Οι Αγγλοσάξωνες βαφτίζουν αυτή τη φάση των παιδιών The Terrible Twos, όταν τα νήπια ανακαλύπτουν την λέξη «όχι». Πώς αισθάνεται ένας γονιός εκείνη την περίοδο; Τη μια στιγμή ξεσπά σε γέλια με κάτι αστείο που είπαν ή έκαναν, την άλλη εύχεται να ανοίξει η γη και να τον καταπιεί όταν π.χ το παιδί δεν σηκώνεται από το πάτωμα του σούπερ μάρκετ σε κάποιο ακραίο tantrum. Όλα όμως είναι μέσα στο πρόγραμμα. Συγκεντρώσαμε λοιπόν κάποιες απλές και αποτελεσματικές συμβουλές για αυτή περίοδο της ζωής των μικρών μας.
Καλή προετοιμασία
Αν είστε έτοιμοι να βγείτε με το μικρό από το σπίτι, προετοιμαστείτε όσο καλύτερα γίνεται. Εφοδιαστείτε με σνακ σε περίπτωση που πεινάσει, νερό και παιχνίδια για να αποσπάσετε την προσοχή του παιδιού σας σε περίπτωση που βαρεθεί. Χρειάζεται λίγος χρόνος για αυτή την προετοιμασία, αλλά θα σας αποζημιώσει, καθώς αυξάνει τις πιθανότητες να περάσετε καλύτερα.
Εξηγήστε τους το πρόγραμμα
Τα νήπια αγαπούν τη ρουτίνα και θέλουν να ξέρουν τι θα συμβεί στη συνέχεια και γιατί. Πείτε τους πώς πρόκειται να κυλήσει η ημέρα τους βήμα- βήμα, για παράδειγμα πείτε τους: ‘θα βουρτσίσουμε τα δόντια μας, μετά θα βάλουμε τα παπούτσια μας και μετά θα πάμε στο πάρκο να ταΐσουμε τις πάπιες’. Θα είναι πολύ πιο ήρεμα όταν ξέρουν τι να περιμένουν.
Ενημερώστε τα αναλυτικά για το πρόγραμμα της ημέρας
Μόλις βρεθείτε π.χ στο πάρκο (ή σε όποιο μέρος επισκεφθείτε), ενημερώστε το παιδί σας σαφώς για το πότε είναι ώρα να τελειώσει το παιχνίδι και άρα να φύγετε. Πολλοί γονείς μπορεί να πουν στο μωρό “άλλα 5 λεπτά και μετά είναι ώρα να φύγετε”. Όμως τα παιδιά δεν καταλαβαίνουν την έννοια του χρόνου σε αυτή την ηλικία, επομένως είναι καλύτερο να του/της πείτε κάτι που μπορεί να αντιληφθεί- π.χ “θα σε σπρώξω άλλες 5 φορές στην κούνια και μετά μπορούμε να κάνουμε μια βόλτα στην τσουλήθρα και μετά είναι ώρα να φύγουμε”.
Αναγνωρίστε τη διάθεση του παιδιού
Αν ξέρετε ότι το παιδί σας είναι εξαντλημένο, έχει χάσει τον υπνάκο του και δεν έχει φάει πολύ μεσημεριανό, τότε ίσως δεν είναι η καλύτερη στιγμή να το πάτε στο σούπερ μάρκετ για να κάνετε τα εβδομαδιαία ψώνια. Ομοίως, αν είναι κάπου και παίζετε και σας φανεί ότι είναι κουρασμένο ή πεινασμένο και γίνεται λίγο εριστικό, τότε ίσως θα πρέπει να φύγετε. Ακολουθήστε τα σημάδια της διάθεσης του παιδιού σας και κάντε τη ζωή του λίγο πιο εύκολη- ακόμα και αν είστε κάπου καλεσμένοι προέχουν οι δικές του ανάγκες και αντοχές.
Δώστε του δύο επιλογές
Η αγαπημένη λέξη ενός μικρού παιδιού σε αυτή τη φάση είναι το “Όχι”. Αν κάνετε μια ερώτηση όπως “Θέλεις να βάλεις τις πιτζάμες σου για να ετοιμαστείς για ύπνο;”, η πιο προφανής απάντηση του παιδιού σας θα είναι “όχι”. Αντ’ αυτού, προσφέρετε δύο σαφείς επιλογές, ώστε το παιδί σας να έχει κάποιο λόγο, αλλά η δουλειά να γίνει. Θα μπορούσατε λοιπόν να ρωτήσετε “Ποιες πιτζάμες θέλεις να φορέσεις – τις κόκκινες ή τις μπλε;”.
Αποσπάστε του την προσοχή
Συχνά μπορείτε να σταματήσετε ένα ξέσπασμα θυμού εν τη γενέσει του, πριν αυτό φτάσει στο απροχώρητο, αποσπώντας την προσοχή απ’ ό,τι ενοχλεί το παιδί. Όταν δείτε τα πρώτα σημάδια χρησιμοποιήστε αμέσως μια ενθουσιασμένη φωνή για να δείξετε π.χ ένα αστείο σκυλί που μόλις είδατε ή να αναφωνήσετε δυνατά ότι ξαφνικά θυμηθήκατε ότι φέρατε μαζί σας ένα μπουκαλάκι με φυσαλίδες στην τσάντα σας. Η απόσπαση της προσοχής δεν λειτουργεί πάντα, αλλά αξίζει μια προσπάθεια, ειδικά πριν το ξέσπασμα θυμού πάρει διαστάσεις.
Χρησιμοποιήστε θετικές εκφράσεις
Η αγαπημένη λέξη του παιδιού σας μπορεί να είναι το “όχι”, αλλά δεν χρειάζεται να είναι και η δική σας. Τα νήπια ανταποκρίνονται καλά στη θετικότητα. Αν ζητήσουν ένα μπισκότο πριν από το γεύμα, τότε πείτε “Ναι, αφού φας τα ζυμαρικά σου”. Αν λένε άσχημα πράγματα σε εσάς ή στα αδέρφια τους, τότε αντί να πείτε “Μη μιλάς έτσι” μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικό να πείτε “ευγενικά παρακαλώ“. Τα νήπια όχι μόνο ανταποκρίνονται καλύτερα στη θετική γλώσσα, αλλά αυτό κάνει και εσάς να αισθάνεστε καλύτερα, καθώς είναι πολύ εύκολο να μπείτε σε μια κατάσταση που λέτε συνέχεια όχι και γκρινιάζετε κι εσείς.
Επαινέστε τα παιδιά όταν κάνουν κάτι καλό
Αν το παιδί περνάει μια δύσκολη φάση να βρίσκετε λόγους να το επαινείτε. Ο έπαινος είναι ισχυρό κίνητρο. Έτσι, αν σηκώσει ένα Cheerio που του έπεσε στο πάτωμα και το πετάξει στον κάδο, επαινέστε το. Αν μοιραστούν ένα παιχνίδι με ένα άλλο παιδί, έστω και για λίγα λεπτά, τότε φροντίστε να τους πείτε πόσο χαρούμενοι είστε και γιατί. Αν συνειδητοποιήσουν ότι λαμβάνουν περισσότερη προσοχή με τις καλές συμπεριφορές απ’ ό,τι με τις δύσκολες, θα αρχίσουν να προτιμούν βέβαια τις καλές.
Μην χάνετε την ψυχραιμία σας
Δεν είναι εύκολο όταν το παιδί ουρλιάζει και χτυπάει τις γροθιές του στο πάτωμα, να παραμείνετε τρομερά ήρεμοι, αλλά μπορείτε να εκπαιδευτείτε σε αυτό. Μπορείτε να του πείτε κάτι σαν «βλέπω πώς αισθάνεσαι επειδή η μαμά είπε να μην φας άλλο μπισκότο» και μετά μείνετε δίπλα του περιμένοντας να ηρεμήσει. Αφού του διατυπώσετε σωστά το συναίσθημα του, μην πείτε κάτι άλλο. Πάρτε μερικές βαθιές ανάσες, πάρτε το μωρό αγκαλιά και απομακρυνθείτε αν είναι εντάξει. Αργότερα, όταν πια θα έχει ηρεμήσει μπορείτε να συζητήσετε αν το επιθυμείτε.
Σε δημόσιο χώρο
Πολύ συχνά τα tantrums συμβαίνουν σε δημόσιο χώρο, κάτι που μπορεί να εντείνει το δικό σας άγχος. Αν συμβεί αυτό και όντως σας επηρεάζει περισσότερο πάρτε το παιδί και οδηγήστε το σε ένα πιο ήρεμο μέρος, ώστε να μπορέσετε κι εσείς να διαχειριστείτε καλύτερα την κατάσταση.
Τι πραγματικά συμβαίνει εκείνη την ώρα
Όταν τα νήπια έχουν αυτού του είδους τα ξεσπάσματα, τα συναισθήματά που τους κατακλύζουν στέλνουν σήματα άγχους στον εγκέφαλο. Το άγχος πυροδοτεί την αντίδραση “πάλεψε ή βαλ’ το στα πόδια” και πλημμυρίζει το σώμα με αδρεναλίνη. Καθώς αυτό το τμήμα του εγκεφάλου κατακλύζεται από αδρεναλίνη, τα εξωτερικά τμήματα του εγκεφάλου που χρησιμοποιούμε για την επεξεργασία της γλώσσας και για τη συλλογιστική, δεν λειτουργούν τόσο καλά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το νήπιό σας δεν θα είναι σε θέση να σας ακούσει πολύ καλά στο αποκορύφωμα ενός ξεσπάσματος.
Μπορείτε να δοκιμάστε ένα «βάζο ηρεμίας» ή ένα καλειδοσκόπιο για να βοηθήσετε το παιδί να ηρεμήσει. Μπορείτε να γεμίσετε ένα βάζο με νερό και να προσθέσετε μια κουταλιά κόλλα γκλίτερ και μερικά μεγαλύτερα κομμάτια γκλίτερ ή πούλιες. Όταν το παιδί έχει ένα ξέσπασμα θυμού ζητήστε από το νήπιό σας να κουνήσει το βάζο και να παρακολουθήσει το γκλίτερ να στροβιλίζεται και να βυθίζεται σιγά σιγά στον πάτο. Αυτό δίνει τον χρόνο και χώρο στα παιδιά ώστε να επιβραδύνουν το νευρικό τους σύστημα ενώ βοηθά την αναπνοή τους να ηρεμήσει.
Είναι φυσιολογικό
Και κυρίως μην ξεχνάτε πως είναι φυσιολογικό, είναι απλώς ένα εξελικτικό στάδιο από το οποίο περάσαμε όλοι.
