Είναι ίσως από τα πρώτα πράγματα που σκέφτεσαι όταν γεννάς. Συχνά το έχεις ήδη κουβεντιάσει (με τους υποψηφίους) όταν το μωρό είναι ακόμη μέσα στην κοιλιά. Για να έχεις το κεφάλι σου ήσυχο. Ο ρόλος του νονού δεν είναι και ο ευκολότερος στον κόσμο. Ή μάλλον δεν είναι ο ίδιος για όλους τους ανθρώπους. Άλλοι το έχουν κάνει κάτι σαν επάγγελμα και άλλοι έχουν αποφασίσει να δεσμευθούν για μία μόνο φορά προκειμένου να είναι όσο συνεπείς θα ήθελαν.
Το χειρότερο είναι όταν κάποιος με τον οποίο δεν έχεις και τις καλύτερες σχέσεις σού προτείνει να βαφτίσει το παιδί σου ή να «βάλεις» λάδι εσύ στο δικό του, χωρίς όμως να είναι αμοιβαίο το στοιχείο της εκτίμησης. Μιλάμε για σχέση ζωής, όχι για μια τελετουργία που γίνεται για μία φορά μέσα στην εκκλησία, με λίγους ή περισσότερους μάρτυρες και τελειώνει η ιστορία. Όχι, όχι. Η ιστορία έχει μόλις αρχίσει. Ο άνθρωπος ή οι άνθρωποι που αναλαμβάνουν να γίνουν νονοί ενός παιδιού θεωρούνται πνευματικοί γονείς του από τη στιγμή που γεννιέται. Πρόκειται για σχέση στοργής, που απαιτεί δουλειά απ’ όλες τις πλευρές.
Το πρόβλημα είναι ότι η συγκεκριμένη ιστορία δεν έχει πάντα αίσιο τέλος. Ας δούμε πρώτα την πλευρά των γονιών. Τι ζητούν οι γονείς από τον νονό. Καταρχάς να έχει επαφή με το παιδί. Να μην το δει για πρώτη και τελευταία φορά στο μυστήριο. Να παρέχει τα απαραίτητα την ημέρα της βάφτισης. Να θυμάται πότε γιορτάζει και πότε έχει γενέθλια. Να έχει ουσιαστική επικοινωνία μαζί του, σε όλα τα στάδια της ηλικίας του. Να μη θεωρεί ότι με ένα δώρο τα Χριστούγεννα και μια λαμπάδα κι ένα σοκολατένιο αυγό ή ένα ζευγάρι παπούτσια το Πάσχα έχει ολοκληρώσει τις υποχρεώσεις του.
Νονοί για κλάματα
Είναι λίγες οι φορές – δυστυχώς – που ο ρόλος του νονού ή της νονάς γίνεται όπως θα έπρεπε, έτσι ώστε και το παιδί να μπορεί να βασιστεί και σε κάποιον τρίτο, σε κάποιον που θεωρεί δικό του άνθρωπο, όταν η μαμά ή ο μπαμπάς δεν μπορούν να το καταλάβουν. Έχουμε δει να χαλούν κουμπαριές επειδή τσακώθηκαν οι ενήλικες. Να ξηλώνονται φωτογραφικά άλμπουμ και να γίνεται φωτομοντάζ για να πιστεύει το παιδάκι ότι ο νονός του είναι κάποιος άλλος τελικά. Να έχει προγραμματιστεί να γίνει βάφτιση σε νησί και να τσακώνεται η μητέρα με τη μέλλουσα νονά και να βρίσκεται τελικά στην κολυμπήθρα η επιλογή της τελευταίας στιγμής.
Έχουμε ακούσει για νονούς που δεν ξανασυνάντησαν τα βαφτιστήρια τους και τους γονείς τους. Ποιους εξαιρούμε; Τους νονούς – θείους, μαζί και τις νονές – θείες. Όσους βλέπουν ακόμη τα βαφτιστήρια τους κι ας έχουν ασπρίσει τα μαλλιά και των δύο. Όσους δεν αγοράζουν σταυρό επειδή προσβλέπουν σε μια οικονομική συμφωνία. Τις νονές που πιστεύουν στις καλές νεράιδες του παραμυθιού, όπως τις τρεις στρουμπουλές κυρίες στην «Ωραία κοιμωμένη» και τώρα πιστεύουν στην καλή «ντεϊντέι» και τα βαφτιστήρια τους. Είναι η νονά τους.
Πάντα άξιος! Δύσκολη η ανταπόκριση
Ακόμα κι ένας νονός μπορεί να έχει τα παράπονά του. Να έχει «μετανιώσει» για την επιλογή του ή να μην ήταν έτοιμος για μια τέτοια ευθύνη. Να μην έχει παιδιά, αλλά ούτε και τη διάθεση να μάθει πώς είναι να φροντίζεις και να νοιάζεσαι για ένα μικρό ή μεγάλο παιδί. Να μη θέλει να ξοδεύει μια περιουσία για τα πανάκριβα ρούχα που μπορεί ν’απαιτεί, με διακριτικό τρόπο, η μαμά για το τέκνο της. Ή ν’αγοράσει το – εκτός προϋπολογισμού – ηλεκτρονικό παιχνίδι που ζητάει επίμονα ο 12χρονος Φίλιππος επειδή βαρέθηκε να παίζει με την επαγγελματική κιθάρα που του έκανε δώρο ο νονός τα Χριστούγεννα.
Σίγουρα είναι μεγάλο το βάρος να ξέρεις ότι στην περίπτωση που πάθει κάτι ο γονιός, αναλαμβάνεις εσύ ως πνευματικός πατέρας. Δεν θα έπρεπε να υπάρχουν μόνο καθήκοντα και ευθύνες στον ρόλο του νονού. Είναι βασικό να είναι ένας άνθρωπος που αγαπάει τα παιδιά, γι’ αυτό και δεν κάνει τίποτα καταναγκαστικά. Εκείνος που απλώς πάντρεψε το ζευγάρι και νιώθει την υποχρέωση να βαφτίσει και το πρώτο τους παιδί μπορεί να μην είναι τελικά και ο καταλληλότερος.
Ο «σωστός» νονός θα πρέπει να είναι στο πλάι του παιδιού όσο μεγαλώνει και σε κάθε σημαντική στιγμή γι’ αυτό.
Να είναι ο καλύτερος και πιο έμπιστος φίλος του. Ο ανάδοχος θα πρέπει να ξέρει τι πρέπει να κάνει χωρίς να του το έχει υποδείξει κανείς. Οι κοινωνικοπολιτικοί λόγοι δεν αφορούν κανένα. Ούτε οι οικονομικές συναλλαγές. Σημασία δεν έχουν τα δώρα, αλλά η επικοινωνία. Τα ρούχα δεν ενδιαφέρουν κανένα παιδί και ένα παιχνίδι είναι σίγουρα προτιμότερο. Καλύτερα ακόμη, μια βόλτα ή μια εκδρομή μαζί, πολύ απλά γιατί θα χαροποιήσει στ’ αλήθεια τον άμεσα ενδιαφερόμενο.
Πάντα άξιοι; Όχι απαραίτητα. Δικαιολογίες δεν υπάρχουν. Τουλάχιστον όχι για τα παιδιά, που δεν θέλουν να ακούν λόγια του αέρα. Νονός δεν γίνεσαι με το ζόρι. Αν πεις το «ναι», δεν υπάρχει επιστροφή. Πείτε καλύτερα «απεταξάμην». Πριν από την εκκλησία.
Γράφει η Σάντυ Τσαντάκη
Αρχικός τίτλος κειμένου: Τον Νονό μας δεν τον διαλέξαμε kathimerini.gr
