Τα κλασικά παιδικά βιβλία αλλά και οι ιστορίες με τις πριγκίπισσες της Disney έχουν επικριθεί για την έλλειψη γυναικείων χαρακτήρων και για την ενίσχυση των σεξιστικών στερεότυπων.
Μια νέα ανάλυση από το Πανεπιστήμιο Edith Cowan της Δυτικής Αυστραλίας διαπίστωσε ότι περισσότερα από δώδεκα βιβλία, που απευθύνονται σε παιδιά τριών έως πέντε ετών, συνέβαλαν στη μείωση της αυτοεκτίμησης των κοριτσιών, δίνοντας παράλληλα στα αγόρια μια ανώτερη αίσθηση.
«Τα παιδικά βιβλία με εικόνες συμβάλλουν στην ανάπτυξη της ταυτότητας φύλου στα παιδιά και μπορούν να επηρεάσουν τις φιλοδοξίες και τις προσδοκίες για τους ρόλους στις οικογένειες και τις κοινωνίες», δήλωσε η Δρ Έλεν Άνταμ, η οποία ηγήθηκε της μελέτης.
Από τα 96 εικονογραφημένα βιβλία που μοιράστηκαν οι 44 συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί σε οκτώ παιδικούς σταθμούς στην Αυστραλία και τις ΗΠΑ, το 90% αντικατοπτρίζουν «κυρίως τη μεσαία τάξη, ετεροφυλόφιλους, άντρες ήρωες».
«Αυτά τα ευρήματα είναι ανησυχητικά καθώς τα στοιχεία δείχνουν ότι η ανάπτυξη του φύλου είναι ένα κρίσιμο μέρος της πιο πρώιμης και πιο σημαντικής μαθησιακής εμπειρίας των μικρών παιδιών και μια απαίτηση εκπαιδευτικών πολιτικών, που βασίζεται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού».
Ένα τέτοιο βιβλίο, είπε ο Δρ Άνταμ, είναι το κλασικό βιβλίο του Dr Seuss The Cat in the Hat. Το βιβλίο είναι «πολύ λευκό και παλιομοδίτικο με ξεπερασμένες αντιλήψεις για την οικογένεια και τους ρόλους της».
Τα βιβλία του Αμερικανού συγγραφέα Theodor Seuss Geisel, γνωστός ως Dr Seuss «αντανακλούν σε μεγάλο βαθμό την κυρίαρχη κουλτούρα και τις ξεπερασμένες απόψεις και τρόπους ζωής, που θα μπορούσε να είναι επιζήμια για δίκαια εκπαιδευτικά και κοινωνικά αποτελέσματα», σημείωσε.
Επίσης, «απεικονίζουν τις μειονοτικές κουλτούρες με στερεότυπους ή εξωτικούς τρόπους και συχνά σε ρόλους υποταγμένους σε λευκούς χαρακτήρες».
Ένα άλλο βιβλίο που μπήκε στο μικροσκόπιο ήταν το «Harry the Dirty Dog» του Gene Zion, μια ιστορία του 1956 που δείχνει «προκατάληψη προς την ανδρική αναπαράσταση» απεικονίζοντας 24 άντρες σε στερεότυπα επαγγέλματα όπως εργάτης οδοποιίας, οικοδόμος και μηχανικός.
Αναφέρεται στον κύριο χαρακτήρα του σκύλου χρησιμοποιώντας τη έμφυλη αντωνυμία «αυτός» και απεικονίζει μόνο επτά γυναίκες που, σε αντίθεση με τα αγόρια, «απεικονίζονται ως επί το πλείστον παθητικά».
Όσο για τη σειρά με τις πριγκίπισσες της Disney, τα βιβλία ενισχύουν το μήνυμα ότι «τα κορίτσια χρειάζονται έναν άντρα για να τα σώσει και ότι οι γυναίκες είναι αβοήθητες», όπως αναφέρει η έρευνα.
Οι χαρακτήρες των βιβλίων κυμαίνονται από τη Σταχτοπούτα, τη Χιονάτη ως τη Ραπουνζέλ και τη Μουλάν.
«Το αρσενικό είναι δυνατό και ξέρει καλύτερα. Έτσι καταλήγουμε σε ορισμένα από τα προβλήματα της κοινωνίας. Yπάρχουν μηνύματα πατριαρχίας παντού», είπε η Δρ Άνταμ.
Η σωρευτική επίδραση των βιβλίων που ενισχύουν τα σεξιστικά στερεότυπα «μπορεί να μειώσει την αυτοεκτίμηση των κοριτσιών καθώς και τις επαγγελματικές τους φιλοδοξίες και επιπλέον, τα αγόρια μπορούν να αναπτύξουν την αίσθηση του δικαιώματος (πάνω στα κορίτσια) και τα παιδιά να πιστεύουν ότι τα κορίτσια είναι λιγότερο άξια από τα αγόρια», σημειώνει μεταξύ άλλων η έρευνα.
Ενώ η Δρ Άνταμ είπε ότι δεν είναι πρακτικό να αποκλειστεί η λογοτεχνία που περιέχει στερεότυπα, οι εκπαιδευτικοί θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν μία «κριτική αντίληψη» για να βοηθήσουν τα παιδιά «να αξιολογήσουν προσεκτικά τα βιβλία, προκειμένου να εντοπίσουν τα στερεότυπα».
«Το περιεχόμενο και οι εικονογραφήσεις που περιέχονται στην παιδική λογοτεχνία έχουν μακροπρόθεσμη επιρροή στην ανάπτυξη του φύλου των παιδιών επειδή επικοινωνούν πολιτιστικούς και κοινωνικούς κανόνες στα παιδιά», όπως είπε χαρακτηριστικά.
«Είναι καθήκον των εκπαιδευτικών να εξετάζουν θέματα ισότητας των φύλων στο πρόγραμμα σπουδών, τους πόρους και τις παιδαγωγικές τους προσεγγίσεις» ανέφερε μεταξύ άλλων.
