Η έκθεση στις οθόνες θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το θέμα της δεκαετίας, όσον αφορά την ανατροφή των παιδιών. Ως γονείς ξέρουμε καλά ότι τα παιδιά μας δεν πρέπει να περνούν πολύ χρόνο μπροστά από μια οθόνη, μιας και οι μελέτες δείχνουν ότι οι συνέπειες στη σωματική και την εγκεφαλική τους ανάπτυξη, αλλά και στην ψυχολογία τους, είναι αρνητικές. Ζούμε, όμως, σε μια εποχή που τα παιδιά έχουν εύκολη πρόσβαση σε συσκευές – κι αυτό είναι κάτι αναπόφευκτο. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιάτρων και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρουν ρητά ότι τα παιδιά χρειάζονται σαφή όρια στη χρήση των οθονών, περισσότερη σωματική άσκηση και λιγότερη καθιστική ζωή, επαρκή και ποιοτικό ύπνο, σωματική και συναισθηματική υγεία προκειμένου να μειώσουν τις πιθανότητες εμφάνισης παιδικής παχυσαρκίας, που συνδέεται με πολλές ασθένειες στην ενήλικη ζωή. Τι μπορούμε, λοιπόν, να κάνουμε για να θέσουμε όρια στα παιδιά μας και να τα βοηθήσουμε να αποκτήσουν σωστές συνήθειες όσον αφορά τις οθόνες;
Πέρα από τις οδηγίες των επίσημων φορέων, σύμμαχός μας για πρακτικές συμβουλές που βρίσκουν άμεση εφαρμογή στην καθημερινότητά μας με τα παιδιά είναι, φυσικά, για άλλη μια φορά, τα βιβλία. Περιμέναμε καιρό να κυκλοφορήσουν βιβλία που να μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε αυτό το φαινόμενο της εποχής μας που αφορά κάθε οικογένεια με παιδιά. Η πολύτιμη αυτή βοήθεια ήρθε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο με δύο βιβλία που, κατά τη γνώμη μας, δεν πρέπει να λείπουν από τη βιβλιοθήκη των σύγχρονων γονιών.
«Οι οθόνες δεν είναι για όλη την ώρα»
Ας είμαστε ειλικρινείς: Ακόμη και για εμάς τους ενήλικες οι οθόνες είναι, συχνά, πολύ διασκεδαστικές και εθιστικές. Ενώ, όμως, μπορεί να είναι πράγματι πολύ χρήσιμες και χαλαρωτικές, δεν προορίζονται να χρησιμοποιούνται όλη την ώρα. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιάτρων συστήνει σταθερά όρια στον χρόνο που περνούν τα παιδιά μπροστά στις οθόνες, και εμείς ως γονείς θα πρέπει να κάνουμε όλες τις απαραίτητες ενέργειες ώστε να είναι ασφαλή όσο βρίσκονται στο διαδίκτυο. Με απλές και ξεκάθαρες προτάσεις και συμβουλές, σε αυτό το υπέροχο βιβλίο της Ελίζαμπεθ Βέρντικ, με την εξαιρετική εικονογράφηση της Μαριέκα Χέινλεν, οι γονείς θα βρουν πολύτιμες πληροφορίες για την ασφάλεια των παιδιών τους, θα καθιερώσουν υγιή όρια όσον αφορά τον χρόνο που εκείνα αφιερώνουν στις οθόνες και όλοι θα κατανοήσουν πόσο σημαντικός είναι ο χρόνος μακριά από αυτές.
Το βιβλίο «Οι οθόνες δεν είναι για όλη την ώρα» θα βοηθήσει τόσο τα παιδιά όσο κι εσάς να κάνετε μαζί το πρώτο βήμα για να περιορίσετε τον χρόνο που εκείνα περνούν μπροστά στις οθόνες, και έτσι να εκμεταλλευτούν και να απολαύσουν στο έπακρο την ώρα που αφιερώνουν σε αυτές, αλλά και να καταλάβουν και την ομορφιά του χρόνου μακριά από αυτές.
Αγαπήσαμε και προτείνουμε το συγκεκριμένο βιβλίο γιατί στηρίζεται σε έναν μαγικό συνδυασμό που πετυχαίνει πάντα: αυτόν της ενσυναίσθησης και της ενθάρρυνσης. Η συγγραφέας προτείνει υγιείς και ελκυστικές εναλλακτικές που μπορεί κανείς να εφαρμόσει αντί να περάσει τον χρόνο του μπροστά σε μια οθόνη, καθώς και τρόπους για να παραμείνει χαρούμενος και ασφαλής όταν βρίσκεται στο διαδίκτυο. Οι ζωηρόχρωμες και ευχάριστες εικόνες βοηθούν τα παιδιά να κατανοήσουν πλήρως το κείμενο.
Στο τέλος του βιβλίου θα βρείτε πληροφορίες για τις επιπτώσεις της αλόγιστης χρήσης οθονών και προτάσεις για την τήρηση σταθερών ορίων – θα σας φανούν εξαιρετικά χρήσιμες.
«Ναι στις οθόνες όταν κάνουν καλό!»
Η δική μας γενιά καλείται να μεγαλώσει και να προετοιμάσει τα παιδιά της, όχι μόνο για τον πραγματικό κόσμο εκεί έξω, αλλά και για έναν παράλληλο, συχνά χαώδη ψηφιακό κόσμο, που γιγαντώνεται μέρα με τη μέρα. Όπως είναι λογικό, πολλές φορές νιώθουμε χαμένοι και απροετοίμαστοι μπροστά στο άγνωστο. Ανησυχούμε μήπως, από τη μια, με τις απαγορεύσεις λόγω φόβου εμποδίζουμε την πορεία των παιδιών μας προς το μέλλον και την τεχνολογία ή μήπως, από την άλλη, τα αφήνουμε πολύ ελεύθερα, με κίνδυνο να εθιστούν σε ηλεκτρονικά παιχνίδια, να πέσουν θύματα κυβερνοεκφοφισμού ή να εθιστούν στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Στο βιβλίο «Ναι στις οθόνες, όταν κάνουν καλό» ο Richard Culatta, ειδικός στην εκπαιδευτική τεχνολογία και σύμβουλος της κυβέρνησης Ομπάμα, εξηγεί ότι δεν μπορούμε και δεν πρέπει να κρύβουμε τον ψηφιακό κόσμο από τα παιδιά, ούτε αρκεί να τα προειδοποιούμε μόνο για όσα δεν πρέπει να κάνουν στο διαδίκτυο. Αντίθετα, παρουσιάζει το πλαίσιο και τα εργαλεία που τα βοηθούν να καλλιεργήσουν τις πέντε βασικές δεξιότητες που χρειάζεται να έχει κάθε υπεύθυνος ψηφιακός πολίτης:
- Ισορροπία: να καταλαβαίνει πότε και πόσο είναι υγιές να χρησιμοποιεί την τεχνολογία
- Πληροφόρηση: να διακρίνει μεταξύ αληθινών και ψεύτικων πληροφοριών
- Συμπερίληψη: να φέρεται στους άλλους στο διαδίκτυο με σεβασμό και ευγένεια
- Συμμετοχή: να χρησιμοποιεί την τεχνολογία για να ενισχύσει τις σχέσεις στην οικογένεια, αλλά και τους δεσμούς στην κοινότητα
- Εγρήγορση: να παρακολουθεί και να δημιουργεί ασφαλείς ψηφιακούς χώρους για τους άλλους.
Ένας χρήσιμος οδηγός με πρακτικές συμβουλές για το πώς μπορούμε να διδάξουμε τα παιδιά μας, όχι μόνο να γίνουν ασφαλείς και σωστοί ψηφιακοί πολίτες, αλλά γενικά καλύτεροι άνθρωποι. Ένα βιβλίο απαραίτητο για τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς του σήμερα που θέλουν να μεγαλώσουν σωστά τα παιδιά του αύριο.
Τέλος, ας μην ξεχνάμε ότι, πέρα από τις επίσημες οδηγίες και τα βιβλία που είναι πάντα απαραίτητα για να μην είμαστε μόνοι και αβοήθητοι σε αυτό το δύσκολο και απαιτητικό ταξίδι της γονεϊκότητας, ο πιο σημαντικός και καθοριστικός παράγοντας που θα βοηθήσει τα παιδιά μας να έχουν όρια και μέτρο είμαστε εμείς οι ίδιοι. Το παράδειγμά μας τα διδάσκει «αθόρυβα» καθετί σημαντικό. Γιατί αν εμείς χρησιμοποιούμε τις οθόνες με σύνεση και με τον σωστό τρόπο, αν εμείς καθιερώσουμε μια μέρα της εβδομάδας μακριά από τις οθόνες, αν εμείς αφιερώνουμε ποιοτικό χρόνο ο ένας στον άλλον, το ίδιο θα μάθουν να κάνουν και τα παιδιά μας.
