιμοποιεί τουαλέτα, πόσο γρήγορα έμαθε τον πολλαπλασιασμό. Αν και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι το παιδί που έμαθε πρώτο να χρησιμοποιεί το καζανάκι θα έχει λαμπρότερο μέλλον από εκείνο που έτρωγε ασβέστη από τον τοίχο μέχρι τα 5 του, συνεχίζουμε να συγκρίνουμε τα παιδιά μας -στην αρχή με τη δικαιολογημένη αγωνία της ατζαμοσύνης του πρωτάρη, για να βεβαιωθούμε ότι δεν μένει πίσω, και μετά απλά και μόνο για να βγει πιο μπροστά. Κι εκείνο, που ενδεχομένως δεν ενδιαφέρεται καθόλου για το πότε έμαθε ο φίλος του να πίνει από ποτήρι, αλλά κυρίως εμείς.
WINNERS CLUB
Ναι, οι μαμάδες είναι ανταγωνιστικές για προσωπικούς λόγους και συχνά με λιγότερο αγνά κίνητρα από την αγωνία για το καλό του παιδιού τους. Γι’ αυτό και πασχίζουν να ξαναμπούν στα εφηβικά τους τζιν μία εβδομάδα μετά τη γέννα, γι’ αυτό συζητούν για τα «καλά» σχολεία στα οποία στέλνουν το μικρό τους ενώ ασφαλώς δεν χρειάζονται την έγκριση μιας άλλης μαμάς για να στείλουν το παιδί τους εκεί που νομίζουν, γι’ αυτό και πολλές φορές φορτώνουν τα παιδιά τους με ένα κάρο δραστηριότητες, ψάχνοντας για το ταλέντο του με ζήλο χρυσοθήρα στην Άγρια Δύση. Μια φίλη στέλνει την 8χρονη κόρη της αγγλικά, μπαλέτο, πιάνο, κολυμβητήριο, πατινάζ και για μαθήματα φωνητικής (καταραμένα τηλεοπτικά talent shows). Είναι πολύ περήφανη όταν μας λέει πόσο κουράζεται να την τρέχει δεξιά και αριστερά, σε αντίθεση με τη μικρή που συνήθως αντί να παίζει με τα άλλα παιδιά έχει καταρρεύσει από το μαραθώνιο στη διπλανή καρέκλα. Στις δυτικές χώρες ο ανταγωνισμός για την ανάδειξη της καλύτερης μαμάς έχει τελειοποιηθεί. Πρόσφατα η ασιατικής καταγωγής Άμι Τσούα, καθηγήτρια Νομικής στο Γέιλ, δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο Γιατί οι Κινέζες μητέρες είναι ανώτερες, όπου πραγματευόταν τα θετικά του να επιβάλλεις στρατιωτικό νόμο στο σπίτι και να μεγαλώνεις τα μικρά σου με πειθαρχία α λα Γουαντάναμο. Φυσικά ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων αλλά το αξιοπερίεργο είναι ότι στον προκλητικό τίτλο του άρθρου δεν δίστασε να αποκαλύψει το κίνητρο του τρελού αυτού ανταγωνισμού: σωστά, η λέξη παιδί δεν αναφέρεται.
Το κακό είναι ότι ως μαμά χρειάζεσαι τις άλλες μαμάδες, ακόμα και αν είναι ανταγωνιστικές, αφού κανείς άλλος δεν προτίθεται να συζητήσει μαζί σου εκτενώς θέματα που αφορούν την εξέλιξη του παιδιού σου χωρίς εν τω μεταξύ να κόψει τις φλέβες του από βαρεμάρα. Ο μοναδικός τρόπος να συνυπάρξεις είναι να μη δίνεις περισσότερη σημασία απ’ όσο χρειάζεται και αργά ή γρήγορα η επίδειξη ανωτερότητας χωρίς ανταπόκριση θα σταματήσει. Βασική προϋπόθεση βέβαια είναι να μην πάρεις τίποτε απ’ όλα αυτά στα σοβαρά και να μην αμφισβητήσεις τη μητρική σου επάρκεια ή το μέλλον του παιδιού σου επειδή, π.χ., μια άλλη μητέρα ενός άλλου παιδιού το αφήνει να βλέπει τηλεόραση μόνο δύο ώρες το μήνα.
Είναι πραγματικά ωραίο αίσθημα να είμαστε περήφανες για τα μικρά μας και απόλυτα νορμάλ να κάνουμε και την αναμενόμενη, λογικών διαστάσεων επίδειξη. Το ζητούμενο είναι να μην ενδίδεις στον πειρασμό να διεκδικήσεις μια πρωτιά εκεί που δεν υπάρχει. Σε τελική ανάλυση, οι κούπες που γράφουν «Στην καλύτερη μαμά του κόσμου» είναι φτιαγμένες για να μας τις κάνουν δώρο τα παιδιά μας όχι για να τις αγοράζουμε μόνες μας.
