Παρόλο που κάθε γονιός είναι διαφορετικός, υπάρχουν πολλά κοινά στον τρόπο ανατροφής. Δείτε τους τέσσερις τύπους γονέων, ανάλογα με το στυλ της διαπαιδαγώγησης που έχουν υιοθετήσει, συνειδητά ή ασυνείδητα.
Ένα από τα ενδιαφέροντα πράγματα το να είσαι γονιός είναι ότι υπάρχει ποικιλία στον τρόπο με τον οποίο μεγαλώνεις τα παιδιά σου. Το parenting style ή αλλιώς το στυλ διαπαιδαγώγησης αναφέρεται στον συνδυασμό στρατηγικών που χρησιμοποιείται για την ανατροφή των παιδιών. Η κλινική και αναπτυξιακή ψυχολόγος Diane Baumrind στη δεκαετία του 1960 δημιούργησε τέσσερα στυλ γονικής διαπαιδαγώγησης:
Εξουσιαστικός
Επιεικής
Αδιάφορος
Αυθεντικός
Κάθε στυλ διαπαιδαγώγησης ποικίλλει σε τουλάχιστον τέσσερις τομείς: το στυλ πειθαρχίας, την επικοινωνία, τη φροντίδα και τις προσδοκίες.
Εξουσιαστικός
Οι εξουσιαστικοί γονείς θεωρούνται συχνά αυταρχικοί.
• Χρησιμοποιούν αυστηρότητα και πειθαρχία με ελάχιστες δυνατότητες διαπραγμάτευσης. Η τιμωρία είναι πολύ συχνή.
• Η επικοινωνία είναι ως επί το πλείστον μονόδρομος: από τον γονιό στο παιδί. Οι κανόνες και τα όρια που θέτονται συνήθως δεν εξηγούνται.
• Οι γονείς με αυτό το στυλ είναι λιγότερο ενθουσιώδεις.
• Οι προσδοκίες είναι υψηλές με περιορισμένη ευελιξία. Βοηθούν ωστόσο να αναπτύξουν τα παιδιά κίνητρα.
Επιεικής
Οι γονείς που είναι επιεικείς επιτρέπουν στα παιδιά τους να κάνουν ό, τι θέλουν και προσφέρουν περιορισμένη καθοδήγηση ή κατεύθυνση. Μοιάζουν περισσότερο με φίλους παρά γονείς.
• Το στυλ πειθαρχίας τους είναι το αντίθετο των εξουσιαστικών γονέων. Έχουν περιορισμένα ή καθόλου όρια και, ως επί το πλείστον, αφήνουν τα παιδιά να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα μόνα τους.
• Η επικοινωνία είναι ανοιχτή, αλλά οι γονείς αυτοί επιτρέπουν στα παιδιά να αποφασίζουν για τον εαυτό τους αντί να τα καθοδηγούν.
• Είναι στοργικοί και φροντιστικοί.
• Οι προσδοκίες είναι συνήθως ελάχιστες ή δεν έχουν οριστεί από τους γονείς.
Αδιάφορος
Οι μη εμπλεκόμενοι γονείς δίνουν στα παιδιά μεγάλη ελευθερία.
• Δεν χρησιμοποιείται κάποιο στυλ πειθαρχίας. Ένας αδιάφορος γονέας επιτρέπει σε ένα παιδί να κάνει αυτό που θέλει, πιθανώς λόγω έλλειψης πληροφοριών ή φροντίδας.
• Η επικοινωνία είναι περιορισμένη.
• Αυτή η ομάδα γονέων προσφέρει ελάχιστη φροντίδα.
• Έχουν λίγες ή καθόλου προσδοκίες για τα παιδιά.
Αυθεντικός
Οι αυθεντικοί γονείς είναι λογικοί, θέτουν υψηλές και σαφείς προσδοκίες. Τα παιδιά τείνουν να έχουν αυτοπειθαρχία και να έχουν αυτοπεποίθηση. Αυτό το στυλ θεωρείται ότι είναι το πιο ευεργετικό για τα παιδιά.
• Οι πειθαρχικοί κανόνες είναι σαφείς και εξηγούνται οι λόγοι για τους οποίους μπαίνουν.
• Η επικοινωνία είναι συχνή και κατάλληλη για το επίπεδο κατανόησης του παιδιού.
• Οι προσδοκίες και οι στόχοι είναι υψηλοί και δηλώνονται με σαφήνεια.
Ποιο είναι το στυλ μου;
Λίγοι από εμάς ταιριάζουν απόλυτα σε ένα ενιαίο στυλ διαπαιδαγώγησης. Σκεφτείτε τα τέσσερα στυλ ως συνέχεια, αντί για τέσσερις ξεχωριστούς τρόπους. Ιδανικά να σκέφτεστε τα παιδιά σας και τι χρειάζονται από εσάς σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους.
Να θυμάστε πως το βασικό θέμα στην ανατροφή ενός παιδιού είναι να αναπτύξει αυτονομία, αυτοπεποίθηση και μία γενικότερη ρεαλιστική αντίληψη. Ο γονιός είναι ο ενήλικας και άρα ο υπεύθυνος για να χτίσει τις βάσεις μιας υγιούς και ισορροπημένης σχέσης με το παιδί του. Φυσικά αυτό δεν συνεπάγεται ότι έχει το χρέος να αποφασίζει ο ίδιος για το παιδί του αλλά οφείλει να του δίνει επιλογές, προκειμένου να καλλιεργήσει σταδιακά τη δεξιότητα λήψης αποφάσεων και την αίσθηση της υπευθυνότητας, αλλά και να είναι δίπλα του όταν οι αποφάσεις του δεν φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.
