Πόσες φορές σε ελληνικό σπίτι δεν έχει ακουστεί η φράση “δεν μπορώ να στο αγοράσω”; Πόσες φορές όντως δεν μπορούσες να το αγοράσεις αλλά και πόσες φορές απλά δεν ήθελες να το αγοράσεις γιατί το θεωρούσες περιττό έξοδο; Όχι δεν είναι κακό για το παιδί που δεν μπορούσες να αγοράσεις ένα επιπλέον παιχνίδι, ούτε που του το είπες. Μάλλον, όμως, πρέπει να αλλάξεις τον τρόπο που το επικοινωνείς. Οι ειδικοί εξηγούν γιατί αυτή η φράση επηρεάζει αρνητικά τα παιδιά και γιατί δεν τους μαθαίνει όσα χρειάζεται να μάθουν για τη διαχείρηση χρημάτων.
Οι ψυχολόγοι θα έλεγαν ότι ένα παιδί που ακούει τη φράση “δεν μπορώ να στο αγοράσω” ΄’η “δεν έχουμε χρήματα” νιώθει ανασφάλεια. Μπορεί ακόμα να έλεγαν ότι δείχνει στο παιδί ότι οι ενήλικες του σπιτιού δεν είναι σε θέση -λόγω διάφορων και πολύ λογικών λόγων- να διαχειριστούν όπως θα ήθελαν τα οικονομικά τους. Αυτό που είναι σημαντικό, όμως, σύμφωνα με την ειδική στην οικονομική διαχείριση και συγγραφέα, Lacey Filipich, είναι πως όταν τα παιδιά ακούν “δεν έχουμε χρήματα για αυτό το παιχνίδι” είναι πως δεν αφήνει περιθώριο επιλογής στο παιδί και δεν του μαθαίνει τίποτα για τη διαχείριση χρημάτων.
Το “δεν μπορώ” ή “δεν έχω” δεν αφήνει περιθώριο και δεν μαθαίνει στα παιδιά πως μπορούν να έχουν πράγματα αρκεί να διαχειριστούν σωστά τα χρήματά τους. Ακόμα και με ελάχιστο εισόδημα η κάθε οικογένεια κάνει επιλογές και το παιδί πρέπει να βλέπει πώς και γιατί γίνονται αυτές οι επιλογές και γιατί είναι οι καλύτερες για την κατάστασή τους.
Αντί να πούμε, λοιπόν, “δεν έχω”, μπορούμε να πούμε:
-“Εάν αγοράσουμε αυτό, τότε δεν θα πάρουμε αυτό”
-“Αυτό τον μήνα, δεν είναι στο οικονομικό μας πλάνο να αγοράσουμε παιχνίδι”
-“Δεν νομίζω ότι θα αξιοποιούσαμε σωστά τα χρήματά μας αν αγοράζαμε αυτό”.
Τα παιδιά δεν είναι ποτέ πολύ μικρά για να αρχίσουν να μαθαίνουν τι είναι τα χρήματα και πως το διαχειριζόμαστε. Μέσα από τους γονείς τους καταλαβαίνουν τι σημαίνει ξοδεύω, παίρνω χρήματα, διαχειρίζομαι. Καταλαβαίνουν τι σημαίνει σπατάλη όταν βλέπουν το νερό να τρέχει από τη βρύση αλόγιστα ή όταν το φως είναι αναμμένο χωρίς να χρειάζεται. Καταλαβαίνουν γιατί βάζουμε σε ταπεράκια το φαγητό που περίσσεψε. Και δεν χρειάζεται καν να ξέρουν να μετράνε για να συνειδητοποιήσουν ότι η μαμά δουλεύει για να έχουμε χρήματα. Καταλαβαίνουν την έννοια και βλέπουν και πρακτικά στην καθημερινότητά τους πως λειτουργεί η οικονομία. Κι ακόμα κι αν είναι μικρά και δεν καταλαβαίνουν ακριβώς γιατί “δεν θα αξιοποίησουμε τα χρήματά μας σωστά αν αγοράσουμε δύο παιχνίδια”, αυτή η φράση δημιουργεί μια πιο γερή βάση για να μάθουν αργότερα για τη διαχείριση οικονομικών, κάτι που το “δεν έχουμε χρήματα” δεν το επιτρέπει.
