Τι κοινό μπορεί να έχουν ένα ζευγάρι πολύχρωμες κάλτσες, ένας απελπισμένος μαέστρος, ένας συναχωμένος δράκος και ένα γλυκόλαλο αλλά ψηλομύτικο αηδόνι; Συμμετέχουν όλοι στο “Βαλς του Σκαντζόχοιρου“, τον πιο τρελό, τον πιο μεγάλο χορό μελωδιών που έγινε ποτέ! Η μουσικοπαιδαγωγός Ηλιάνα Φιλέα μιλάει στο TheMamagers για το cd-βιβλίο της με 11 ιστορίες -σε στίχους δικούς της- για μικρά και μεγάλα παιδιά, που ζωντανεύουν μέσα από τις παιχνιδιάρικες μελωδίες του Γεράσιμου Παπαδόπουλου και τις ευφάνταστες ενορχηστρώσεις του Γιώργου Πατεράκη.
Η Ηλιάνα Φιλέα είναι μουσικοπαιδαγωγός, στιχουργός και συνθέτρια παιδικών τραγουδιών. Μετά τις σπουδές της στο κλασικό πιάνο και στη θεωρία της μουσικής, εργάστηκε στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και σε μουσικές σχολές της Αθήνας, ακολουθώντας πρωτότυπες μεθόδους διδασκαλίας. Το 2015 δημιούργησε την παιδική χορωδία «Μια φορά κι έναν καιρό», ενώ τα τελευταία χρόνια συντονίζει ομάδες μουσικοκινητικής και κρουστών για βρέφη από 10 μηνών έως παιδιά 7 ετών, στη βάση πρωτότυπου υλικού δικής της έμπνευσης. Φτιάχνει εκπαιδευτικά μουσικά επιτραπέζια παιχνίδια και της αρέσει να σκαρφίζεται ευφάνταστες ιστορίες.
“Το βαλς του σκαντζόχοιρου” είναι ένα βιβλίο με τραγούδια σε στίχους δικούς σου και μουσική του Γεράσιμου Παπαδόπουλου. Θέλεις να μας μιλήσεις για την έμπνευση πίσω από τις 11 μοναδικές ιστορίες του βιβλίου;
Μα δεν θα μπορούσε να είναι άλλη πέρα από τα ίδια τα παιδιά! Πριν κάποια χρόνια, έχοντας σχεδόν εξαντλήσει το ήδη υπάρχον χορωδιακό ρεπερτόριο, ξεκίνησα να γράφω κάποια καινούρια τραγούδια με σκοπό να τα τραγουδήσουμε με τη χορωδία σε εκδηλώσεις. Παρατήρησα πως τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά τα απολάμβαναν και τα αναζητούσαν στο διαδίκτυο, λέγοντάς μου χαρακτηριστικά πως δεν τα βρίσκουν πουθενά. Όταν αποκάλυψα στα παιδιά ότι ήταν δικά μου, δέχτηκα την ερώτηση «Κυρία, γιατί δεν τα κάνετε ένα CD για να τα ακούμε συνέχεια;». Εκείνη ήταν η πρώτη φορά που μου μπήκε το μικρόβιο στο μυαλό πως θα μπορούσα να φτιάξω μία συλλογή με νέα παιδικά τραγούδια. Από εκείνη την ημέρα το μόνο που χρειαζόμουν ήταν μικρές αφορμές έμπνευσης για ευφάνταστες ιστορίες! Δεν άργησα να μαζέψω μερικές και, όταν τις έδειξα τυχαία στον Γεράσιμο Παπαδόπουλο, εκείνος τις έντυσε με μουσική τόσο αβίαστα που κατάλαβα αμέσως ότι βρήκα τον καλύτερο συνεργάτη που θα μπορούσα να έχω! Μάζεψα τα πρώτα τραγούδια, τα έδειξα στα παιδιά και η επιβεβαίωσή τους ήταν αρκετή για να ξεκινήσει μεθοδευμένα πλέον το ταξίδι αυτό.
Στα τραγούδια συμμετέχουν αγαπημένοι μας τραγουδιστές, ανάμεσα στους οποίους ο Γιάννης Γιοκαρίνης, ο Άθως Δανέλλης, η Πέννυ Μπαλτατζή, η Ηρώ Σαΐα και η Ελένη Τσαλιγοπούλου. Πόσο σημαντικό είναι τόσο ταλαντούχοι καλλιτέχνες να συνεργάζονται για τραγούδια που προορίζονται για παιδιά;
Όταν δημιουργείται ένα τραγούδι, αυτόματα φαντάζεσαι μία οικεία στα αυτιά σου φωνή να το τραγουδά με σκοπό να το αναδείξει. Θεωρώ πως η επιλογή αυτή ενώνει δύο κόσμους που για εμένα δεν είναι διαφορετικοί στην πραγματικότητα – τον κόσμο των ενηλίκων και τον κόσμο των παιδιών. Αυτό που με εντυπωσίασε περισσότερο ήταν η προθυμία τους να συμμετάσχουν και η παιχνιδιάρικη διάθεση που είχαν σε όλη την ηχογράφηση. Συνειδητοποίησα πως το να προσφέρεις στα παιδιά είναι κάτι που τους αγγίζει όλους με έναν πολύ μαγικό τρόπο. Τους ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου για την συμμετοχή τους και την εμπιστοσύνη που μας έδειξαν.
Τα τραγούδια που γράφεις μιλάνε κατευθείαν στη φαντασία των παιδιών ενώ είναι από αυτά τα στιχάκια που συχνά οι μαμάδες λατρεύουμε να τραγουδάμε στα παιδιά μας στην παιδική χαρά ή στο σπίτι γιατί αναφέρονται σε καθημερινές μας συνήθειες ή αντικείμενα. Όπως για παράδειγμα το ‘Ένα ζευγάρι κάλτσες’. Πόσο σημαντική είναι τελικά η μουσική για την ανάπτυξη του παιδιού αλλά και τη σχέση του με τους αγαπημένους του ανθρώπους;
Μπορεί η μουσική να μην είναι αναπόσπαστο κομμάτι στη ζωή ενός ενήλικα, είναι όμως αναπόσπαστο στην σχέση του γονέα ή κηδεμόνα με το παιδί του από την βρεφική κιόλας ηλικία. Ήδη ο τρόπος που απευθυνόμαστε όλοι σε ένα βρέφος έχει μουσικότητα και το τραγούδι είναι ίσως το βασικότερο μέσο του γονέα να επικοινωνήσει μαζί του. Αυτό, φυσικά, δεν σταματάει εκεί. Συνεχίζουμε να νανουρίζουμε τα παιδιά, τους τραγουδούμε όταν τρώνε, αλλά και για να διασκεδάσουμε μαζί τους. Κάπως έτσι, οι αναμνήσεις που χτίζουμε κρύβουν πάντα μουσική. Εννοείται, βέβαια, πως το τραγούδι βοηθάει στην ανάπτυξη του λόγου ενώ ο ρυθμός στη βελτίωση των κινητικών τους δεξιοτήτων. Το μόνο, λοιπόν, που απομένει είναι λίγη φαντασία. Αν αφεθείς στον κόσμο τους, τότε ένα ζευγάρι κάλτσες αποκτούν φωνή και ένας σκαντζόχοιρος ψάχνει τρόπους να σκορπά τις αγκαλιές του.
Η ενασχόλησή σου με τα παιδιά αλλά και το γεγονός ότι πρόσφατα έγινες μητέρα σου δίνει μια άλλη οπτική για τον μαγικό κόσμο των παιδιών. Πώς αντιδρούν τα παιδιά με τα τραγούδια που γράφεις και τι είναι αυτό που τους κάνει περισσότερο εντύπωση στους στίχους;
Έχει πολύ ενδιαφέρον το πώς αντιλαμβάνονται τα παιδιά τα τραγούδια ανάλογα με την ηλικία τους. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας εστιάζουν πολύ στο ρυθμό και σε λέξεις-κλειδιά όταν θέλουν να ζητήσουν το αγαπημένο τους τραγούδι. Τα μεγαλύτερα παιδιά άλλοτε απολαμβάνουν την ιστορία και γελούν κι άλλοτε προβληματίζονται. Πολλές φορές ρωτούν περισσότερες πληροφορίες για τους ήρωες, βάζοντας την φαντασία τους να δουλέψει όπως «Τι απέγινε ο δράκος;» ή «Γιατί απελπίστηκε ο μαέστρος;». Αυτό μας δείχνει πως σε μια συλλογή παιδικών τραγουδιών πρέπει τόσο η μουσική όσο και οι στίχοι να δημιουργούνται επιμελώς και να αντιμετωπίζουν τα παιδιά ως το πιο αυστηρό και πιο απαιτητικό κοινό, γιατί έτσι χτίζουμε τις προσωπικότητες του μέλλοντος.
Μία από τις δραστηριότητές σου είναι να δημιουργείς μουσική για μουσικοκινητικές δραστηριότητες για παιδιά που μπορούν να κάνουν στο σπίτι μαζί με τους γονείς. Σε ποιες ηλικίες απευθύνονται και πώς μπορεί κάποιος να τις παρακολουθήσει;
Αυτή η πλευρά έχει πολύ ενδιαφέρον, γιατί ήταν κάτι που ξεκίνησε με αφέλεια με σκοπό να μοιραστώ στιγμές από τα μαθήματα κρουστών και μουσικοκινητικής για βρέφη τα οποία συντονίζω τα τελευταία χρόνια, και εν τέλει απέκτησαν απρόσμενη απήχηση. Όταν, δε, ξεκίνησα να δέχομαι μηνύματα από γονείς και παιδαγωγούς που μου εκμυστηρεύονταν πόσο τους βοηθούν και με πόσο όμορφες στιγμές γεμίζουν το σπιτικό τους, συνειδητοποίησα πολύ γρήγορα πόσο μεγάλη ανάγκη υπάρχει για νέο και εύκολα προσβάσιμο υλικό. Οι ηλικίες στις οποίες απευθύνομαι είναι από βρέφη 10 μηνών έως παιδιά 7 ετών και λόγω του ότι έγινα πρόσφατα μαμά, η δραστηριότητα μου θα παραμείνει προς το παρόν διαδικτυακή. Κανείς μπορεί να βρει προτεινόμενες μουσικοκινητικές δραστηριότητες στον λογαριασμό μου στο Ιnstagram «fileasongs», με άλλοτε διασκεδαστικό και άλλοτε εκπαιδευτικό περιεχόμενο. Αν και σε αυτές τις ηλικίες χρησιμοποιώ ευφάνταστους τρόπους και ιστορίες για να διδάξω μουσική, αυτό που τελικά με μαγεύει είναι το δέσιμο που δημιουργείται ανάμεσα στο παιδί και τον γονέα ή τον μαθητή και τον δάσκαλο. Όσο κι αν προσπαθώ να ανακαλύπτω νέους τρόπους εκμάθησης της μουσικής θα καταλήγω πάντα στο συμπέρασμα πως η μουσική δεν είναι τελικά ο αυτοσκοπός, αλλά το μέσο!
Στο βιβλίο-cd “Το Βαλς του Σκαντζόχοιρου” οι 11 ιστορίες ερμηνεύονται από τις ασύγκριτες φωνές πολυαγαπημένων μας τραγουδιστών και τραγουδιστριών. Τραγουδούν οι: Γιάννης Γιοκαρίνης, Ελένη Τσαλιγοπούλου, Πέννυ Μπαλτατζή, Σπύρος Γραμμένος, Γιάννης Διονυσίου, Άθως Δανέλλης, Ηρώ Σαΐα, Γεράσιμος Παπαδόπουλος, Στέφανος Αφουξενίδης, Κωνσταντίνα Χρονοπούλου και η παιδική χορωδία του Koumpi Music School. To βιβλίο-cd περιέχει τους στίχους των τραγουδιών μαζί με τις μοναδικές εικόνες της Φωτεινής Τίκκου και κυκλοφορεί σε όλα τα βιβλιοπωλεία στην Ελλάδα και στην Κύπρο από τις εκδόσεις Susaeta.
