«Κάθε θηλυκό έχει τη σφραγίδα της μάνας του και δύσκολα ξεφεύγει καθεμιά μας από τον κανόνα.
Και είναι πράγματι αυτή η «σφραγίδα» ένα αναλλοίωτο δυναμικό αποτύπωμα που φέρει ο ψυχισμός μας ισόβια και επηρεάζει ένα πολλαπλό δίκτυο σχέσεων. Με τον εαυτό μας, τον σύντροφό μας, την επόμενη γενιά, αλλά και όλα τα υπόλοιπα θηλυκά που εμφανίζονται κατά διαστήματα στη ζωή μας. Ποια σφραγίδα, όμως;
Προστασία, παντοδυναμία, ασφάλεια, ισοβιότητα και ανάταση, κυριαρχία, δημιουργία, συναίσθημα, προτυπική εικόνα, αδιαπραγμάτευτη στοργή, άνευ όρων παροχή είναι η μία όψη της έννοιας «Μητέρα». Γιατί υπάρχει και η άλλη, η λιγότερο αναμενόμενη, η πιο σκληρή, η όχι τόσο προσωπική. Αυτή της απαιτητικής, της επικριτικής μητέρας, της απούσας-παρούσας, της τιμωρητικής μητέρας που αναπτύσσει σταθερές προσδοκίες, που διαπραγματεύεται σκληρά με το «δεν θα… αν δεν», που διαπληκτίζεται με την κόρη της σε κάθε ένταση και ύφος, που προκαλεί τον ανταγωνισμό, που φτάνει στο τέρμα προκειμένου να κατατροπώσει τη θηλυκή απόγονό της και να επιβεβαιώσει το κυριαρχικό μητρικό της εγώ.
Ένα πρόσωπο, δύο όψεις, διπλή σφραγίδα, αμφιλεγόμενο αποτύπωμα.
Η σχέση της κόρης με τη μητέρα είναι ένας δεσμός που συνδέει το παρόν με ό,τι υπάρχει ψυχοσυναισθηματικά ενεργό από το παρελθόν και εξακολουθεί και στο μέλλον, ακόμα και όταν η μητέρα δεν βρίσκεται στη ζωή. Όταν πια η κόρη επιλέγει συνειδητά τι και πόσα να «κρατήσει» από τα μητρικά πρότυπα, αλλά και όσα ασυνείδητα μεταφέρει, συναισθήματα και συμπεριφορές που παρουσιάζει, τα οποία ούτε η ίδια μπορεί να αποκωδικοποιήσει ή αιτιολογήσει, που μπορεί να καθοδηγούν τις επιλογές της, την καθημερινότητά της, να ορίζουν τον τρόπο σκέψης της και να διαμορφώνουν τα όσα νιώθει και ανταποδίδει στους γύρω της.
Η μητρική αγάπη θεωρείται κατά γενική παραδοχή έννοια αυτονόητη και αδιαπραγμάτευτη. Και ίσως είναι έτσι. Φτάνει, όμως, πάντα σωστά στον προορισμό της; Αντιλαμβάνεται η κόρη το συναίσθημα αυτό; Ή γίνεται αποδέκτης μιας στρεβλής εκδοχής του; Της δίπολης; Της αντιφατικής; Της συγκρουσιακής; Κι αν ναι, τι συμβαίνει τότε;
Η κόρη αμφιβάλλει για τη μητρική αγάπη και τη διεκδικεί με κάθε τρόπο και κάθε μέσο και αν δεν τα καταφέρει συγκρούεται με τη μητέρα για να προστατεύσει το νεοσύστατο εγώ της και η μητέρα με την κόρη για να επιβάλει την κυριαρχία της. Η σύγκρουση, όμως, είναι ο καθρέφτης που αντανακλά τις συναισθηματικές και κοινωνικές συνθήκες που έχουν ζήσει οι μητέρες.
Μητέρες με συναισθηματικά κενά, ακάλυπτες ανάγκες και ανεκπλήρωτες επιθυμίες στρέφονται στο κοντινότερο θηλυκό του περιβάλλοντός τους, την κόρη τους, γιατί βλέπουν στο πρόσωπο αυτής τον δικό τους εαυτό σε άλλο χωροχρόνο, σε άλλες συνθήκες, με άλλες ευκαιρίες και διεκδικούν μέσα από την «κόρη» τη ζωή που δεν μπόρεσαν οι ίδιες να έχουν. Όταν όμως το γέννημά τους ξεφεύγει από τις δικές τους επιθυμίες και το δικό τους στρατηγικό πρόγραμμα ολοκλήρωσής τους, τότε αρχίζει η πάλη. Προσβολές, συναισθηματικός εκβιασμός, πρόκληση ενοχής, υποτροπή, ανοιχτές απειλές, ώσπου η κόρη να υποκύψει για να ολοκληρώσει το όνειρο και τις προσδοκίες της «μαμάς». Αν δεν υποκύψει, το συναίσθημα εκφυλίζεται, χάνει το δρόμο του και πάλι επανέρχεται αλλοιωμένο, διστακτικό, επιφυλακτικό και καχύποπτο, αλλά πάντα εκεί για να επιβεβαιώνει τον ισόβιο και άρρηκτο δεσμό μητέρας–κόρης.
Είναι η δύσκολη στιγμή που συγκρούονται οι προσδοκίες της καθεμιάς γενιάς: η προσδοκία της κόρης για αποδοχή, στοργή και υποχώρηση και η μητρική προσδοκία για εξέλιξη, βελτίωση, εκπλήρωση των στόχων με όποιο κόστος και όποιον χειρισμό. Η μη αποδοχή της κόρης από τη μητέρα συνιστά μεγάλο ψυχικό τραυματισμό. Είναι πολύ σημαντικό για ένα παιδί να καθρεφτιστεί στα μάτια του πιο σημαντικού άλλου και να νιώθει σιγουριά γι’ αυτό που είναι, γιατί έτσι δημιουργεί τις προϋποθέσεις να την αποδεχθούν οι άλλοι. Αν δεν σε αποδεχθεί η ίδια σου η μάνα, δεν ξεκινάς καλά την πορεία της ζωής. Αμφιβάλλεις, φοβάσαι, ντρέπεσαι, νιώθεις ενοχικά χωρίς λόγο, άβολα, δυσάρεστα. Πρέπει να παλέψεις πολύ μέσα σου για να λυτρωθείς από αυτό το μαρτύριο, να βρεις τελικά τον ίδιο σου τον εαυτό.
Διαβάστε την συνέχεια στην επόμενη σελίδα
