«Το αγόρι, ο τυφλοπόντικας, η αλεπού και το άλογο» του Charlie Mackesy (εκδ.Παπαδόπουλος) μιλά για την καλοσύνη, την αξία της αλληλοβοήθειας, της συντροφικότητας, της ελπίδας. Πρόκειται για ένα αλληγορικό παραμύθι, best seller πλέον, που ξεκίνησε από ένα απλό σκίτσο στο instagram για να γίνει εκδοτικό φαινόμενο να μεταφερθεί στην οθόνη από το BBC.
«Όλοι και εννοώ όλοι πέφτουν» είπε το άλογο, «αλλά βοηθάμε ο ένας τον άλλον». Το ρητό αυτό μπορούσε να δει κανείς λίγο καιρό πριν στον πίνακα ανακοινώσεων σ’ έναν σταθμό του Τube του Λονδίνου ως quote of the day. Tο μόνο σίγουρο είναι πως το βιβλίο του Charlie Mackesy έφτασε ως βάλσαμο σε μια αναπάντεχα σκληρή εποχή.
Με απλότητα, ειλικρίνεια και απλές γραμμές ο εικονογράφος στήνει ένα βασίλειο καλοσύνης και γενναιοδωρίας, εκεί όπου το «μαζί» είναι επιτέλους το ζητούμενο. Συνοδοιπόροι σε αυτό το μοναδικό ταξίδι τέσσερις ήρωες: ένα φιλομαθές αγόρι, ένας τρελούτσικος τυφλοπόντικας με αδυναμία στα γλυκά, μια λίγο καχύποπτη αλεπού και ένα πραγματικά ευγενικό άλογο. Καθώς τα μονοπάτια τους διασταυρώνονται γεννιούνται φιλίες και μια συμμαχία ανώτερη της κάθε μονάδας. Σταλάγματα σοφίας, εκμυστηρεύσεις, αγάπη και δυνατές αγκαλιές προσφέρονται ως εναλλακτική στη φιλαυτία και στον ατομικισμό. «Τι θες να γίνεις όταν μεγαλώσεις;» ρωτάει το αγόρι τον τυφλοπόντικα «καλός» απαντά εκείνος. «Τι νομίζεις ότι είναι επιτυχία;» ξαναρωτάει το αγόρι «να αγαπάς». «Ποιο είναι το πιο γενναίο πράγμα που είπες ποτέ;» ρωτάει το αγόρι το άλογο και εκείνο απαντά «βοήθεια», ένα σχέδιο μάλιστα που βρήκε θέση σε νοσοκομεία, ιδρύματα και οργανισμούς ψυχικής υγείας ως σύμβολο. Μα, δεν θα ήταν λίγο καλύτερος ο κόσμος έτσι;
Τώρα, το BBC το έκανε animation σε συνεργασία με τον συγγραφέα. Η ιστορία (είτε κανείς επιλέξει το βιβλίο είτε την ταινία) δίνει αφορμή για να συζητήσει κανείς με τα παιδιά πλήθος θεμάτων που αφορούν την ψυχική υγεία και την ανθρώπινη βέβαια κατάσταση. Γιατί οι χαρακτήρες της ταινίας εισάγουν ο καθένας έννοιες και βοηθούν το “αγόρι” να κατανοήσει τα συναισθήματά του.
Η Joanna Hunt, Επικεφαλής Προγραμμάτων Πρακτικής Νεολαίας στο The Children’s Society και τη Rebekah Hipkiss, επόπτρια της γραμμής Childline, σημείωσε πως: “Ενώ η συζήτηση γύρω από την ψυχική υγεία με ένα παιδί μπορεί να είναι δύσκολη, αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό. Ο καλύτερος τρόπος είναι να διασφαλίσετε ότι το παιδί αισθάνεται ασφαλές, ήρεμο και χαλαρό. Πιστεύουμε ότι η παρακολούθηση μιας ταινίας όπως «Το αγόρι, ο τυφλοπόντικας, η αλεπού και το άλογο» είναι ένας πολύ χρήσιμος τρόπος για να ξεκινήσει μια συζήτηση σχετικά με το πώς μπορεί να αισθάνεται ένα παιδί. Προσφέρει χώρο στο παιδί να ταυτιστεί με έναν χαρακτήρα και να αρχίσει να μιλάει για τα δικά του συναισθήματα, δίνοντάς σας τη δυνατότητα να ακούσετε και να κατανοήσετε καλύτερα τι βιώνει αυτή τη στιγμή”.
Κάποια θέματα που θα μπορούσατε να συζητήσετε με τα παιδιά:
- Στη ζωή μπορείς να αλλάζεις οπτική γωνία:
Στην ταινία, ο “τυφλοπόντικας” προτείνει στο “αγόρι” να σκαρφαλώσει σε ένα δέντρο για να αποκτήσει μια διαφορετική οπτική γωνία.
Αν το παιδί σας είναι αγχωμένο, μπορεί να βοηθήσει μια νέα οπτική γωνία. Μιλήστε με το παιδί σας για πιθανές λύσεις και τρόπους επίλυσης ενός προβλήματος και δείξτε του πώς μπορεί να βλέπει τα πράγματα με πολλούς τρόπους.
Στην αρχή όμως θα πρέπει να μάθει να αποσυμπιέζεται. “Απλές τεχνικές όπως η αναπνοή και το μέτρημα μέχρι το δέκα μπορούν να βοηθήσουν να ηρεμήσει ένα παιδί όταν βρίσκεται σε καταστάσεις που το δυσκολεύουν. Μόλις ηρεμήσει, μπορείτε να αλλάξετε εστίαση, να βρείτε μαζί μια νέα προοπτική και να συζητήσετε τι πρέπει να κάνετε στη συνέχεια” λέει η Joanna.
“Είναι σημαντικό να είστε ήρεμοι, να ακούτε και να επικυρώνετε πραγματικά τα συναισθήματά τους. Στη συνέχεια, δουλέψτε μαζί τους για να σκεφτείτε τα πιθανά επόμενα βήματα. Ως γονείς συχνά θέλουμε να διορθώσουμε κάτι μόνοι μας, αλλά αυτό μπορεί να στερήσει τη δύναμη από ένα νεαρό άτομο. Είναι σημαντικό να συμμετέχουν στη λήψη των αποφάσεων και να νιώθουν ότι έχουν την ευθύνη γι’ αυτό”.
“Μπορεί να είναι δύσκολο για τα παιδιά να μιλήσουν για τις δυσκολίες, οπότε είναι καλό να υπάρχουν και άλλοι τρόποι έκφρασης των συναισθημάτων. Συχνά χρησιμοποιούμε τη δημιουργικότητα ως έναν τρόπο για την επεξεργασία των προβλημάτων – αυτό μπορεί να είναι η καταγραφή σκέψεων και συναισθημάτων σε ημερολόγιο, η ζωγραφική, η ακρόαση μουσικής κλπ.».
2. Δεν είναι ντροπή να ζητάμε βοήθεια
Δεν είναι ντροπή να ζητάμε βοήθεια, αλλά μερικές φορές μπορεί να μας είναι δύσκολο. Όπως δείχνει η ταινία, η βοήθεια δεν είναι πάντα δύσκολη – το “αγόρι” προσφέρει ευγενικά βοήθεια στον “τυφλοπόντικα” και ο “τυφλοπόντικας” αποδέχεται την προσφορά. Αλλά το να ζητάς βοήθεια μπορεί να σε κάνει να νιώθεις αμήχανα. Στην ταινία το “αγόρι” ζητά από το “άλογο”: “Ποιο είναι το πιο γενναίο πράγμα που έχεις πει ποτέ;” Το άλογο απαντά: “Βοήθεια… Το να ζητάς βοήθεια δεν σημαίνει ότι παραιτείσαι. Σημαίνει πως αρνείσαι να τα παρατήσεις”.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους ένα παιδί μπορεί να χρειαστεί βοήθεια – αν ένα παιδί νιώθει μοναξιά για παράδειγμα. Σε αυτή την περίπτωση, η Joanna λέει: “Μπορεί να γίνουν αρκετά ντροπαλά, αγχωμένα και ήσυχα. Μπορεί να μη θέλουν να βγαίνουν πια έξω ή να πηγαίνουν στο σχολείο. Η μοναξιά μπορεί επίσης να σχετίζεται με τον εκφοβισμό. Τα παιδιά μπορεί να μην ξέρουν πώς να ζητήσουν βοήθεια σε αυτές τις καταστάσεις. Αν παρατηρήσετε αυτές τις αλλαγές, είναι σημαντικό να κάνετε ερωτήσεις ανοιχτού τύπου (ξεκινώντας με λέξεις όπως “Πώς θα μπορούσε;”, “Τι είναι;” ή “Τι θα γινόταν αν…”) που θα επιτρέψουν στο παιδί σας να ανοιχτεί, αντί για ερωτήσεις τύπου “ναι” ή “όχι”, όπως “έχεις φίλους;””.
Η Rebekah λέει: “Πολλά παιδιά ανησυχούν μήπως αγχώσουν τους γονείς τους και μας τηλεφωνούν λέγοντας ότι δεν θέλουν να γίνουν βάρος επικοινωνώντας τα προβλήματα τους. Το θέμα είναι να κρατάμε τις πόρτες επικοινωνίας ανοιχτές συνεχώς, όχι μόνο όταν τα πράγματα πάνε στραβά ή όταν μπορεί να χρειάζονται βοήθεια. Αν μιλάμε συνεχώς και έχουμε τακτικές συζητήσεις, δεν θα νιώθουμε ότι ορθώνεται μπροστά μας κάτι πελώριο (σ.σ: εννοεί πως θα έχει τεθεί το ζήτημα βήμα- βήμα».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
3. Προσφέρετε στα παιδιά στήριξη και επιβεβαίωση όπως το άλογο στην ιστορία
Στην ταινία, όταν “το αγόρι” κατηγορεί τον εαυτό του για ένα ατύχημα, “το άλογο” του προσφέρει στήριξη και τον βοηθά να καταλάβει ότι δεν έφταιγε ο ίδιος.
Τα παιδιά συχνά αισθάνονται συγκλονισμένα όταν πιστεύουν ότι έκαναν κάποιο λάθος ή ότι έκαναν κάτι κακό. Το να τους προσφέρετε στήριξη και ενθαρρυντικά λόγια μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης τους, ακόμα κι όταν τα πράγματα δεν πάνε έτσι όπως θα ήθελαν ή πίστευαν.
“Το θέμα είναι να είμαστε ξεκάθαροι ότι μερικές φορές έχουμε και κακές μέρες ή που τα πράγματα δεν πάνε έτσι όπως θα θέλαμε”, λέει η Joanna. “Πολλές φορές τα παιδιά πιστεύουν ότι οι γονείς τους τα καταφέρνουν όλα, επειδή δεν τους δείχνουν ότι δεν τα καταφέρνουν ή ότι δεν έχουν καλή μέρα. Είναι όμως σημαντικό να τους μιλήσουμε γι’ αυτό και πως κι εμείς μπορεί να μην έχουμε μια τόσο καλή μέρα κατά καιρούς”.
“Θα μπορούσατε να πείτε ότι κάνοντας λάθη, χτίζουμε την πανοπλία μας. Αν έχεις κάνει 10 λάθη, τότε η πανοπλία σου είναι πολύ πιο δυνατή και μπορείς να αντιμετωπίσεις ακόμα μεγαλύτερα πράγματα καθώς μεγαλώνεις” προτείνει η Joanna.
4. Να είμαστε ειλικρινείς για τα συναισθήματα μας
Στην ταινία, η “αλεπού” μιλάει ειλικρινά για τις ανασφάλειες της -πιστεύει ότι κανείς δεν θα ενδιαφερθεί για αυτά που έχει να πει.
Οι γονείς μερικές φορές θέλουν να φαίνονται δυνατοί στα μάτια των παιδιών τους. Όμως για να είναι κανείς πρότυπο θα πρέπει να μιλάει ανοιχτά για τους αγώνες που μπορεί να έδωσε ως παιδί ή ως ενήλικας, και για τις δυσκολίες που έχει αντιμετωπίσει προκειμένου να πετύχει κάτι.
Όπως η “αλεπού”, τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά μπορεί να παλεύουν με έλλειψη αυτοπεποίθησης. Η Joanna σημειώνει μάλιστα πως: “είναι φυσιολογικό και για τους γονείς να αισθάνονται ανασφάλεια που και που και αυτό είναι κάτι που μπορείτε να μοιραστείτε με το παιδί σας”. Πρέπει και τα παιδιά να καταλάβουν ότι όλα είναι μια πορεία, μια διαδρομή. Έτσι, αναγνωρίζοντας τα συναισθήματα μας, μπορούμε να καταλάβουμε σε ποιο σημείο της διαδρομής βρισκόμαστε και τι πρέπει να κάνουμε για να οδηγηθούμε στο σημείο που θα θέλαμε.
Μπορείτε να δείτε την ταινία εδώ:
Από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος αναμένεται να επανεκδοθεί το βιβλίο, εμπλουτισμένο την Άνοιξη του 2023.
