Εφηβεία. Η πιο άχαρη, η πιο επαναστατική, η πιο αποκαλυπτική περίοδος για ένα παιδί, που καλείται να γνωρίσει τον εαυτό του, να αμφισβητήσει τα πάντα και να επιλέξει τι του ταιριάζει και τι όχι. Μία περίοδος που η εξερεύνηση της σεξουαλικότητάς του αγγίζει τα κόκκινα…
Σ’ αυτή την εξερεύνηση, λοιπόν, ήρθε να προστεθεί ένα περιστατικό που μου περιέγραψε η κόρη μου, στη διάρκεια ενός μαθήματος στο Γυμνάσιο. Πρωταγωνιστές κάποιοι συμμαθητές της, που έκαναν διαγωνισμό προσόντων εν ώρα μαθήματος, κάτι που έγινε αντιληπτό από κάποια κορίτσια της τάξης της.
Δε θα σταθώ στο γεγονός της επιθυμίας των συγκεκριμένων αγοριών να διαγωνιστούν μέσα στην τάξη – είναι κι αυτό κομμάτι της εξερεύνησης της εφηβείας τους, όπως είπαμε παραπάνω – ή στο γεγονός πως η καθηγήτρια δεν αντιλήφθηκε καν πως γινόταν κάτι τέτοιο. Δε θα το δικαιολογήσω, λόγω των συνθηκών που επικρατούν στα σχολεία σήμερα, ούτε θα της ρίξω το ανάθεμα, γιατί δεν έχει μάτια και στην πλάτη της ή κάτω από τα θρανία! Θα σταθώ, όμως, στο γεγονός ότι η κόρη μου, μαζί με τις συμμαθήτριές της, ενώ ένιωσαν αμήχανα και ήθελαν να ενημερώσουν την καθηγήτριά τους, δίσταζαν γιατί υπήρχε η περίπτωση να μην τις πίστευε ή γιατί θεωρούσαν πως θα γίνουν ρεζίλι…
Δε θα σας πω πως στο άκουσμα και μόνο της φράσης “Ντρεπόμασταν να μιλήσουμε“, όλη η σειρά με τα λαμπάκια μου πυρακτώθηκε! Παίρνοντας βαθιά ανάσα και προσπαθώντας να βάλω τον εαυτό μου στη θέση των δεκατριάχρονων, αφού δούλεψε το σύστημα πυρασφάλειάς μου, άρχισα να σκέφτομαι ποιος είναι ο καταλληλότερος τρόπος να της μιλήσω. Προσπαθούσα να μπω στη σκέψη της και σε όλα αυτά που περνούσαν από το μυαλό της. “Θα την πιστέψει η καθηγήτρια = εξουσία μέσα στην τάξη;” “Θα την περάσουν για το καρφί της τάξης;” “Θα είναι μέρος του συνόλου;”, “Ναι, αλλά η συγκεκριμένη συμπεριφορά την ενόχλησε. Θα την αφήσει να περάσει απαρατήρητη;”. Το αγγελάκι και το διαβολάκι μου μου έλεγαν διάφορα.
Η απόφαση της κόρης μου να μη θέλει να αναφερθεί ονομαστικά στους συμμαθητές της με βρήκε απόλυτα σύμφωνη. Άλλωστε, σ’ αυτή την ευαίσθητη για τα αγόρια και κορίτσια περίοδο, δε χρειάζεται να τους δημιουργούνται ενοχικά συναισθήματα για την εξερεύνηση της σεξουαλικότητάς τους και τα αγόρια, θαρρώ αυτό επιθυμούσαν να κάνουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Χρειάζονται, ωστόσο, όρια ως προς το χώρο και το χρόνο της εξερεύνησης…
Πόσα ζητήματα αναδύονται στη στιγμή το σπουδαιότερο; “Κάποιος με έκανε να νιώσω αμήχανα, αλλά τη συμπεριφορά του, που με ενόχλησε, απλά θα την ανεχτώ, ώσπου να γίνει χειρότερη;” “Δε βαριέσαι;”, “Δεν πειράζει…” Ε όχι βέβαια, πειράζει και πολύ μάλιστα!
Συζητήσαμε με την Όλγα, πως η ανοχή μιας προβληματικής συμπεριφοράς απλά θα κάνει μία κατάσταση χειρότερη. Ειδικά στις μέρες μας που η ανοχή σε προβληματικές καταστάσεις δίνει και παίρνει, από τις σχέσεις μας μέχρι τα εθνικά μας θέματα, κι αυτό το “δεν πειράζει” έχει γίνει χιλιοειπωμένη καραμέλα στα χείλη των περισσότερων. Της ζήτησα να σκεφτεί αν κάποια στιγμή αργότερα το ίδιο περιστατικό επαναλαμβανόταν στο προαύλιο ή σε κάποιο διάδρομο ή αν κάποιος από τους συμμαθητές της την ‘στρίμωχνε’ στην τουαλέτα, αν θα εξακολουθούσε να αισθάνεται άβολα με το να αναφέρει το γεγονός.
Ας σκεφτούμε: πόσες φορές, σε σοβαρότερες καταστάσεις, αυτός που υφίσταται την προβληματική συμπεριφορά δε νιώθει ένοχος και σιωπά. Η ίδια κατάλαβε πως χρειάζεται να μιλήσει γι’ αυτό με την καθηγήτριά της, όχι με σκοπό να ‘καρφώσει’ τους συμμαθητές της, αλλά για να δηλώσει αυτό που την ενόχλησε ώστε η καθηγήτρια να θέσει όρια μέσα στην τάξη και αυτό να μην επαναληφθεί στο χώρο του σχολείου…
Η επόμενη μέρα την βρήκε να νιώθει ανακούφιση, έχοντας αναφέρει το γεγονός στην καθηγήτριά της, χωρίς τη στοχοποίηση των συμμαθητών της, γιατί δεν ήταν ποτέ αυτό το ζητούμενο, εξαρχής. Και το σπουδαιότερο, αυτό που κατάλαβε είναι πως δεν αφήνουμε κάτι που μας ενοχλεί χωρίς να εκφράσουμε τη δυσαρέσκειά μας, γιατί την επόμενη φορά θα μας ενοχλήσει χειρότερα.
Προσωπικά, μεγάλωσα σε ένα ιδιαίτερα αυστηρό περιβάλλον, όπου η έννοια της σεξουαλικότητας παρέμενε απαγορευμένη λέξη και οποιαδήποτε απορία εκφραζόταν πάνω σε αυτό το θέμα συνοδευόταν από λοξές, αυστηρές ματιές σε περίπτωση που έκανα το “λάθος” να την ξεστομίσω. Για μένα, λοιπόν, η επιλογή να μιλήσω στην κόρη μου για όλο αυτό, για την ανακάλυψη της σεξουαλικότητάς της χωρίς ενοχές, ήταν μονόδρομος. Συζητάμε ανοιχτά οτιδήποτε την αφορά και την προβληματίζει.
Θεωρώ ευλογία να γνωρίζει η ίδια ότι είναι ελεύθερη να συζητά μαζί μου όσα την ενδιαφέρουν, την απασχολούν, την προβληματίζουν και να επιλέγει να το κάνει, αντί να ψάχνει σε εσφαλμένες ή επικίνδυνες πηγές την ίδια πληροφορία.
Το να μιλάμε με τα παιδιά μας ελεύθερα, για θέματα που η κοινωνία μας ακόμα θεωρεί ταμπού, είναι πολύ σημαντικό για την ουσιαστικότερη επικοινωνία μαζί τους. Σε ευρύτερο επίπεδο, οφείλουμε ως γονείς να ακούμε ενεργά και πραγματικά τα παιδιά μας και δίνοντάς τους το παράδειγμα – γιατί τα παιδιά μόνο μέσα από το παράδειγμα μαθαίνουν και αναπαράγουν – πως ό,τι μας απασχολεί το αντιμετωπίζουμε τη στιγμή που μας απασχολεί και δεν το κρύβουμε σε σκοτεινές ντουλάπες ούτε το καταπιέζουμε μέσα μας, ώσπου να γίνει επικίνδυνο και τοξικό.
Γράφει η Χαρά Μαρκατζίνου
