Bρήκα πρόσφατα στο Vimeo ένα βιντεάκι. Το έχει γυρίσει ένα ζεύγος ντιζάινερ και είναι καταπληκτικά φτιαγμένο, πολύ επαγγελματικό, με θαυμάσια εικόνα και φωτισμούς, όμορφα κάδρα και πολύ ωραία μουσική. Το θέμα του είναι το εξής: η προετοιμασία για τον ερχομό του μωρού τους και στη συνέχεια ο ίδιος ο ερχομός, με τους γονείς, τους παππούδες και τους θείους να κάνουν νταχτιρντί το μωράκι, όχι πολύ έντονα βέβαια καθώς είναι ακόμα πολύ μικρό και εύθραυστο. Αυτό είναι το θέμα του βίντεο. Στο κείμενο της περιγραφής υπόσχεται και συνέχεια, με άλλες σκηνές από τη ζωή της μικρής οικογένειας, με τη μορφή ντοκιμαντέρ. Την πρώτη φορά το βλέπεις ευχάριστα, με χαμόγελο.
Αλλά μετά σκέφτεσαι. Κάτσε, ρε φίλε.
Από πού κι ως πού είναι η γέννηση του παιδιού σου θέμα άξιο δημόσιας καταγραφής; Για ποιο λόγο θα πρέπει η εικόνα του να υπάρχει σε πλατφόρμες άλλες εκτός των οικογενειακών άλμπουμ και των προσωπικών σας home videos;
Βεβαίως καθένας έχει το δικαίωμα να κάνει ό,τι γουστάρει και να ανεβάζει στο Vimeo ό,τι θέλει και να πλημμυρίζει το ίντερνετ με τη φάτσα του παιδιού που βγήκε από τα λαγόνια του, άμα έτσι του κάπνισε, δικά του είναι τα λαγόνια, δικά του και τα γονίδια, δική του και η κάμερα. Αλλά με αυτό τον τρόπο θέτει ένα σοβαρό θέμα κι ένα πρόβλημα το οποίο το ορίζω ως εξής:
Η μητρότητα δεν είναι θαύμα.
Δεν είναι κάτι το σπάνιο και το μοναδικό και άξιο θαυμασμού απ’ όλη την υπόλοιπη ανθρωπότητα.
Θαύμα είναι να ξυπνάει κάποιος από κώμα ύστερα από είκοσι χρόνια. Θαύμα είναι να περπατάει ο παραπληγικός, να βλέπει ο τυφλός, να θεραπεύεται ο ανίατος. Στην ιστορία της ανθρωπότητας γυναίκες έχουν γίνει μητέρες πενήντα εφτά δισεκατομμύρια φορές. Τριακόσιες εβδομήντα χιλιάδες μωρά γεννιούνται στον κόσμο κάθε μέρα.
Κάθε. Μέρα.
Κάτι που συμβαίνει τριακόσιες εβδομήντα χιλιάδες φορές τη μέρα δεν είναι θαύμα. Είναι συνηθισμένο. Αναμενόμενο. Φυσιολογικό.
Ωστόσο, συναντώντας κάποιους γονείς, κυρίως μανάδες (όχι όλες αλλά πολλές), δεν μπορείς παρά να προσέξεις αυτή την αύρα αυταρέσκειας και αυτοθαυμασμού που συνήθως συνοδεύεται από ένα ανυπόφορο βλέμμα στωικότητας και βεβιασμένης ταπεινοσύνης. Νομίζουν ότι είναι κάτι το ιδιαίτερο. Ότι η γέννηση του παιδιού τους είναι ένα γεγονός πολύ σημαντικό όχι μόνο για τους ίδιους – για όλους.
Αυτή είναι η αίσθηση που μου δίνουν αυτά τα πολύ εξωστρεφή ζευγάρια και κυρίως αυτές οι πολύ εξωστρεφείς μανάδες που σου μοστράρουν τη μητρότητά τους ως όχι μόνο το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό τους αλλά ως το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό ολόκληρης της ανθρωπότητας.
Τις αποκαλώ τρομάνες.
(Το φαινόμενο των αντίστοιχων πατεράδων είναι πιο σπάνιο –αυτούς τους αποκαλώ τρομπατέρες).
Η συμπεριφορά της τρομάνας είναι πολύ συχνά ακραία και αχαρακτήριστη: φωνάζει στο παιδί της και φωνάζει για το παιδί της πιο δυνατά από οποιονδήποτε άλλο στο χώρο, σε οποιονδήποτε χώρο, σαν να είναι αυτονόητο πως οτιδήποτε έχει να πει είναι αυτόματα πιο σημαντικό επειδή είναι μάνα και σαν η μητρότητα να της έχει προσφέρει μπόνους ντεσιμπέλ προς κατανάλωση.
Η συνύπαρξή της με άλλους ανθρώπους έχει ως προαπαιτούμενο τον αυτόματο εξοβελισμό κάθε άλλου θέματος συζήτησης στο υπερπέραν και την αντικατάσταση όλων με σημαντικότερα και κρίσιμα όπως «πόσο κοιμάται» και «πόσο συχνά πεινάει» και «τι το ταΐζω».
Όλοι πρέπει να σταματήσουν ό,τι κάνουν και να της πουν τι ωραίο που είναι το παιδί της και μετά να μην πουν τίποτε άλλο, μόνο να στηθούν προσοχή και να ακούσουν τι θέλει να τους πει ή να τρέξουν στο πρόσταγμά της για να την εξυπηρετήσουν. Η τρομάνα πιστεύει πως ο κόσμος της χρωστάει ευγνωμοσύνη, προσοχή, χαμόγελα, ποτήρια νερό, θέσεις στο λεωφορείο και γλυκόλογα για το υπέρτατο δώρο που του χάρισε, δηλαδή το παιδί της. Το παιδί της είναι γαλόνι. Είναι πάσο. Είναι κάρτα προνομίων.
Οι τρομάνες περπατούν στο δρόμο και φαντάζονται πως πάνω από το κεφάλι τους καίει ένα φωτοστέφανο μόνο και μόνο επειδή ο άνδρας τους βιάστηκε να τελειώσει.
(Ο τρομπατέρας, αυτός που βιάστηκε να τελειώσει, είναι ον σπανιότερο και λιγότερο φανταχτερό, δεδομένου ότι δεν έβγαλε το παιδί από τα δικά του σπλάχνα, αν και βλέποντάς τον σου δημιουργείται η εντύπωση πως πολύ θα το ήθελε).
Εδώ πρέπει να σημειώσω ότι δεν είμαι ένας γερο-παράξενος Φέιγκιν που μισεί τα παιδιά και οτιδήποτε μωρουδιακό. Τα συμπαθώ και τα αγαπάω και τους κάνω γούτσου-γούτσου και τα λυπάμαι και λίγο γιατί ξέρω πως ο κόσμος στον οποίο θα μεγαλώσουν θα είναι μάλλον χειρότερος από αυτόν στον οποίο μεγάλωσα εγώ. Τις περισσότερες φορές που βρίσκομαι σε σπίτι με μωρά προτιμώ να παίζω με τα μωρά από το να μιλάω με τους μεγάλους.
Μα οι γονείς που βάζουν αυτήν τους τη δημιουργία στο επίκεντρο της ζωής τους και την επιβάλλουν και στη ζωή των άλλων ως κάτι το μοναδικό και το ανεπανάληπτο μου προκαλούν, όπως και να το κάνουμε, μια αποστροφή.
Κατά βάση και ως ένα σημείο καταλαβαίνω πως ο ζήλος και ο ενθουσιασμός τους είναι δικαιολογημένοι. Για τους περισσότερους ανθρώπους το παιδί τους είναι το σημαντικότερο πράγμα που θα κάνουν στη ζωή τους. Όλα τα άλλα θα είναι μικρότερα (εκτός και αν έχουν ανακαλύψει την πενικιλίνη). Επίσης, η ίδια η διαδικασία δεν είναι εύκολο πράγμα, η εγκυμοσύνη είναι μακρόχρονη και επίπονη, η γέννηση οδυνηρή, η λοχεία άβολη. Και το να φτιάχνεις καινούργιους ανθρώπους είναι (υπό προϋποθέσεις) μια πολύτιμη υπηρεσία στην ανθρωπότητα, η οποία χρειάζεται καινούργιους ανθρώπους για να εξελιχθεί και να συνεχίσει να υπάρχει.
Αυτά τα δέχομαι.
Υπάρχει όμως μια πολύ σημαντική διάκριση: καταλαβαίνω πως η μητρότητα είναι ένα από τα σημαντικότερα πράγματα που έχουν γίνει ποτέ στη ζωή της μάνας. Το πρόβλημα με τις τρομάνες είναι ότι πιστεύουν πως η μητρότητα είναι ένα από τα σημαντικότερα πράγματα που έχουν γίνει ποτέ στο Σύμπαν.
Και δεν είναι. Δεν είναι καθόλου.
Ένα από τα σημαντικότερα πράγματα στη ζωή είναι η ισορροπία και αυτή η κατακλυσμιαία στρέβλωση της εικόνας του κόσμου που παθαίνουν τρομάνες και τρομπατέρες έχει συνέπειες σοβαρές, πολύ σοβαρότερες από μια παροδική ενόχληση των υπολοίπων μας όταν βρεθούμε μπροστά σε μια τρομάνα. Δεν είναι μόνο τα ντεσιμπέλ το πρόβλημα.
Το να μεγαλώνεις παιδί είναι ένα πολύ δύσκολο και σημαντικό καθήκον. Το να το βάζεις στο επίκεντρο της ζωής σου είναι, ασφαλώς, αναμενόμενο. Το να το βάζεις όμως στο επίκεντρο της ζωής κάθε μορφής ζωής στη Γη, λες και σε λένε Τζορ Ελ και το παιδί σου είναι το σημαντικότερο ον από τα εκατόν τριάντα τέσσερα εκατομμύρια άλλα που γεννήθηκαν την ίδια χρονιά, είναι ανυπόφορο για τους άλλους, αποπροσανατολιστικό για σένα και οπωσδήποτε βλαβερό για το παιδί σου.
Και αυτό είναι το σημαντικότερο απ’ όλα: πίσω από κάθε τρυφερό τρομπατέρα σαν αυτόν που φτιάχνει βίντεο στο Vimeo και πίσω από κάθε κραυγαλέα τρομάνα που με κάθε ίνα του Είναι της σου φωνάζει «δες το παιδί μου, δες τι φανταστικό που είναι, δεν είναι το καλύτερο;» ακόμα και χωρίς να λέει κουβέντα, κρύβεται κι ένα παιδάκι.
Το οποίο, αν το καλοσκεφτείς, μεγαλώνει σε ένα σπίτι όπου ο χωροχρόνος είναι καμπυλωμένος αλλιώτικα, όπου οι πλανήτες δεν γυρίζουν γύρω από τον ήλιο και ο ήλιος δεν γυρνάει γύρω από τη μαύρη τρύπα στο κέντρο του Γαλαξία, αλλά όπου τα πάντα γυρίζουν γύρω από το ίδιο.
Και το λογικό άλμα είναι μικρό, πανεύκολο:
Αν η Ελλάδα δεν ήταν μια χώρα γεμάτη με τρομάνες, θα είχαμε φτάσει σε αυτό το σημείο;
Απόσπασμα από κείμενο του Θοδωρή Γεωργακόπουλου – marieclaire.gr
