«Μην κλαις, μη φοβάσαι, μην δεις αυτό θα σε τρομάξει». Όταν οι γονείς αποφεύγουν να εκθέσουν τα παιδιά στα αρνητικά συναισθήματα τότε αποφεύγουν να διδάξουν στα παιδιά τους σωστή συναισθηματική αγωγή. Κάθε συναίσθημα είναι ξεχωριστό και μας βοηθά να αντιδράσουμε ξεχωριστά.
Πολλοί γονείς στην προσπάθειά τους να προστατέψουν τα παιδιά από τα αρνητικά συναισθήματα λειτουργούν ως προστατευτικά στρώματα προκειμένου να απορροφήσουν το θυμό, τη θλίψη ή τον φόβο τους. Τα αρνητικά συναισθήματα ενός παιδιού δεν πρέπει να αντιμετωπίονται ως ασήμαντα, να αγνοούνται ή να εξαφανίζονται με διάφορους περισπασμούς. Το να δίνετε μεγαλύτερο βάρος στο ξεπέρασμα των συναισθημάτων, παρά στο νόημα που μπορεί να έχουν για το παιδί ουσιαστικά του μαθαίνετε ότι τα συναισθήματά του είναι λανθασμένα, ακατάλληλα και δίχως αξία. Έτσι είναι πολύ πιθανό το παιδί να δυσκολευτεί να χειριστεί τα συναισθήματά του (π.χ. να μην μπορεί να ηρεμήσει όταν είναι θυμωμένο, λυπημένο, ή στενοχωρημένο) ή να μάθει να τα αγνοεί.
Πώς μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά να αποδεχτούν τα αρνητικά τους συναισθήματα;
Όταν τα παιδιά μαθαίνουν να χειρίζονται τα συναισθήματα τους μαθαίνουν και να λύνουν τα προβλήματά τους. Έτσι αποκτούν μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση, αναπτύσσουν σημαντικές ικανότητες μάθησης κι έχουν καλές σχέσεις με τους άλλους. Δηλαδή, είναι συναισθηματικά υγιέστερα και γίνονται πιο ευτυχισμένα στην ενήλικη ζωή τους.
Ανακαλύψτε γιατί νιώθει έτσι
Τα παιδιά δε μιλούν συνήθως για όσα τους συμβαίνουν. Αν ένα παιδί φαίνεται λυπημένο ή στενοχωρημένο, προσπαθήστε να συζήτησε μαζί του τι είναι αυτό που το απασχολεί. Παίξτε μαζί του ένα παιχνίδι όπου θα μπορεί πιο εύκολα να σας αποκαλύψει το γιατί. Μια συζήτηση, ένα παιχνίδι ρόλων, ένα κουκλάκι (τι θα κάνει η κούκλα που καυγάδισε με τις φίλες της;), μπορεί να ξεκλειδώσουν το παιδί και να το βοηθήσουν να εξωτερικεύσει αυτό που νιώθει.
Βοηθήστε το να εκφράζει τα συναισθήματά του
Είναι σημαντικό να ακούτε το παιδί σας με προσοχή και να κατονομάζετε τα συναισθήματα που σας περιέγραψε, επειδή συχνά τα παιδιά δυσκολεύονται να περιγράψουν αυτό που νιώθουν. Πείτε του για παράδειγμα: «Νιώθεις θυμωμένο; Είσαι απογοητευμένο; Ντράπηκες;» Βρείτε με το παιδί ένα δημιουργικό τρόπο να εκφράσει τα συναισθήματα του. Είναι ανώφελο να προσπαθείτε να θάψετε κάτι που νιώθει, γιατί αυτό θα βρει τον τρόπο να βγει στην επιφάνεια.
Αντιμετωπίστε τα αρνητικά συναισθήματα ως ευκαιρία για επικοινωνία
Μην μπείτε στον πειρασμό να το παρηγορήσετε για να μην… υποφέρει λέγοντάς του “Δεν πειράζει, μην στενοχωριέσαι, μην κλαις, σώπα.”Αυτές οι φράσεις αυξάνουν τα αρνητικά συναισθήματα που νιώθει το παιδί γιατί πιστεύει ότι ο γονιός δεν το καταλαβαίνει. Έτσι το παιδί νιώθει μοναξιά. Για το παιδί υπάρχει λόγος που θυμώνει, στεναχωριέται ή κλαίει. Πείτε καλύτερα: «Καταλαβαίνω πόσο δύσκολο είναι αυτό που σου συμβαίνει. Τι θα μπορούσες να κάνεις γι΄ αυτό;»
Μη του δημιουργείτε ενοχές
Το παιδί δεν χρειάζεται να νιώθει ενοχές για τα αρνητικά του συναισθήματα. Επιτρέπεται να βιώνει όλα τα συναισθήματα χωρίς να αποκλείει τα αρνητικά. Όταν το παιδί φοβάται, ο φόβος του δεν θα φύγει αν εσείς τον παραβλέψετε ή το προστατέψετε από το να φοβηθεί. Ο φόβος του θα φύγει όταν του δώσετε προσοχή, του μάθετε πώς να τον εκφράζει και τί μπορεί να κάνει κάτι γι΄αυτόν.
Μην του κρύβετε την αλήθεια
Υπάρχει ένα θέμα υγείας στο σπίτι; Αντιμετωπίζετε πρόβλημα ανεργίας; Μην κρύβετε από το παιδί την αλήθεια για να μην το στεναχωρήσετε. Αυτό είναι αφορμή για να το βοηθήσετε να καταλάβει ότι κάθε πρόβλημα έχει μία λύση: π.χ. το πρόβλημα υγείας μπορεί να γιατρευεί από τον γιατρό ή το νοσοκομείο είναι ένα μέρος όπου μπορούμε να γίνουμε καλά. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται όταν κάτι συμβαίνει και νιώθουν ανασφαλή, άγχος και φόβο. Μην επιτείνετε την ανασφάλειά του. Μιλήστε του με ειλικρίνεια και σαφήνεια για το τι συμβαίνει, ανάλογα και με το αναπτυξιακό στάδιο και την ηλικία του, χρησιμοποιώντας απλές και σύντομες εξηγήσεις. Έτσι το παιδί θα μάθει να σας εμπιστεύεται και δεν θα απογοητευεί εάν μάθει ότι του κρύψατε την αλήθεια.
