Πρωινό Κυριακής. Λίγο σερφάρισμα στο διαδίκτυο μαζί με το αγαπημένο μου πράσινο τσάι που αρχίζει να πικρίζει από αυτά που διαβάζω λίγο παρακάτω. Ξαφνικά το ένα μετά το άλλο, ξεπηδούν μπροστά μου άρθρα για σχολική βία, είτε σωματική (!) είτε ψυχική μαθητών από τους δασκάλους τους… Ορίστε; Ζούμε στο τέλος του 2017 ή έχουμε γυρίσει τη μηχανή του χρόνου στο Μεσαίωνα;
Απειλητικά σημειώματα, χαστούκια, στέρηση διαλείμματος…ποια διδακτική μέθοδος ακολουθείται ακριβώς; Κι άλλα τόσα περιστατικά που δεν έχουν πάρει το δρόμο της δημοσιότητας. “Κορίτσι μου, μη μιλάς σαν νταλικιέρης” είναι το πρόσφατο παράσημο της κόρης μου από καθηγήτριά της στο σχολείο, επειδή έχει δυνατή και βροντερή φωνή. Κι αναρωτιέμαι, που πήγαν τα “γαλλικά, το μπαλέτο και το πιάνο” της συγκεκριμένης παιδαγωγού; Πώς βάζοντας ταμπέλα σε μία έφηβη, που ήδη αμφισβητεί τα πάντα, έχει η καθηγήτρια αυτή την απαίτηση για συνεργασία;
Παιδαγωγός; Τι να σημαίνει άραγε; Ο παιδαγωγός, όπως λέει και η ετυμολογία της λέξης είναι εκείνος που είναι υπεύθυνος για την καθοδήγηση του παιδιού. Ο παιδαγωγός, ως πρεσβευτής της παιδαγωγικής επιστήμης, στοχεύει στην ολόπλευρη εξέλιξη του παιδιού από άποψη σωματική, διανοητική και ηθική, όπως επίσης και στην καλλιέργειά του. Καταλαβαίνεις πως όχι μόνο δεν καλλιεργείται η ψυχή ενός παιδιού με τέτοιες ακραίες συμπεριφορές αλλά θάβεται σε σκοτεινά μέρη και οδηγεί σε προβληματικές συμπεριφορές.
Πάντα πίστευα πως το να είσαι δάσκαλος είναι λειτούργημα κι όχι επάγγελμα. Έχεις τόσο μεγάλη ευθύνη στα χέρια σου διαμορφώνοντας παιδικές ψυχές που μόνο αν σε διακρίνει απόλυτη αγάπη για αυτό, θα το κάνεις με βέβαιη επιτυχία. Ένας δάσκαλος περνά μεγάλο μέρος της ημέρας με τους μαθητές του, κι όπως έχουν γίνει οι συνθήκες ζωής σήμερα, μπορεί και περισσότερο από το χρόνο που περνά το παιδί με τους γονείς του τις καθημερινές.
Είναι ο άνθρωπος εκείνος που θα κάνει το πρωτάκι να αισθανθεί ασφάλεια φεύγοντας από τη μητρική αγκαλιά και πηγαίνοντας σε ένα κτίριο που μπορεί να φαντάζει αφιλόξενο στην αρχή μα θα γίνει ένα μέρος όμορφων αναμνήσεων και ξεγνοιασιάς στη συνέχεια.
Είναι ο άνθρωπος εκείνος που θα το μάθει να θέτει όρια και να τα τηρεί, να ακολουθεί κανόνες, να συνεργάζεται, να παίρνει αποφάσεις, είναι εκείνος που μπορεί να το εμπνεύσει.
Κι όχι δε μεταθέτω την ευθύνη της διαπαιδαγώγησης ενός παιδιού μόνο στο δάσκαλο. Την κύρια ευθύνη την έχουμε εμείς οι γονείς. Ο δάσκαλος, όμως, είναι ο κύριος και βασικός συνεργάτης μας.
Σε μία αθώα παιδική ψυχούλα που είναι άγραφο χαρτί, ο δάσκαλος χρειάζεται να πάρει τα πιο όμορφα, τα πιο ζωηρά ή τα πιο απαλά χρώματα και να μάθει στο παιδί να ζωγραφίζει το δικό του πίνακα μέσα σε περιβάλλον ελευθερίας, αγάπης και συνεργασίας. Η βία, είτε λεκτική είτε σωματική δεν έχει καμία θέση μέσα στην τάξη και έξω στο προαύλιο. Γιατί τη βία που θα χρησιμοποιήσει ο δάσκαλος, την ίδια βία παραδίδει στα χέρια των μαθητών του ως όπλο για να το χρησιμοποιήσουν κι εκείνοι αργότερα. Ακόμα και σε περιπτώσεις που ένα παιδί προέρχεται από ένα προβληματικό περιβάλλον, όσο δύσκολο κι αν είναι, χρειάζεται ο δάσκαλος με τη συμπεριφορά του να το βοηθήσει να υιοθετήσει μια υγιή συμπεριφορά.
Όπως γράφω, μου’ρχεται στο νου το σκίσιμο τετραδίων (όχι των δικών μου πριν από 30κάτι χρόνια – θα ήταν και πιο “φυσιολογικό” μάλλον) αλλά της κόρης μου, πριν από μια 6ετία περίπου, γιατί δεν έκανε λέει ωραία γράμματα… Άλλη περίπτωση αυτή. Το λυπηρό της υπόθεσης ξέρετε ποιο ήταν; Ότι το παιδί έμαθε αυτό το μηχανισμό της απόρριψης. Εννοείται πως δεν βελτίωσε, τότε, τα γράμματά της κάνοντάς τα πιο καλλιγραφικά κι έμαθε να ακυρώνει η ίδια τα γραπτά της ακολουθώντας το παράδειγμα της δασκάλας της… Σκίζοντας μόνη της το τετράδιό της! Απ’την άλλη, θυμάμαι κι άλλες δασκάλες της, που μέσα απ’τη θετική τους προσέγγιση την ενθάρρυναν να βελτιώσει κι άλλες δεξιότητές της. Ή και να εμπνευστεί από τις ίδιες να ασχοληθεί με νέα πράγματα.
Δε σκοπεύω με αυτές τις γραμμές να ρίξω το ανάθεμα σε κανένα καθηγητή ή δάσκαλο. Πολλές φορές χρειάζεται να αντιμετωπίσουν αντίξοες συνθήκες, ελλείψεις κι άλλα τόσα εμπόδια – οικονομικά, πρακτικά, πάσης φύσεως – στον καθημερινό τους αγώνα. Το μήνυμα, όμως, που θέλω να περάσω είναι πως ένας δάσκαλος δεν θα κριθεί για το εύρος της ακαδημαικής του γνώσης, που ακόμα κι αν παρουσιάζει κάποιες ελλείψεις θα βρει τον τρόπο να συμπληρώσει τα κενά. Ένας δάσκαλος θα κριθεί για το πόσο καλός παιδαγωγός είναι απέναντι στους μαθητές του.
Γίνετε έμπνευση για τους μαθητές σας. Μάθετέ τους την αγάπη, την αποδοχή, την αλήθεια, την αρμονία. Γίνετε το παράδειγμα της αποδοχής και της συνεργασίας. Δείξτε τους πως τα λάθη είναι ο μόνος τρόπος για να μάθουν. Μην τους κάνετε κυνηγούς μιας μοναχικής ίσως και άπιαστης τελειότητας αλλά υπέρμαχους μιας συνεργατικότητας. Κι αν ένα στολίδι έσπασε ή σκίστηκε η αφίσα από την τέλεια στολισμένη αίθουσά σας, μην τα τιμωρήσετε. Δείξτε τους τον τρόπο να ξαναφτιάξουν αυτό που χάλασαν.
Τα παιδιά μαθαίνουν μόνο μέσα στην αγάπη και το φως, μέσα από την αποδοχή και τα όρια. Όχι μέσα στο φόβο και το σκοτάδι. Όχι μέσα από την απαγόρευση και τις ταμπέλες. Μάθετέ τους να θέτουν στόχους και να τους πραγματοποιούν.
Δώστε τους χώρο και χρόνο να είναι αυθόρμητα, αληθινά κι όχι ρομποτάκια κουρδισμένα. Κι αν δεν μάθουν όλους τους νομούς της Ελλάδας αυτή τη χρονιά… Ε, δε χάθηκε κι ο κόσμος. Θα το μάθουν αργότερα ή μπορεί και όχι.
Από εσάς, όμως, θα έχουν μάθει πολύ σπουδαιότερα πράγματα.
Γράφει η Χαρά Μαρκατζίνου
