Η άφιξη του νέου αδερφού/αδερφής θα προκαλέσει αναστάτωση στο μεγαλύτερο αδερφάκι. Θα ανακαλύψουμε γρήγορα ότι δεν είναι τόσο χαρούμενο ή ενθουσιασμένο για το νεογέννητο όπως εμείς. Η αλήθεια είναι πως είχε συνηθίσει να απολαμβάνει την αδιαίρετη προσοχή όλων μας…
Είναι εντυπωσιακές οι αντιδράσεις που μπορεί να εκδηλώνουν τα νήπια προς τα καινούργια τους αδέρφια.
Βλέπουμε συχνά παλινδρόμηση σε προηγούμενες -πιο παιδικές- συμπεριφορές. Παιδιά ξαναρχίζουν να θηλάζουν (προσπαθώντας να “κλέψουν” το γάλα του αδερφού-, ζητούν ξανά πιπίλα ή θέλουν “να κάνουν και αυτά νάνι στην κούνια”. Συχνά είναι και τα «ατυχήματα» με την τουαλέτα.
Άλλοτε μπορεί να σωματοποιούν το άγχος που νιώθουν και να εκδηλώνουν ανορεξία, ανεξήγητο πονόκοιλο ή νευρικό φάγωμα των νυχιών.
Σε ένα πρόσφατο περιστατικό του ιατρείου μας νήπιο ηλικίας 2,5 ετών εμφάνισε αιφνίδια απώλεια ομιλίας (αφασία), με ραγδαία εξέλιξη, περίπου 10 μέρες μετά την άφιξη του νεογέννητου στο σπίτι.
Το παιδί που προηγουμένως μιλούσε πολύ καλά για την ηλικία του και σχημάτιζε προτάσεις άρχισε να τραυλίζει και μέσα σε 3 μέρες μετά βίας άρθρωνε λίγες λέξεις ενώ έδειχνε ιδιαίτερα ανήσυχο. Η ομιλία του αποκαταστάθηκε τελικά πλήρως μετά από 1 μήνα ωστόσο αναγκαστήκαμε να το υποβάλουμε σε ενδελεχή έλεγχο με ηλεκτροεγκεφαλογράφημα και μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου.
Σε κάθε περίπτωση θα υπάρξει μία φάση προσαρμογής για το μεγαλύτερό παιδί μας από τη στιγμή που θα γεννηθεί το αδερφάκι του.
Κάθε φάση προσαρμογής όμως έχει την τεχνική της! Λοιπόν για να μη βαδίζουμε ξυπόλητοι στα αγκάθια σας παραθέτουμε μερικές ιδέες:
Επιβεβαιώστε στα παιδιά ότι τα υπεραγαπάτε ξανά και ξανά, λεκτικά και με χειρονομίες. Πάρτε τα αγκαλιά, φιλήστε τα, κρατήστε τα κοντά σας ενώ ταίζετε το μικρό τους αδερφάκι. Η αγκαλιά της μαμάς είναι πολύ μεγάλη! Είναι σημαντικό να συζητάτε με το παιδί για το πώς νιώθει και να το αφήνετε να εκφραστεί, χωρίς να κάνετε σχόλια που υποβαθμίζουν αυτό που αισθάνεται. Με τη σειρά σας, εξηγήστε ότι οι ανάγκες του μωρού τον πρώτο καιρό είναι μεγάλες και ότι σύντομα η κατάσταση θα βελτιωθεί.
Εμπλέξτε τα στη διαδικασία της φροντίδας του μωρού. πχ “-Μπορείς να μου δώσεις το πάμπερ για να το αλλάξουμε;”, “-Έλα να του τραγουδήσουμε γιατί κλαίει!” Το νήπιο θα νιώσει ανακούφιση αν συμμετέχει σε όλο αυτό.
Βάζετε κάποιες φορές το μεγαλύτερο παιδί …πρώτο! Μπορείτε να πείτε “το μωράκι θα πρέπει να περιμένει για να αλλάξει την πάνα του” ενώ προσφέρετε στο μεγαλύτερο το φαγητό του ή να αφήσετε το βρέφος στο ριλάξ ενώ παίζετε “σπίτι με μαξιλάρια” με τον αδερφό του. Οτιδήποτε μπορεί να τους δείξει ότι αυτή τη στιγμή “είναι πρώτος/η” μπορεί να κάνει θαύματα.
Δείξτε αναγνώριση και αποδοχή των σκέψεών του: Εκφράσεις όπως “Τα μωρά τελικά κλαίνε πάρα πολύ, έτσι δεν είναι;” ή “Πιστεύω ότι θα ήθελες κάποια φορά να μπορούσαμε να κάτσουμε για λίγο μόνοι μας” δείχνουν ότι τα καταλαβαίνετε. Οι γονείς που αναπτύσσουν μία ανοιχτή και ειλικρινή επικοινωνία βοηθούν τα μεγαλύτερα αδέρφια να διαχειριστούν καλύτερα το άγχος τους.
Προετοιμαστείτε για χτύπημα ή άλλη μορφή επιθετικότητας! Όσο και να το μισείτε οι στατιστικές είναι αμείλικτες. Τα αδέρφια μπορεί να εξφενδονίσουν κάποιο παιχνίδι, να τσιμπήσουν, να προσπαθήσουν να βγάλουν το μάτι ή να χτυπήσουν το βρέφος. Στη φάση αυτή είναι πολύ πιθανό να θέλετε να τους φωνάξετε !! Η αλήθεια όμως είναι ότι …αυτός ήταν ο αρχικός σκοπός της ενέργειάς τους ! Αντί λοιπόν να πέσετε στην παγίδα, παραμείνετε ψύχραιμοι και δώστε όλη σας την προσοχή στο αν έπαθε κάτι το μωρό. Τα αδέρφια θα καταλάβουν πως η όλη προσπάθεια ήταν ένα χάσιμο χρόνου και δεν θα έχουν τον ίδιο ενθουσιασμό να το επαναλάβουν.
Ζητήστε βοήθεια με το νεογέννητο για να περνάτε χρόνο με το μεγαλύτερο παιδί. Μπορεί να είστε η “σούπερ μαμά” ωστόσο το παιδί χρειάζεται (λίγο) ποιοτικό χρόνο όπου θα έχει όλη την προσοχή σας, έστω και για μία ώρα το 24ωρο. Αφήστε το νεογέννητο στον ώμο του μπαμπά και καθίστε στο πάτωμα με το μεγαλύτερο αδερφάκι που σας λαχταρά. Ακόμα και αν θηλάζετε και δεν μπορείτε να λείψετε για πολύ, μία σύντομη βόλτα στο πάρκο μπορεί να το κάνει να νιώσει πως βρήκε την αποκλειστική του αγάπη ξανά.
Διατηρείστε την ρουτίνα του νηπίου σας όσο περισσότερο είναι εφικτό. Τα νήπια είναι άτομα που βολεύονται στις συνήθειες. Διαβάστε τους σταθερά μία ιστορία για να κοιμηθούν ή προσφέρετε και φάτε μαζί το αγαπημένο τους πρωινό. Ίσως είναι δύσκολο να οργανώσετε επισκέψεις σε φίλους ή σταθερή έξοδο στην παιδική χαρά τις πρώτες εβδομάδες. Ωστόσο η διατήρηση βασικών συνηθειών φαγητού και ύπνου θα κάνει μεγάλη διαφορά στο πως νιώθουν.
Τέλος να θυμάστε ότι όλο αυτό δεν θα κρατήσει για πάντα. Όταν το μεγαλύτερο αδερφάκι εκδηλώνει έντονη ζήλεια για το μωρό μπορεί να μας φαίνεται ότι αυτή η κατάσταση δεν θα τελειώσει ποτέ. Κι όμως θα τελειώσει ! Θα έρθει η στιγμή όπου θα γίνουν τα καλύτερα φιλαράκια !(μπορεί κάποτε να σας κοροϊδεύουν κιόλας). Να θυμάστε ότι τόσο το μεγάλο σας νήπιο όσο και το μωράκι ωφελούνται τα μέγιστα συναισθηματικά και κοινωνικά από το γεγονός ότι έχουν αδερφάκι!!
Η Παιδιατρική είναι Τέχνη – Κυριάκος Δουλγέρης, παιδίατρος
