Ως γονείς θέλουμε το καλύτερο για τα παιδιά μας. Εργαζόμαστε σκληρά για να μπορέσουμε να μεγαλώσουμε δυνατά άτομα που θα συνεχίσουν να κάνουν ευτυχισμένες ζωές και να έχουν καλή ηθική υπόσταση. Μερικές φορές, ωστόσο, βρίσκουμε τους εαυτούς μας να αμφισβητούμε τις γονικές μας επιλογές και να ελπίζουμε ότι κάνουμε ό,τι καλύτερο για τα παιδιά μας.
Οι ελπίδες, τα όνειρα και οι φόβοι μας δεν θα σταματήσουν ποτέ, αλλά ευτυχώς περισσότερο τώρα από ποτέ, οι επιστήμονες, οι παιδοψυχολόγοι και οι ειδικοί στην ανατροφή των παιδιών μας δίνουν τις συμβουλές τους για το πώς μπορούμε να μεγαλώνουμε συναισθηματικά έξυπνα παιδιά, ισορροπημένα και με υψηλότερα επιτεύγματα.
Μια έρευνα του γιατρού Dr. John Gottman έδειξε, για παράδειγμα, ότι η συναισθηματική επίγνωση και η ικανότητα διαχείρισης των συναισθημάτων -περισσότερο από το IQ τους- είναι αυτά που θα καθορίσουν πόσο επιτυχημένα και ευτυχισμένα είναι τα παιδιά μας σε όλη τη ζωή τους. Αυτό το συμπέρασμα χρίζει τους γονείς ‘προπονητές συναισθημάτων’ για τα παιδιά μας, μια προσέγγιση που έχει θετικά και μακροχρόνια αποτελέσματα, αφού τους μαθαίνει για την πολυπλοκότητα της ζωής και τους επιτρέπει να είναι έξυπνα άτομα με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.
Τι πρέπει να κάνουμε ως “προπονητές συναισθημάτων”;
1. Να αναγνωρίζουμε τα αρνητικά συναισθήματα ως ευκαιρία σύνδεσης.
Χρησιμοποιήστε τα αρνητικά συναισθήματα του παιδιού σας ως ευκαιρία σύνδεσης, θεραπείας και ανάπτυξης. Τα παιδιά δυσκολεύονται να ελέγξουν τα συναισθήματά τους. Να είστε συμπονετικοί, στοργικοί και ευγενικοί. Επικοινωνήστε με ενσυναίσθηση και κατανόηση, ώστε το παιδί σας να αρχίσει να κατανοεί και να συνδυάζει τη συναισθηματική του κατάσταση. Δοκιμάστε να πείτε: «Ακούγεται σαν να είσαι απογοητευμένος! Το καταλαβαίνω απόλυτα» ή «Φαίνεσαι τόσο θυμωμένος αυτή τη στιγμή. Μήπως επειδή η Δανάη πήρε το παιχνίδι σου; Καταλαβαίνω απόλυτα γιατί θα είσαι θυμωμένος».
Όμως, μην τιμωρείτε, απορρίπτετε ή επιπλήττετε το παιδί σας επειδή είναι συναισθηματικό.
Τα αρνητικά συναισθήματα είναι κατάλληλα για την ηλικία και τελικά θα υποχωρήσουν καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν. Παραβλέποντας τα συναισθήματά τους ως ασήμαντα ή στέλνοντας το μήνυμα ότι τα συναισθήματά τους είναι άσχημα, στην πραγματικότητα στέλνετε το μήνυμα ότι είναι “κακά”. Αυτή η επιζήμια αντίληψη μπορεί να μείνει μαζί τους σε όλη την ενήλικη ζωή.
2. Να βοηθήσετε το παιδί σας να προσδιορίσει τα συναισθήματά του.
Βοηθήστε το παιδί σας να δώσει λέξεις και νόημα στο πώς νιώθει. Μόλις τα παιδιά μπορέσουν να αναγνωρίσουν και να χαρακτηρίσουν κατάλληλα τα συναισθήματά τους, είναι πιο ικανά να ρυθμίζουν τον εαυτό τους χωρίς να αισθάνονται καταπονημένοι. Δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε φράσεις όπως: «Μπορώ να νιώσω ότι εκνευρίζεσαι» ή «Ακούγεται σαν να είσαι πραγματικά πληγωμένος».
Όμως μην εκφράσετε κρίση ή απογοήτευση.
Μερικές φορές τα παιδιά μας μπορούν να κάνουν ή να πουν πράγματα που είναι εντελώς απαράδεκτα και είναι δύσκολο να κατανοήσουν τα συναισθήματα που φαίνονται αδικαιολόγητα ή παράλογα. Προσπαθήστε όμως να μπείτε στη θέση του παιδιού σας. Κάντε ερωτήσεις, δείξτε κατανόηση και πείτε τους ότι είστε στο πλευρό τους, τους υποστηρίζετε και είστε εκεί για να τους κρατήσετε το χέρι σε εκείνες τις στιγμές όπου τα πράγματα φαίνονται συντριπτικά και δύσκολα.
3. Να θέσετε όρια και να λύσετε μαζί προβλήματα.
Βοηθήστε τους να βρουν τρόπους να αντιδράσουν διαφορετικά στο μέλλον. Ζητήστε τη βοήθειά τους στην αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων στα προβλήματα. Τα παιδιά λαχταρούν την αυτονομία και αυτός είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να τους διδάξετε ότι είναι σε θέση να αυτορρυθμίζονται σε έναν κόσμο που φαίνεται άδικος και ιδιαίτερα ενοχλητικός. Υπενθυμίστε τους ότι όλα τα συναισθήματα είναι αποδεκτά, αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο με όλες τις συμπεριφορές. Μια εξαιρετική φράση για να θέσετε όρια και να βοηθήσετε στην επίλυση προβλημάτων: «Καταλαβαίνω ότι είσαι αναστατωμένος, αλλά δεν είναι εντάξει να χτυπάς. Πώς μπορείς να εκφράσεις τα συναισθήματά σου χωρίς να χτυπήσεις την επόμενη φορά;»
Όμως μην υποτιμάτε ποτέ την ικανότητα του παιδιού σας να μαθαίνει και να μεγαλώνει.
Τα παιδιά έχουν μια έμφυτη ικανότητα να εξελιχθούν σε ενήλικες υψηλής λειτουργικότητας που μπορούν να λύνουν προβλήματα και να ανταποκρίνονται έξυπνα στα διλήμματα της ζωής. Ως παιδιά, ωστόσο, χρειάζονται ένα αυτί που ακούει, ένα χέρι να κρατάει και έναν γονέα που μπορεί να τους προκαλέσει να ψάξουν μέσα τους και να ανταποκριθούν ανάλογα.
