Η σύγχρονη προσέγγιση της ανατροφής των παιδιών βασίζεται στις αρχές της δημοκρατίας: Ανοικτός διάλογος, σεβασμός στα «θέλω» τους, συντονισμός των γονιών με τις προτιμήσεις τους, αναλύσεις των θεμάτων που τα απασχολούν, απόλυτη προτεραιότητα στην αναζήτηση και στην κάλυψη των συναισθηματικών αναγκών τους. Μάθαμε πως οι σχέσεις γονιών –παιδιών πρέπει να έχουν ως βάση τους την ειλικρίνεια. Οπότε, επιδιώξαμε την ειλικρίνεια.
Παλιότερα, οι γονείς ακολουθούσαν τις αρχές ενός απολυταρχικού οικογενειακού καθεστώτος. Οι αποφάσεις λαμβάνονταν ερήμην των παιδιών, ενίοτε ήταν σκληρές, ενίοτε ήταν σκληρά καταπιεστικές. Θέλοντας και μη, τα παιδιά συμμορφώνονταν σε τέτοιου είδους αποφάσεις, υποκύπτοντας στη διαδεδομένη τότε πρακτική των γονιών. Τα παιδιά δεν είχαν λόγο, έσκυβαν το κεφάλι στο «θέλω» των γονιών, ακολουθούσαν πιστά τις διαταγές, οι «επαναστάσεις» καταπνίγονταν, οι τιμωρίες συχνά ήταν ακραίες, και η οικογενειακή ιεραρχία ήταν απολύτως σαφής: ο γονιός αποφάσιζε, κινούσε τα νήματα, ανακοίνωνε τις αποφάσεις, συμπεριφερόταν σαν απόλυτος άρχοντας, δήλωνε πως είναι αλάθητος και αναφωνούσε: «Το κράτος είμαι εγώ!»
Πλέον τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η κοινωνία μας έχει ωριμάσει, και οι γονείς πρέπει να ακολουθούν το σύγχρονο ρεύμα. Μάθανε πως το «απόλυτο» δεν είναι σωστό και επιδιώκουν το «σχετικό» ως πιο σοφό. Οπότε οι γονείς ακολουθούν τις δημοκρατικές αρχές, είναι ανοικτοί και αυθεντικοί στις συζητήσεις, παραδέχονται τις ανεπάρκειες τους, παραδέχονται τα λάθη τους, δέχονται την κριτική των παιδιών – η οποία συχνά ασκείται σκληρά ή ακόμη και ταπεινωτικά. Τώρα πια τα παιδιά, λεκτικά και εξωλεκτικά, δηλώνουν: «Το κράτος είμαστε εμείς!»
Πού οδήγησε η σύγχρονη πρακτική;
Από την απολυταρχία των γονιών οδηγηθήκαμε στην απολυταρχία των παιδιών.
Στο όνομα της οικογενειακής δημοκρατίας και προκειμένου να διασφαλίσουμε πως δεν θα πληγώσουμε τα παιδιά μας με τον τρόπο που ίσως πληγωθήκαμε από τους γονείς μας, οι γονείς φτάσαμε στο άλλο άκρο.
Γίναμε «φιλαράκια» με τα παιδιά μας, τους εκμυστηρευτήκαμε τις αλήθειες μας, πετάξαμε το «φύλλο συκής», τα εντάξαμε στην προσωπική μας ζωή, τα ενημερώσαμε για τα οικονομικά μας, τους εκθέσαμε τις ανασφάλειες μας, δεν κρύψαμε τα μυστικά μας και τα διαπαιδαγωγήσαμε με… ειλικρίνεια. Όμως πόσο καλά μπορεί να διαχειριστεί την ειλικρίνειά μας ένα παιδί;
