Το πρώτο κουδούνι στα σχολεία χτύπησε, φέρνοντας μαζί διάφορες λοιμώξεις. Οι συνθήκες συγχρωτισμού στις οποίες εκτίθενται τα παιδιά στα σχολεία, τα νηπιαγωγεία και τους βρεφονηπιακούς σταθμούς αποτελούν τέλειο περιβάλλον για τη μετάδοση των μικροοργανισμών και κατά συνέπεια των λοιμώξεων.
Η μετάδοση των λοιμώξεων είναι συχνότερη το φθινόπωρο και το χειμώνα, οπότε και αυξάνεται η παραμονή των παιδιών σε κλειστούς χώρους.
Οι μικροοργανισμοί μεταδίδονται με την άμεση επαφή με τα χέρια, κατά την ανταλλαγή παιχνιδιών ή άλλων αντικειμένων, όπως και αερογενώς με τα σταγονίδια, που παράγονται με το βήχα, το φτάρνισμα και την ομιλία.
Οι λοιμώξεις αυτές είναι συχνότερες σε παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς καθώς τα μικρά παιδιά είναι πιο δύσκολο να συμμορφωθούν με τους κανόνες υγιεινής.
Η διαχείριση των λοιμώξεων στους παιδικούς σταθμούς αποτελεί μέχρι και σήμερα μία πρόκληση.
Τα πιο συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, βήχα, ρινίτιδα, εξάνθημα, εμέτους, διάρροιες και είναι κυρίως ιογενούς αιτιολογίας. Βοηθάμε το παιδί μόνο υποστηρικτικά, π.χ. δίνοντας αντιπυρετικά, διατηρώντας το ενυδατωμένο, και προσέχοντας τη διατροφή του, ενώ παράλληλα προσπαθούμε να προλάβουμε την εξάπλωση της νόσου στο σχολικό περιβάλλον.
Πότε το παιδί πρέπει να παραμένει σπίτι του;
- Όταν η νόσος το εμποδίζει να συμμετέχει στις δραστηριότητες του σχολείου.
- Όταν η νόσος απαιτεί ιδιαίτερη φροντίδα από το προσωπικό, σε βάρος των άλλων παιδιών.
- Στις παρακάτω περιπτώσεις:
- Το παιδί φαίνεται σοβαρά άρρωστο: Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει λήθαργο, υπνηλία, ευερεθιστότητα, επίμονη ανησυχία ή κλάμα, δυσκολία αναπνοής ή παρουσιάζει ένα γρήγορα εξελισσόμενο εξάνθημα.
- Διάρροιες: Τα παιδιά που είναι εκπαιδευμένα στη χρήση της τουαλέτας, στέλνονται στο σπίτι, όταν δε μπορούν παροδικά να ελέγξουν τις κενώσεις τους και επανέρχονται όταν είναι πλέον ασυμπτωματικά.
- Εμετούς: Όταν το παιδί κάνειπερισσότερους από 2 εμέτους το τελευταίο 24ωρο.
- Κοιλιακό πόνο: Όταν ο πόνος επιμένει για πάνω από 2 ώρες ή πάει και έρχεται αλλά συνοδεύεται από πυρετό ή έντονη καταβολή και αδυναμία.
- Γρίπη: Μέχρι το τέλος του πυρετού και τουλάχιστον ένα 24ωρο χωρίς πυρετό. Απαιτείται ανίχνευση παιδιών με αντίστοιχα συμπτώματα.
- Νόσος χεριών, ποδιών στόματος: Μέχρι το τέλος του πυρετού και την εφελκιδοποίηση (το στέγνωμα) των δερματικών βλαβών.
- Εξάνθημα: Εάν πρόκειται για ταχέως εξελισσόμενο εξάνθημα στο δέρμα με πυρετό ή αλλαγή συμπεριφοράς το παιδί πρέπει να εκτιμηθεί άμεσα από παιδίατρο. Όταν το εξάνθημα είναι αρκετές ώρες και δε συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα κυρίως πυρετό πιθανότατα δεν είναι μεταδοτικό, οπότε το παιδί μπορεί να επιστρέψει στο σχολείο.
- Φυματίωση: Μέχρι να αρχίσει η κατάλληλη θεραπεία και να επιβεβαιωθεί η αποτελεσματικότητά της.
- Μολυσματικό κηρίο δέρματος από σταφυλόκοκκο ή στρεπτόκοκκο: Μέχρι 24 ώρες από την έναρξη της θεραπείας.
- Στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα: Μέχρι 24 ώρες από την έναρξη της θεραπείας.
- Ψείρες και κονίδα στην κεφαλή: Μέχρι να γίνει η πρώτη αποτελεσματική θεραπεία
- Ψώρα: Μέχρι να αρχίσει η θεραπεία. Συστήνεται ταυτόχρονη αγωγή των ατόμων που ζουν στο ίδιο σπίτι και των στενών επαφών. Απολύμανση χώρου, αντικειμένων, ρούχων, κλινοσκεπασμάτων κτλ.
- Oξυουρίαση (Σκουληκάκια στην περιπρωκτική περιοχή): Δε χρειάζεται να παραμείνει σπίτι το παιδί. Απαιτείται άμεση έναρξη αγωγής. Συστήνεται ταυτόχρονη αγωγή των ατόμων που ζουν στο ίδιο σπίτι και των στενών επαφών. Απολύμανση χώρου, αντικειμένων, ρούχων, κλινοσκεπασμάτων, οδοντόβουρτσας κτλ. Κόψιμο νυχιών. Καλό πλύσιμο χεριών και συχνό μπάνια.
- Ανεμοβλογιά. Πέντε μέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων και μέχρι οι βλάβες να στεγνώσουν.
- Ερυθρά. Μέχρι 6 ημέρες μετά την εμφάνιση του εξανθήματος.
- Ιλαρά. Μέχρι 5 ημέρες μετά την έκθυση του εξανθήματος.
- Ερυθρά. Μέχρι 7 ημέρες μετά την έκθυση εξανθήματος.
- Παρωτίτιδα. Μέχρι 10 ημέρες μετά τη διόγκωση της παρωτίδας.
- Κοκκύτης. Μέχρι την ολοκλήρωση 5νθήμερης αντιμικροβιακής αγωγής. Αν δε λάβει αγωγή, 21 ημέρες από την έναρξη του βήχα. Σε συμπτωματικά παιδιά συστήνεται αποκλεισμός για 5 ημέρες αγωγής.
- Ηπατίτιδα Α (που προκαλεί συνήθως γαστρεντερίτιδα): Αποκλεισμός για 1 εβδομάδα και μέχρι την υποχώρηση των συμπτωμάτων. Αν διαπιστωθούν >1 κρούσμα, τότε εμβολιασμός όλων εντός 14 ημερών.
- Επιπεφυκίτιδα, μέχρι την αποδρομή των συμπτωμάτων.
Σε ποιες περιπτώσεις δεν απαιτείται αποκλεισμός στο παιδί
- Κοινό κρυολόγημα, ρινίτιδα (ανεξάρτητα από το χρώμα ή την επιμονή της) και βήχα, εκτός και εάν τα συμπτώματα είναι ιδιαίτερα έντονα που δεν αφήνουν το παιδί να συμμετέχει στις σχολικές διαδικασίες.
- Ορώδης/Πυώδης έκκριση από τα μάτια, χωρίς πυρετό, πόνο στο μάτι, η ερυθρότητα των βλεφάρων
- Εξάνθημα χωρίς πυρετό και αλλαγή συμπεριφοράς.
- Στοματίτιδα από μύκητες με τις χαρακτηριστικές λευκωπές πλάκες.
- Χρόνια ηπατίτιδα Β.
- Ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV).
Χρήσιμες οδηγίες για την πρόληψη λοιμώξεων στους παιδικούς σταθμούς – Τήρηση κανόνων υγιεινής
- Καλό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό, κυρίως μετά τη χρήση της τουαλέτας και πριν τη λήψη τροφής ή την ετοιμασία γευμάτων.
- Εκπαίδευση των παιδιών να καλύπτουν το στόμα ή τη μύτη με χαρτί μιας χρήσης όταν βήχουν ή φταρνίζονται και μετά να το πετάνε στον κάδο απορριμμάτων. Στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει διαθέσιμο χαρτί, συμβουλεύουμε τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν τον αγκώνα ή τον ώμο τους σαν εμπόδιο.
- Συχνό μπάνιο και καθημερινή αλλαγή ενδυμασίας κυρίως εσωρούχων.
- Στις οικογένειες που έχουν βρέφη, αλλά και νήπια, τονίζεται η μεγάλη σημασία της καθαριότητάς τους. Ενθαρρύνεται η συχνή αλλαγής της πάνας, καθώς και το σχολαστικό πλύσιμο των χεριών όσων προσώπων περιποιούνται το βρέφος. Εμβολιασμός όλων των ατόμων που ζουν στο ίδιο σπίτι με βρέφος<6μηνών για την εποχική γρίπη.
- Τακτικό πλύσιμο του ρουχισμού, των κρεβατιών, των παιχνιδιών και των άλλων αντικειμένων.
- Αποφεύγονται οι χώροι συγχρωτισμού, ιδιαίτερα για τα μικρά παιδιά.
- Καλός αερισμός όσο αυτό είναι δυνατό στους κλειστούς χώρους.
- Διατήρηση της καθαριότητας κοινόχρηστων χώρων του σχολείου όπως τουαλέτες, νιπτήρες, αποδυτήρια, ντους, κουζίνες, μαγειρεία, τραπεζαρίες, χερούλια από τις πόρτες.
Υγιεινή των χεριών για παιδιά και προσωπικό
- Χρήση τρεχούμενου νερού για το πλύσιμο των χεριών.
- Χρήση επαρκούς ποσότητας υγρού σαπουνιού, το οποίο πρέπει να καλύψει όλη την επιφάνεια των χεριών.
- Γίνεται καλό τρίψιμο σε όλη την επιφάνεια των χεριών (παλάμες, πρόσθια και οπίσθια επιφάνεια των χεριών, μεταξύ των δαχτύλων και των άκρο- δαχτύλων, περιοχή κάτω από τα νύχια).
- Ξέπλυμα χεριών μέχρι να φύγει το σαπούνι.
- Στέγνωμα χεριών με χάρτινη πετσέτα μιας χρήσης.
- Αν η βρύση δεν κλείνει αυτόματα, κλείσιμο με τη χάρτινη πετσέτα μίας χρήσης ή με τον αγκώνα (όχι στη χρήση κοινών πετσετών).
- Απαραίτητος ελάχιστος χρόνος πλυσίματος: 15-20 δευτερόλεπτα
- Το προσωπικό πρέπει πρώτα να πλένει τα χέρια του, πριν βοηθήσει κάποιο παιδί να πλύνει τα δικά του.
Αφιερώστε όσο χρόνο χρειάζεται για να εκπαιδεύσετε το παιδί σας να πλένει τα χέρια του σωστά και αποτελεσματικά. Είναι «το Α και το Ω» στην πρόληψη των λοιμώξεων στους παιδικούς σταθμούς.
Οι γονείς πρέπει να θυμούνται ότι στη συντριπτική πλειοψηφία οι λοιμώξεις στα σχολεία είναι ιογενούς αιτιολογίας, για τις οποίες δεν υπάρχουν εμβόλια ή κάποια συγκεκριμένη αντιϊκή θεραπεία.
Ωστόσο, κατά καιρούς, είναι δυνατό να αντιμετωπίσουμε και επιδημίες από νοσήματα για τα οποία υπάρχουν εμβόλια όπως συνέβη πριν λίγα χρόνια με την έξαρση της ιλαράς.
Μάλιστα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την επανεμφάνιση λοιμωδών νοσημάτων που είχαν εξαφανιστεί εξαιτίας της καθυστέρησης του βασικού εμβολιασμού των παιδιών λόγω της πανδημίας της COVID-19.
Ειδικά, λοιπόν, κατά την έναρξη της σχολικής χρονιάς, επικοινωνήστε με τον παιδίατρό σας, ώστε να βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας έχει κάνει όλα τα απαραίτητα εμβόλια για την ηλικία του.
Θεανώ Λαγκούση-Δανηλάτου MD PhD – Παιδίατρος
Eξειδικευόμενη Λοιμωξιολογίας, Γενικό Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία»
Εξωτερικός Συνεργάτης «Ιασώ Παίδων»
Αγίας Αναστασίας 26, Νέα Ιωνία, 14232 211
7407291
info@kidsmed.gr
