Η συμπεριφορά του έχει αλλάξει: θυμώνει ευκολότερα, συγκρούεται μαζί σας ακόμη πιο πολύ. Κάνει σαν έφηβος και είναι μόλις 9 ετών! Πολλοί γονείς ανησυχούν ότι το παιδί τους «μπήκε πρόωρα» στην εφηβεία και «δικαιολογούν» καταστάσεις αποφεύγοντας την ευθύνη που έχουν οι ίδιοι για τις εκδηλώσεις που παρουσιάζουν τα παιδιά.
Κατά την περίοδο της εφηβείας δημιουργούνται συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια και υπάρχουν δυσκολίες στις σχέσεις μεταξύ των μελών της. Αυτό μπορεί όντως να συμβαίνει όταν ξεκινούν οι αλλαγές σε σωματικό και συναισθηματικό επίπεδο και μπαίνει ένα παιδί στην εφηβεία, δηλαδή περίπου στα 11 χρόνια στα κορίτσια και λίγο αργότερα για τα αγόρια. Οι εντάσεις που δημιουργούνται κατά την περίοδο της εφηβείας οφείλονται σε ένα μεγάλο βαθμό στις ορμονικές αλλαγές που συντελούνται στον έφηβο αλλά και στην μετάβασή του από το ρόλο του παιδιού σε αυτόν του ενήλικα. Η μετάβαση αυτή είναι αρκετά απαιτητική καθώς το παιδί καλείται να βρει έναν καινούριο ρόλο στην οικογένεια, σε προσωπικό και κοινωνικό πλαίσιο , αποσταθεροποιείται και όπως είναι φυσικό, αγωνιά για την είσοδό του στις νέες αχαρτογράφητες περιοχές οι οποίες ανοίγονται μπροστά του.
Γιατί το παιδί μπορεί να παρουσιάσει έντονες αντιδράσεις που μοιάζουν με εφηβική επανάσταση;
Επειδή παίρνει διπλά μηνύματα που το μπερδεύουν: Από τη μια οι γονείς φέρονται στο παιδί σαν να βρίσκεται ακόμη στην προσχολική ηλικία και το υπερπροστατεύουν και από την άλλη σαν ενήλικα περιμένοντας να είναι υπεύθυνο από τη μια στιγμή στην άλλη. Το παιδί μπαίνει σε δίλημμα και επειδή δεν ξέρει πώς να φερθεί, αντιδρά.
Επειδή παίρνει το παράδειγμα από τους γονείς: Τα παιδιά δεν ακούν κηρύγματα για καλή συμπεριφορά, αφομοιώνουν τους καλούς αλλά και τους κακούς τρόπους αντίστοιχα, με τον ίδιο ρυθμό. Εάν σας αντιμιλά, εάν θυμώνει και φωνάζει, σας κλείνει την πόρτα ή φέρετε άσκημα σκεφτείτε πώς συμπεριφέρεστε εσείς πρώτα στον/σύντροφό σας και τι παραδείγματα παίρνει το παιδί από τη δική σας σχέση. Επίσης αναρωτηθείτε πόσο συχνά υψώνετε τη φωνή σας και ξεσπάτε τα νεύρα σας στο ίδιο ή στο/σύντροφό σας, όταν δεν μπορείτε να διαχειριστείτε τα άσχημα συναισθήματά σας. Μήπως η αδυναμία να μείνετε ψύχραιμοι και να λύσετε με ηρεμία και συνεννόηση όσα σας ενοχλούν και σας θυμώνουν δίνουν το κακό παράδειγμα στα παιδιά; Αν για παράδειγμα χτυπάτε πόρτες, αφήνετε το παιδί μόνο στο δωμάτιο για να «μάθει», χρησιμοποιείτε λόγια που το πληγώνουν , αντί να του εξηγείτε ότι είστε θυμωμένοι, το παιδί την επόμενη φορά που θα θυμώσει μαζί σας θα αντιγράψει την ίδια συμπεριφορά
Επειδή οι γονείς «πριονίζουν» την αυτοπεποίθηση του παιδιού και το καθιστούν εξαρτημένο από τους ίδιους. Οι γονείς φοβούνται ότι δεν θα τα καταφέρει μόνο του με αποτέλεσμα το παιδί να εκπαιδεύεται σε αυτή την κατάσταση, να βολεύεται και να παραμένει αγκιστρωμένο σε αυτούς. Έτσι, όταν του ζητούν να κάνει κάτι και αρνείται ξεκινά η σύγκρουση.
Επειδή εκφράζει δυσφορία σε μπλεγμένες οικογενειακές σχέσεις. Συχνά το παιδί στην οικογένεια «εκδηλώνει δύσκολες συμπεριφορές», σαν φυσιολογική ένδειξη δυσφορίας σε καταστάσεις που προκαλούνται από τη μη λειτουργική αλληλεπίδραση του γονεϊκού ζεύγους. Όταν για παράδειγμα υπάρχει αδιαφορία ανάμεσα στους γονείς, όταν υπάρχει ένταση ή καυγάδες ανάμεσά τους, όταν υπάρχει έλλειψη ευχάριστων οικογενειακών στιγμών, συνήθως ένα από τα παιδιά αναλαμβάνει το ρόλο του «αποδιοπομπαίου τράγου» για να «σώσει» την κατάσταση και να τραβήξει την προσοχή των γονέων. Κάτι που στη συνέχεια θα επιφορτίσει το ίδιο με ένα ρόλο που δεν του αναλογεί και θα το δυσκολέψει στην ενήλικη ζωή του.
Γιατί χρειάζεται να μπαίνουν τα όρια;
Προσπαθήστε να βάλετε τα όρια σας στα παιδιά και στη μεταξύ σας σχέση. Το όριο προστατεύει το παιδί γιατί γνωρίζει ως που μπορεί να ενεργήσει. Θέστε σαφείς κανόνες και περιορισμούς πριν συμβούν τα γεγονότα και φροντίστε να τα τηρείτε και εσείς με σταθερότητα. Όταν τα όρια είναι ξεκάθαρα τότε το παιδί αποκτά υπευθυνότητα, χτίζει εμπιστοσύνη στον εαυτό του, ωριμάζει μέσα από συνθήκες αυτονομίας και ανεξαρτησίας που οι ίδιοι οι γονείς του έχουν προσφέρει.
Πόσο σημαντικό είναι το δικό σας παράδειγμα;
Η αρνητική συμπεριφορά μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για τα παιδιά. Τα παιδιά αυτό που βλέπουν και πιστεύουν, αυτό και γίνονται. Γι΄αυτό χρειάζεται να αποτελέσετε το θετικό παράδειγμα για το παιδί σας. Ο καλύτερος τρόπος για να σας συμπεριφερθεί με σεβασμό είναι να το αντιμετωπίζετε με τον ίδιο τρόπο.
Πόσο σημαντικό είναι να είστε καλά εσείς με τον εαυτό σας και με το σύντροφό σας;
Το κλειδί στις οικογενειακές σχέσεις είναι η σχέση ανάμεσα στους συντρόφους. Αν εσείς οι ίδιοι προασπίσετε τη σχέση σας και παίρνετε χαρά από αυτή, τότε η αλληλεπίδραση όλων των μελών στην οικογένεια αλλάζει.
