Σου γράφω τώρα, ώρα δική σου «18 παρά πέντε».
Το άκουσα από μία φίλη προχθές και νομίζω πως δεν υπάρχει καλύτερη κουβέντα για να περιγράψει κανείς την ώρα εκείνη που το παιδί του βιάζεται μετέωρο μόλις ένα βήμα πριν από αυτό που λέγεται ενηλικίωση. Ένα βήμα μόνο και έρχεσαι στην ίδια πλευρά με εμένα.
Η πρώτη σου λοιπόν σοβαρή δοκιμασία είναι οι πανελλήνιες εξετάσεις.
Σε λίγους μήνες, πάνω σε ένα μηχανογραφικό δελτίο, θα προσπαθήσεις να σχεδιάσεις το μέλλον σου και αυτό θα είναι από μόνο του αρκετά δύσκολο, ειδικά στην σημερινή Ελλάδα, που η επαγγελματική αποκατάσταση αποτελεί περισσότερο εικονική παρά ελπιδοφόρα πραγματικότητα, που η γενιά των 700 ευρώ θεωρείται τυχερή, που οι περισσότεροι άνεργοι έχουν πτυχίο, που οι εργασιακές συνθήκες είναι τουλάχιστον απαξιωτικές, που η εργασία στο εξωτερικό μοιάζει να είναι η μόνη λύση.
Ποια θα ήταν η καλύτερη συμβουλή που θα μπορούσα να σου δώσω τώρα που η δευτέρα λυκείου φτάνει στο τέλος της;
Γυρνάω το ρολόι μου χρόνια πίσω, στην ίδια ακριβώς δικιά μου ώρα «18 παρά πέντε», για να σου πω όσα δεν μου είχαν πει ποτέ αλλά τελικά τα βρήκα μπροστά μου.
Καταρχήν θέλω να ξέρεις πως η επιτυχία σου στις πανελλήνιες δεν πρόκειται να με καταξιώσει με κανέναν τρόπο απολύτως.
Δεν αρκεί αυτή για να αποδείξει αν τελικά έκανα καλή δουλειά ως γονιός. Δεν πρόκειται με αυτόν τον τρόπο να βγω ασπροπρόσωπη απέναντι στους δασκάλους σου, τις παρέες μου, τους συναδέλφους μου, την θεία Όλγα ή τους γονείς των συμμαθητών σου. Οπότε μην το κουβαλάς αυτό στις πλάτες σου σαν παλιοσίδερα που κάνουν θόρυβο και σε γεμίζουν περιττά άγχη. Αυτό που θα με κάνει υπερήφανη είναι να έχω καταφέρει να σε κάνω έναν ισορροπημένο και χωρίς απωθημένα ενήλικα. Έναν άνθρωπο, που δεν θα το βάζει κάτω και θα παλεύει για τις προτεραιότητές του, ανεξαρτήτως αποτελέσματος.
Στην περίπτωση που οι επιδόσεις σου είναι άριστες στο σχολείο, τότε ξέρεις πολύ καλά πως, κατά πάσα πιθανότητα, οι πόρτες για εσένα είναι παντού ανοιχτές. Αυτό αποτιμάται ως καθαρά προσωπική σου επιτυχία και μπράβο σου. Βρίσκεσαι στην προνομιούχα θέση να μην αναγκαστείς να επιλέξεις δια της ατόπου απαγωγής.
Μία από αυτές τις επιλογές λοιπόν μπορεί να είναι και αυτό που αγαπάς περισσότερο.
Αυτό που σε γεμίζει όνειρα και όρεξη να προχωρήσεις παρακάτω και να παλέψεις για να κατακτήσεις. Αν ανήκει στις λεγόμενες πεντάστερες σχολές, όλα καλά. Συμπληρώνεις το μηχανογραφικό, οι καθηγητές και όλο σου το σόι ονειρεύονται την ώρα της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων και ψηλώνουν δέκα πόντους, τσακίζεις την ύπαρξή σου στο διάβασμα και καλή σου επιτυχία.
Αν όμως δεν ανήκει; Αν αυτό που αγαπάς ρίχνει ένα «κρίμα τα δεκαεννιάρια» στις μούρες όλων;
Πόσο κινδυνεύεις να επηρεαστείς από αυτές τις μούρες;
Έχεις φανταστεί ποτέ πως ξεκινώντας τις σπουδές, που επέλεξαν άλλοι για εσένα, θα δυσκολευτείς πολύ να τις τελειώσεις ή ακόμα χειρότερα μπορεί και να μην τις τελειώσεις ποτέ; Πως θα διαβάζεις Ανατομία αν στην θέα του αίματος χάνεις τον κόσμο; Πως θα μάθεις για την συμπεριφορά του Ωπλισμένου Σκυροδέματος αν εσύ κλείνεις τα μάτια και βλέπεις τον εαυτό σου στον στίβο να τερματίζει πρώτη/ος στα εκατό μέτρα; Πως θα περάσεις το Συνταγματικό Δίκαιο αν τα συρτάρια του γραφείου σου είναι γεμάτα παρτιτούρες;
Αυτό που αγαπάς δεν είναι χόμπι ή τρέλα της στιγμής που θα περάσει. Είναι αυτό που αγαπάς.
Μην μπεις στην διαδικασία να σπουδάσεις κάτι που δεν γουστάρεις γιατί λίγα χρόνια μετά θα περνάς τις περισσότερες ώρες τις ημέρας σου με αυτό αγκαλιά. Θα περνάς τις περισσότερες ώρες της ημέρας σου και «το καμάρι της οικογένειας» ή «το φαβορί του σχολείου» δεν θα μπορούν να ξεκολλήσουν το βλέμμα σου από το ρολόι που μετράει πόση ώρα έμεινε ακόμα μέχρι να σχολάσεις.
Αν τελικά δεν τα έχεις καταφέρει και τόσο καλά στο σχολείο, θέλω να ξέρεις πως δεν μπορούν να σπουδάσουν όλοι.
Πάρτο λογικά. Δεν είναι όλοι προορισμένοι για το ίδιο πράγμα. Δεν έχουν όλοι τις ίδιες δυνατότητες, αλλά μπορούν να γίνουν όλοι το ίδιο χρήσιμοι και λειτουργικοί στην κοινωνία που ζουν.
Δεν χρειάζεσαι πτυχίο για να ζήσεις καλά.
Δεν χρειάζεσαι πτυχίο για να ευτυχίσεις, οπότε μην ασχοληθείς να μπεις οπωσδήποτε κάπου. Μην χάσεις πολύτιμη ενέργεια και χρόνο για κάποια «πάση θυσία» σχολή. Απαξιωτικά θα σου μιλάω πάντα για τους αδρανείς και όχι για τους μη κατέχοντες πτυχία. Επίσης, θα σου μάθω την διαφορά μεταξύ της έννοιας της εκπαίδευσης από αυτήν της μόρφωσης. Δεν θα σε ρωτήσω ποτέ «και τώρα τι θα κάνεις εσύ στην ζωή σου;», ούτε θα σε περιμένω στην γωνία με ένα «εγώ στα λεγα», γιατί θα πιστεύω σε εσένα και αν δεν καταφέρεις τελικά να βρεις την άκρη σου, μάλλον θα έχω αποτύχει ως γονιός.
Μην συνδέσεις ποτέ την δική μου επαγγελματική πορεία με τα δικά σου όνειρα και τις δικές σου επιλογές.
Δεν είναι απαραίτητο να σπουδάσεις αυτό που σπούδασα εγώ ή να σπουδάσεις επειδή σπούδασα εγώ. Δεν είσαι υποχρεωμένη/ος να συνεχίσεις την οικογενειακή επιχείρηση ή να «κληρονομήσεις» το ιατρείο ή το δικηγορικό μου γραφείο. Δεν θα σου ζητούσα ποτέ κάτι τέτοιο. Θα ήταν άδικο και ανακόλουθο με όσα πιστεύω. Αν θεωρήσεις πως έχω πετύχει κάτι στην ζωή μου, προτιμώ να «κοπιάρεις» τον τρόπο που το έκανα αυτό και όχι το ίδιο το κάτι.
Ένα άλλο που δεν πρέπει να ξεχνάς είναι πως δεν έχουμε όλοι τον ίδιο χαρακτήρα. Σκέψου καλά αν θα μπορούσες να ακολουθήσεις ένα επάγγελμα που απαιτεί τρελό τρέξιμο ενώ εσύ κινείσαι σε πιο ρελαντί ρυθμούς ή αναρωτήσου κατά πόσο θα σε γέμιζε να ασχοληθείς με την έρευνα, κλεισμένη/ος π.χ. μέσα σε κάποιο εργαστήριο, ενώ το να συναναστρέφεσαι καθημερινά με πολύ κόσμο είναι για εσένα σημαντικό.
Ξέρω πως είναι πολύ νωρίς για να είσαι σίγουρη/ος για αυτό που θέλεις να κάνεις.
Υπάρχουν παιδιά που δυσκολεύονται πολύ περισσότερο από άλλα για να αποφασίσουν. Πίστεψέ με, ακόμα και αν πιθανώς δεν με ακούσεις ποτέ να το λέω, το καλύτερο από όλα θα ήταν μετά το σχολείο ακριβώς να έβρισκες μία δουλειά για ένα με δύο χρόνια και μετά να αποφάσιζες αν θα δώσεις ή όχι εξετάσεις και που. Είναι μια τολμηρή απόφαση αναμφίβολα. Μην αγχωθείς όμως πως το διάστημα αυτό είναι μεγάλο. Δεν είναι. Αντιθέτως, θα σου δώσει πολύ περισσότερα από αυτά που νομίζεις πως θα σου στερήσει. Με αυτόν τον τρόπο αφενός θα καταλάβεις με πόση προσπάθεια βγαίνουν τα χρήματα, αφετέρου θα αποκτήσεις πιο ισχυρό κίνητρο για αυτό που θα επιλέξεις τελικά να κάνεις. Ξέρεις, κάπου κάπου, είναι αναγκαίο να μπορούμε να προσγειωθούμε σε μια καθημερινότητα πιο πραγματική και πιο σκληρή από αυτήν που φανταζόμαστε.
Τέλος, βάλε καλά στο μυαλό σου πως δεν πρόκειται να σε πιέσω να διαβάσεις.
Οι πανελλήνιες εξετάσεις είναι καθαρά δική σου επιλογή και απόφαση. Θα βρίσκομαι δίπλα σου σε ό,τι χρειαστείς αλλά τους περιορισμούς που θα κάνουν την μελέτη σου αποδοτικότερη θα τους βάλεις εσύ και μόνο. Το πόσο συγκεντρωμένη/ος και αποφασισμένη/ος είσαι απέναντι στον στόχο σου αφορά αποκλειστικά εσένα. Θα είναι κρίμα να γυρίσεις μελλοντικά σε αυτήν την περίοδο και να μετανιώσεις που δεν προσπάθησες όσο περισσότερο μπορούσες.
Νομίζω πως δεν έχω να πω κάτι άλλο παρά να σου ευχηθώ με όλη μου την αγάπη καλή δύναμη στην όποια σου προσπάθεια να σχεδιάσεις το μέλλον σου με τα δικά σου μέτρα και σταθμά.
PS: Α! Και να μην ξεχνάς να φοράς την ζακέτα σου. Για μένα, ακόμα και μέσα στο κατακαλόκαιρο, θα έχει πάντα ψύχρα.
