Από την Κάλλια Γιαννιτσοπούλου, Κλινική Διαιτολόγο – Διατροφολόγο, (somaygies.gr).
H διατροφή έχει ζωτική σημασία για τη σωστή διαβίωση ενός ατόμου, ενώ, όπως όλες οι επιστήμες, εξελίσσεται με την πάροδο των χρόνων, με τις νέες έρευνες και τα νέα δεδομένα και εργαλεία που έχουν στα χέρια τους οι ειδικοί. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι πολλές διατροφικές συστάσεις που χρησιμοποιούνταν πλέον έχουν αλλάξει και είτε δεν ισχύουν καθόλου είτε έχουν αναθεωρηθεί.
Παρακάτω εντοπίζουμε ορισμένες από τις πιο συνηθισμένες διατροφικές συστάσεις που έχουν αλλάξει μέσα στα χρόνια.
Τι λέγαμε: “Επιτρέπεται η κατανάλωση φρουκτόζης στους διαβητικούς”
Τι γνωρίζουμε σήμερα: Η κατανάλωση φρουκτόζης έχει αυξηθεί δραματικά παγκοσμίως τις τελευταίες δεκαετίες. Υπάρχουν πολυάριθμες κλινικές, πειραματικές και επιδημιολογικές μελέτες όπου αποδεικνύεται ότι η αυξημένη κατανάλωση φρουκτόζης επηρεάζει αρνητικά τον μεταβολισμό των υδατανθράκων και το γαλακτικό οξύ που σχηματίζεται από τη φρουκτόζη μπορεί επίσης να επηρεάσει το ενεργειακό ισοζύγιο ολόκληρου του σώματος. Η υπερβολική πρόσληψη φρουκτόζης διεγείρει την ενδογενή παραγωγή γλυκόζης και τη σύνθεση λιπιδίων στο ήπαρ.
Αυτή τη στιγμή η φρουκτόζη πιστεύεται ότι είναι ένας σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει σε χρόνιες μεταβολικές παθήσεις, όπως παχυσαρκία, αντίσταση στην ινσουλίνη, υπεργλυκεριδαιμία και μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος, υπεργλυκαιμία, διαβήτης τύπου 2 και καρκίνος. Οπότε, αν και παλαιότερα επιτρεπόταν η κατανάλωση φρουκτόζης σε όσους είχαν διαγνωστεί με διαβήτη, πλέον αυτό δεν υφίσταται.
Τι λέγαμε: “Τα τρόφιμα με χαμηλά λιπαρά είναι πιο υγιεινά”
Τι γνωρίζουμε σήμερα: Από τη δεκαετία του 1970 είχαμε την πεποίθηση ότι το λίπος είναι “κακό” για την υγεία και έχουν γίνει εκστρατείες που μας συνιστούν να καταναλώνουμε λιγότερο λίπος. Επιπλέον, αυτό συμβαίνει ακόμα και όταν η αρχαϊκή επισήμανση των τροφίμων εστιάζει συχνά στο λίπος ως κακή θρεπτική ουσία. Το λίπος δεν είναι κακό! Χρειαζόμαστε λίπος και η συμπερίληψη μιας λογικής ποσότητας σωστού τύπου λίπους σε κάθε γεύμα είναι πρωταρχικής σημασίας για μια θρεπτική διατροφή.
Επιπλέον, χρειάζεται προσοχή στα σνακ που χαρακτηρίζονται ως “χαμηλά σε λιπαρά”, καθώς είναι συχνά υψηλότερα σε ζάχαρη από τα αντίστοιχά τους. Η επιλογή “χωρίς λιπαρά” δεν είναι ένας εύκολος και γρήγορος τρόπος για να διατηρήσουμε τα επίπεδα χοληστερόλης χαμηλά ή να χάσουμε βάρος. Σε έρευνες αποκαλύπτεται ότι πολλά είδη χαμηλών λιπαρών και δίαιτας γίνονται πιο γευστικά, αλλά αντίθετα περιέχουν αυξημένα επίπεδα ζάχαρης και αλατιού από τα αντίστοιχα των κανονικών λιπαρών. Αυτό που προτείνουμε πλέον είναι, αντί για προϊόντα με χαμηλά λιπαρά, να προτιμάμε μικρές ποσότητες τροφίμων, όπως γιαούρτι με πλήρη λιπαρά, τυρί και βούτυρο.
Τι λέγαμε: “Μία δίαιτα πολύ χαμηλών θερμίδων είναι μία καλή μέθοδος για απώλεια βάρους”
Τι γνωρίζουμε σήμερα: Ενώ η μείωση της πρόσληψης θερμίδων μπορεί πράγματι να συμβάλλει στην απώλεια βάρους, η απότομη και εξαντλητική μείωση των θερμίδων μπορεί να οδηγήσει σε μεταβολικές προσαρμογές και μακροπρόθεσμες συνέπειες στην υγεία. Το βρετανικό NHS γράφει σε δήλωσή του: “Μια δίαιτα πολύ χαμηλών θερμίδων είναι ένα πρόγραμμα διατροφής με κλινική επίβλεψη που περιλαμβάνει κατανάλωση περίπου 800 θερμίδων την ημέρα ή λιγότερες. Μερικές φορές αυτές οι δίαιτες συνιστώνται για παχύσαρκα και υπέρβαρα άτομα που διαχειρίζονται διαβήτη, πρόκειται να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση ή να προετοιμαστούν για θεραπεία γονιμότητας”. Ωστόσο, σε μελέτες έχει επιβεβαιωθεί επανειλημμένα ότι οι δίαιτες χαμηλών θερμίδων σπάνια καταφέρνουν να διατηρήσουν μακροπρόθεσμα την απώλεια βάρους.
Τι λέγαμε: “Τα συμπληρώματα ασβεστίου είναι απαραίτητα για την υγεία των οστών”
Τι γνωρίζουμε σήμερα: Πολλοί άνθρωποι λαμβάνουν συμπληρώματα ασβεστίου για να διατηρήσουν το σκελετικό τους σύστημα υγιές. Ωστόσο, σε πρόσφατη έρευνα αποκαλύφθηκε ότι η συμπλήρωση ασβεστίου μπορεί να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.
Η Dr Erin Michos δήλωσε στο HopkinsMedicine.org: “Ένα θρεπτικό συστατικό σε μορφή χαπιού δεν υποβάλλεται σε επεξεργασία στο σώμα με τον ίδιο τρόπο όπως όταν λαμβάνεται από πηγή τροφής. Επιπλέον, δεν ισχύει ότι τα συμπληρώματα ασβεστίου συμβάλλουν τόσο στην ενίσχυση των οστών”. Μελέτες έχουν συνδέσει τα συμπληρώματα ασβεστίου με αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης καρδιακών παθήσεων, ενώ δε μειώνουν τον κίνδυνο πρόκλησης κατάγματος ή εμφάνισης οστεοπόρωσης.
Τι λέγαμε: “Τα προϊόντα χωρίς γλουτένη είναι πιο υγιεινά”
Τι γνωρίζουμε σήμερα: Η κατανάλωση προϊόντων που περιέχουν γλουτένη μπορεί να είναι καυστική ή ακόμα και θανατηφόρα για όσους πάσχουν από κοιλιοκάκη ή δυσανεξία στη γλουτένη. Ωστόσο, άνθρωποι που δεν πάσχουν από τα παραπάνω δεν έχουν τίποτα να φοβούνται όταν πρόκειται για την κατανάλωση γλουτένης και τέτοια προϊόντα είναι μερικές φορές πιο επεξεργασμένα, υψηλότερα σε ζάχαρη και χαμηλότερα σε φυτικές ίνες από τα ισοδύναμα που περιέχουν γλουτένη.
Ο φαρμακοποιός Hussain Abdeh δήλωσε στο Newsweek: “Η επιλογή επιδορπίων χωρίς γλουτένη δεν είναι μια πιο υγιεινή εναλλακτική λύση σε σχέση με τα κανονικά επιδόρπια. Σε ορισμένες περιπτώσεις τα υποκατάστατα της γλουτένης μπορεί στην πραγματικότητα να οδηγήσουν σε υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες. Εάν ωστόσο έχετε δυσανεξία στη γλουτένη, τα τρόφιμα χωρίς γλουτένη είναι εξαιρετικές πηγές θρεπτικών συστατικών”.
Τι λέγαμε: “Εάν ασκείσαι τακτικά, χρειάζεσαι περισσότερη πρωτεΐνη στη διατροφή σου”
Τι γνωρίζουμε σήμερα: Εάν ασκείσαι σκληρά, μπορεί να χρειαστεί να αυξήσεις την πρόσληψη τροφής για να τροφοδοτήσεις τις επιπλέον ενεργειακές απαιτήσεις του οργανισμού σου, αν, φυσικά, δεν επιθυμείς να χάσεις βάρος.
Σε αυτή την περίπτωση, τρώγοντας περισσότερο, θα προσλαμβάνεις μέσω των επιλογών σου περισσότερη πρωτεΐνη και αυτό είναι αρκετό, ειδικά αν λάβουμε υπόψη ότι συνήθως η δυτική διατροφή είναι τυπικά υψηλότερη σε πρωτεΐνη απ’ ό,τι απαιτείται. Άρα, δεν υπάρχει κανένας λόγος να αυξήσεις την πρόσληψη πρωτεΐνης περισσότερο από αυτό που θα σου παρέχεται αυξάνοντας την πρόσληψη τροφής.
