Όταν οι γονείς πεθαίνουν, τα παιδιά πενθούν για αυτούς. Κάθε παιδί διαχειρίζεται την απώλεια με το δικό του μοναδικό τρόπο. Μετά έρχεται το αναπόφευκτο. Η κληρονομιά περιπλέκει ακόμη περισσότερο το πένθος και την απώλεια. Σταδιακά αρχίζει να εμφανίζεται η αντιπαλότητα ανάμεσα στα αδέλφια για τα προσωπικά αντικείμενα, τα χρήματα , τα σπίτια και τη γη των γονιών τους. Η κληρονομιά που αφήνουν οι γονείς διχάζουν τα αδέρφια. Με μια πρώτη ανάγνωση αυτή η αντιπαλότητα οφείλεται στην απληστία. Ωστόσο, μάλλον υπάρχουν πολύ περισσότερες συγκρούσεις για τα κληρονομικά από αυτό που φαίνεται στην επιφάνεια.
Διαφωνίες για τα κληρονομικά
Οι διαφωνίες για τα κληρονομικά στην πραγματικότητα είναι οι ενδείξεις της ανάγκης των παιδιών να νιώθουν συνδεδεμένα και να είναι σημαντικά για τους γονείς τους. Τα προσωπικά αντικείμενα, ακόμη και τα σπίτια και η γη, δεν έχουν μόνο υλική πλευρά. Έχουν έναν συμβολισμό για τα παιδιά που πενθούν. Το νυφικό της μαμάς, τα γυαλιά του μπαμπά, είναι όλα αντικείμενα που έχουν μια συγκεκριμένη αξία και ιστορία από πίσω τους. Κάθε αντικείμενο αποτελεί μια σύνδεση με μια ιστορία, δείχνει από που προέρχεται κάποιος, κρύβει αναμνήσεις από την παιδική του ηλικία, και είναι μια υπενθύμιση για το πόσο οι γονείς αγαπούσαν τα παιδιά τους.
Το πως ένας γονέας αποφασίζει τι θα κληρονομήσει το κάθε παιδί, είναι μια κίνηση που βοηθά τα παιδιά να ερμηνεύσουν την αγάπη των γονιών τους. Και πόσο καλά οι γονείς γνώριζαν και κατανοούσαν τις ανάγκες των παιδιών τους. Το αν αυτό είναι μια αληθινή και ρεαλιστική αντανάκλαση της αγάπης των γονιών δεν έχει σημασία. Η κληρονομιά αποτελεί την τελευταία ένδειξη κατανόησης των παιδιών από τους γονείς.
Βασικά, κάθε αγκαλιά ή φιλί, κάθε δάκρυ ή γέλιο που μοιράστηκαν σε όλη τους τη ζωή, επισκιάζονται από το συναισθηματικό βάρος όλων όσων έχουν γραφτεί στη διαθήκη. Ξαφνικά μια σχέση ζωής μοιράζεται σε κάποια αντικείμενα, άλμπουμ και ίσως έναν τραπεζικό λογαριασμό.
Η σημασία της κληρονομιάς
Αυτά τα συναισθήματα σε συνδυασμό με την συμβολική σημασία της κληρονομιάς, είτε περιλαμβάνει χρήματα είτε αντικείμενα, δεν είναι ίδια με την σύνδεση ή την αγάπη από τους γονείς (π.χ. το ένα παιδί παίρνει τα χρήματα και το άλλο το σπίτι). Οι γονείς πρέπει να το έχουν αυτό στο μυαλό τους.
Μια διαθήκη δεν μπορεί να αντισταθμίσει όσα αξίζει ένα παιδί. Μια κληρονομιά ξυπνά επίσης όλες τις παλιές αδελφικές αντιπαλότητες. Όλα τα παιδιά (ακόμη και οι ώριμοι ενήλικες) είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στην αντίληψη της αδικίας. Οποιοδήποτε σημάδι εύνοιας μπορεί να οδηγεί σε καχυποψία για έναν άλλο αδελφό που πάντα λαμβάνει περισσότερη αγάπη. ( Γιατί η μαμά μου φτιάχνει τη γραβάτα της αδελφής μου για το σχολείο ενώ είναι 10 χρονών, ενώ εγώ την φτιάχνω μόνη μου από τα 4;)
Μετά το θάνατο ενός γονέα, τα αδέλφια αναρωτιούνται αν ήταν αρκετά καλοί γιοι ή κόρες, ή αν τους αγαπούσαν το ίδιο οι γονείς τους, ή αν έχουν νιώσει την προδοσία από τα αδέλφια τους, με αποτέλεσμα οι σχέσεις τους να είναι πάντα τεταμένες. Ακόμη και μετά το θάνατο των γονιών τα αδέρφια συναγωνίζονται για την αγάπη των γονιών τους. Αυτό προκαλεί περισσότερη αναστάτωση από την ίδια την κληρονομιά.
Μετά από το θάνατο των γονιών μπορεί να έρθουν στην επιφάνεια παλιά τραύματα, και αυτό κάνει τη διαδικασία του πένθους ακόμη πιο πολύπλοκη. Σαν αποτέλεσμα, τα παιδιά πρέπει να διαχειριστούν πολλά περισσότερα από το ίδιο το πένθος.
Φυσικά, κάθε οικογένεια έχει να αντιμετωπίσει διαφορετικές καταστάσεις. Όταν ένα παιδί προσπαθεί να πείσει τους γονείς του για την πίστη του και τις καλές προθέσεις του ώστε τα υπόλοιπα αδέλφια να κληρονομήσουν λιγότερα , τότε όλη η δυναμική της οικογένειας αλλάζει. Συνήθως το “μαύρο πρόβατο” της οικογένειας βιώνει την απόρριψη και την μεγαλύτερη προδοσία. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη προδοσία από το να σε προδίδουν αυτοί που αγαπάς και εμπιστεύεσαι.
Το συναισθηματικό κόστος των κληρονομικών διαφορών στις οικογένειες
Οι κληρονομικές διαφορές μπορεί να διαλύσουν ακόμη και τις πιο δεμένες οικογένειες. Όταν οι γονείς πεθαίνουν, η διαδικασία της μοιρασιάς των περιουσιακών στοιχείων μπορεί να είναι εξουθενωτική. Τα μέλη της οικογένειας συχνά να διαφωνούν για το πως να μοιράσουν την κληρονομιά. Το συναισθηματικό κόστος αυτών των διαφωνιών μπορεί να είναι έντονο και μακροχρόνιο, με αποτέλεσμα κάποιες οικογένειες να μην μπορούν ποτέ να ενωθούν ξανά.
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συμβάλλουν στο συναισθηματικό βάρος των κληρονομικών διαφορών. Πρώτα από όλα, η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου είναι ήδη επώδυνη και δύσκολη εμπειρία. Έτσι, οι κληρονομικές διαφορές μπορεί να κάνουν την διαδικασία του πένθους ακόμη πιο έντονη.
Δεύτερον, οι κληρονομικές διαφορές μπορεί να φέρουν στο φως εντάσεις της οικογένειας και δυσαρέσκειες, που κρύβονταν κάτω από την επιφάνεια για πολλά χρόνια. Τρίτον, τα οικονομικά οφέλη πίσω από τις κληρονομικές διαφορές μπορεί να είναι μεγάλα. Και έτσι τα μέλη της οικογένειας να νιώθουν ότι αξίζουν συγκεκριμένο μερίδιο.
Κληρονομικές διαφορές: το συναισθηματικό κόστος
Για να κατανοήσουμε καλύτερα το συναισθηματικό κόστος των κληρονομικών διαφορών, πρέπει να δούμε κάποιες πτυχές της κατάστασης:
- Οι κληρονομικές διαφορές μπορεί να προκαλούν μακροχρόνια βλάβη στις οικογενειακές σχέσεις. Ακόμη και αν αυτές οι διαφορές επιλυθούν, ο θυμός και η δυσαρέσκεια μπορεί να παραμένει για χρόνια. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα μέλη της οικογένειας αποξενώνονται ή διακόπτουν κάθε επαφή μεταξύ τους.
- Η οικονομική πτυχή των κληρονομικών διαφορών μπορεί να είναι μια μεγάλη πρόκληση. Τα μέλη της οικογένειας μπορεί να νιώθουν ότι δικαιούνται συγκεκριμένο μερίδιο, και οι διαφωνίες για το ποιος θα πάρει τι να γίνουν έντονες. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα μέλη της οικογένειας μπορεί να νιώθουν αδικημένα, πράγμα που οδηγεί σε συναισθήματα δυσαρέσκειας και προδοσίας.
- Το νομικό σύστημα μπορεί να εντείνει αυτό το συναισθηματικό φορτίο. Τα δικαστήρια μπορεί να είναι χρονοβόρα, να έχουν μεγάλο κόστος και να φέρνουν σε αντιπαλότητα τα μέλη της οικογένειας. Η διαμεσολάβηση είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για την επίλυση των διαφωνιών χωρίς να είναι ανάγκη να προσφύγει κάποιος σε δικαστικούς αγώνες.
- Οι κληρονομικές διαφορές μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολες όταν εμπλέκονται οικογενειακές επιχειρήσεις ή ιδιοκτησίες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα μέλη της οικογένειας μπορεί να έχουν έντονο συναισθηματικό δέσιμο, και αυτό να κάνει πιο δύσκολη την επίλυση. Για παράδειγμα, αν μια οικογενειακή φάρμα μοιραστεί στα αδέλφια, κάθε παιδί μπορεί να νιώθει ότι δικαιούται ένα συγκεκριμένο μερίδιο γης.
Βελτίωση των οικογενειακών σχέσεων μετά τις κληρονομικές διαφορές
Οι κληρονομικές διαφορές είναι μια δύσκολη και συναισθηματική εμπειρία για όλα τα μέλη που εμπλέκονται σε αυτές. Όταν τα μέλη της οικογένειας διαφωνούν για τα περιουσιακά στοιχεία και την κληρονομιά, οι σχέσεις μπορεί να είναι τεταμένες, και μερικές φορές έντονες. Μπορεί να είναι δύσκολο να ξαναχτιστούν αυτές οι σχέσεις μετά από όλες αυτές τις συγκρούσεις, αλλά είναι δυνατό. Ανεξάρτητα με τις κληρονομικές διαφορές, το να προχωρήσετε μπροστά και να βρείτε ισορροπία ως οικογένεια απαιτεί συμπόνια, επικοινωνία και συμβιβασμούς. Πώς μπορείτε να βελτιώσετε τις σχέσεις σας μετά από τις κληρονομικές διαφορές;
- Αναγνωρίστε όσα σας πλήγωσαν: είναι ουσιαστικό να αναγνωρίσετε τον πόνο και τις πληγές που έχετε βιώσει στη διάρκεια των διαφορών σας. Είναι εντάξει να εκφράζετε τα συναισθήματά σας, με σεβασμό και ευγένεια. Μόνο έτσι, θα μπορέσετε να προχωρήσετε μπροστά και να επουλωθείτε.
- Επικοινωνήστε ανοιχτά: η επικοινωνία είναι το κλειδί για να χτίσετε ξανά τις σχέσεις σας μετά τις κληρονομικές διαφορές. Είναι σημαντικό να επικοινωνείτε ανοιχτά, ακόμη και αν αυτό είναι δύσκολο. Μιλήστε ανοιχτά και ειλικρινά, ώστε να μπορέσετε να επιδιορθώσετε τις σχέσεις σας.
- Θέστε τα όριά σας: είναι σημαντικό να θέτετε τα όριά σας. Τα ξεκάθαρα όρια θα σας βοηθήσουν να αποφύγετε τις διαφωνίες και τις παρεξηγήσεις.
- Βρείτε κοινό έδαφος: βρείτε κοινό έδαφος με τα μέλη της οικογένειάς σας, όπως οι κοινές σας αναμνήσεις και τα ενδιαφέροντα. Αν μοιράζεστε πράγματα μπορείτε να χτίσετε μια πιο δυνατή σχέση.
- Ζητήστε βοήθεια: αν οι κληρονομικές διαφορές έχουν προκαλέσει σημαντική βλάβη στις σχέσεις σας, μπορεί να είναι βοηθητικό να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή. Έτσι, θα μάθετε να επικοινωνείτε πιο αποτελεσματικά.
Για παράδειγμα, μπορεί δύο αδέλφια να τσακώνονται για το εξοχικό σπίτι των γονιών τους. Σε αυτή την περίπτωση, αν τα αδέλφια αναγνωρίζουν τον πόνο τους, θέτουν ξεκάθαρα όρια γύρω από τη χρήση της ιδιοκτησίας και βρίσκουν κοινό έδαφος.
Ψυχική ενδυνάμωση
Οι κληρονομικές διαφορές είναι δύσκολες για όλα τα άτομα που εμπλέκονται σε αυτές. Είναι σημαντικό αυτές οι διαφορές να προσεγγίζονται με συμπόνια και κατανόηση, καθώς οι πενθούντες έρχονται αντιμέτωποι με πολύπλοκα συναισθήματα. Αν κάποιος θέλει να βελτιώσει τις σχέσεις με την οικογένειά του μετά τις κληρονομικές διαφορές, η ψυχοθεραπεία θα τον βοηθήσει. Ο σκοπός σε κάθε περίπτωση, είναι να βρεθεί μια δίκαιη λύση για όλους.
Δεν είναι εύκολο να προχωρήσει κανείς, όταν μπαίνουν στη μέση κληρονομικές διαφωνίες. Αλλά με υπομονή, συμπόνια και ανοιχτή επικοινωνία, όλες οι σχέσεις μπορούν να επουλωθούν
Ευχαριστούμε τον Ψυχίατρο – Ψυχοθεραπευτή Αριστοτέλη Βάθη, www.therapia.gr
