Περίοδος Προσαρμογής στο πρώτο μας σχολείο!
Μαζί με το άνοιγμα των σχολείων έρχεται για τα μικρά παιδιά η περίοδος της προσαρμογής. Ή αλλιώς της συναρμογής… μιας συλλογικής προσπάθειας του παιδιού, του γονιού και του σχολείου να προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα, σε μια νέα αρχή.
Ο τρόπος με τον οποίο θα κυλήσει η περίοδος της προσαρμογής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από προηγούμενους αποχωρισμούς που έχει βιώσει η οικογένεια.
– Εάν ένα παιδί βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τη μητέρα για δύο, τρία ή τέσσερα έτη πριν πάει σχολείο, είναι πιθανό να δυσκολευτεί περισσότερο κατά τον αποχωρισμό της, συγκριτικά με ένα παιδί που καθημερινά αποχωρίζεται τους γονείς του, για λόγους εργασίας ή άλλους λόγους.
Οι προηγούμενοι αποχωρισμοί σχετίζονται και με την κοινωνικότητα του παιδιού. Πόσο συχνά κοιμάται εκτός σπιτιού; Μένει στη γιαγιά, στη θεία ή με μια παιδαγωγό στο σπίτι του ή αλλού; Οι γονείς εργάζονται και πόσες ώρες; Λείπουν συχνά για επαγγελματικά ταξίδια; Με πόσα διαφορετικά πρόσωπα έχει συνηθίσει να συναναστρέφεται συστηματικά το παιδί;
– Το αν και κατά πόσο είναι κοινωνικό ένα παιδί στις κούνιες ή σε παιδότοπους, όπου κάποιος γονέας βρίσκεται κοντά, δε σχετίζεται με τον τρόπο που θα αντιδράσει την περίοδο της προσαρμογής στο σχολείο. Αυτό συμβαίνει καθώς στις κούνιες ο γονιός είναι παρών και το παιδί έχει οπτική επαφή μαζί του, ενώ στο σχολείο το αφήνει και φεύγει.
Έχει σημασία να γνωρίζουμε πως το κάθε παιδί έχει τον δικό του χρόνο και τρόπο προσαρμογής στο σχολείο.
Άλλα παιδιά δυσανασχετούν και κλαίνε για πολλές μέρες, άλλα για λίγες και άλλα καθόλου. Ακόμα κι εκείνα που δείχνουν όμως σα να «μη περνούν προσαρμογή» στην πραγματικότητα περνούν. Μπορεί να παρατηρήσουμε αλλαγές στις ώρες ύπνου, στις αντιδράσεις και στη γενική διάθεση του παιδιού.
– Ο λόγος για τον οποίο δυσκολεύονται τα μικρά παιδιά, αντιδρούν και συχνά κλαίνε αυτή την περίοδο είναι η δυσκολία που έχουν να αντιληφθούν το παροδικό των καταστάσεων.
– Πιστεύουν πως θα παραμείνουν για πάντα στο σχολείο και ακόμα κι αν τους λέμε πως «η μαμά θα έρθει να σε πάρει» δυσκολεύονται να ενσωματώσουν την πληροφορία. Για τον λόγο αυτόν χρειάζονται:
• Συνεχή λεκτική επανάληψη με απλά λόγια της ρουτίνας.
• Συνεχή συναισθηματική επιβεβαίωση.
• Χρονικές συμφωνίες.
• Συνέπεια του ενήλικα στην τήρηση των χρονικών συμφωνιών.
Αυτός ο νέος κόσμος του σχολείου με παιδιά, χωρίς μαμάδες τους προκαλεί δέος, ενθουσιασμό, φόβο, απορία και άγχος. Είναι μια μεγάλη αλλαγή στη ζωή τους στην οποία εμείς οφείλουμε να σταθούμε με ενσυναίσθηση. Τα παιδιά χρειάζονται κατανόηση, αναγνώριση και δικαίωση του συναισθήματός τους.
Αποχωρίζονται για πρώτη φορά την οικογενειακή ασφάλεια, όπου η αποδοχή είναι δεδομένη και βρίσκονται ξαφνικά σε ένα νέο χώρο, άγνωστοι μεταξύ αγνώστων και για πρώτη φορά, χρειάζεται μόνα τους να διεκδικήσουν τη θέση τους στην ομάδα.
Να παρουσιάσουν τον εαυτό τους και να γίνουν από κάποιους περισσότερο και από άλλους λιγότερο αποδεκτοί. Ακόμα και για έναν ενήλικα με δουλεμένες κοινωνικές δεξιότητες, όλα τα παραπάνω φαντάζουν βουνό, τον πρώτο καιρό σε ένα νέο πλαίσιο, όπως πχ σε μια νέα δουλειά.
– Έχει πολύ μεγάλη σημασία οι γονείς να τηρούν τις ώρες που έχουν πει πως θα έρθουν να πάρουν το παιδί. Όταν οι γονείς λένε «θα έρθω να σε πάρω όταν ο δείκτης του ρολογιού δείχνει το 1», χρειάζεται πράγματι να εμφανίζονται στη 13.00 ακριβώς και να υπενθυμίζουν στο παιδί δείχνοντάς του ξανά το ρολόι πως τήρησαν τη συμφωνία τους. Έτσι το παιδί αισθάνεται ασφάλεια και ξέρει τι να περιμένει.
Αντίστοιχα η λεκτική επανάληψη φράσεων όπως «στο σχολείο ερχόμαστε το πρωί, τρώμε, παίζουμε, διαβάζουμε και μετά πάμε στο σπίτι», μαζί με αντίστοιχες εικόνες σε καρτέλες, επίσης βοηθούν το παιδί να οπτικοποποιήσει τη νέα του ρουτίνα και να καταλάβει πως έχει αρχή, μέση και τέλος.
Το μοντέλο που ιδανικά θα έπρεπε να λειτουργεί σε σταθμούς και νηπιαγωγεία είναι εκείνο του Βερολίνου. Σε αυτό παρατηρούμε πως τον πρώτο καιρό βρίσκεται στο σχολείο ο γονιός μαζί με το παιδί για λίγες ώρες, έπειτα για περισσότερες. Σταδιακά το παιδί συμμετέχει μόνο του και χωρίς το γονιό σε δραστηριότητες, αρχικά για λιγότερες ώρες και προοδευτικά για περισσότερες. Τέλος, ο γονιός φεύγει και το παιδί σταδιακά συμμετέχει στο πλήρες πρόγραμμα του σχολείου.
Οι λόγοι που δεν τηρείται συχνά το παραπάνω μοντέλο είναι πρακτικοί. Αφενός οι σταθμοί εξυπηρετούν πάρα πολλά παιδιά και ο χώρος δεν ενδείκνυται για τόσες οικογένειες μαζί, αφετέρου οι γονείς εργάζονται και δεν έχουν αυτή την πολυτέλεια χρόνου.
– Παρόλα αυτά το μοντέλο αυτό μας δείχνει πως όσο πιο σταδιακά γίνει η μετάβαση τόσο πιο ομαλή θα είναι για το παιδί.
Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για την αρχή μιας καινούριας περιόδου με τις δυσκολίες και τις ομορφιές της. Ως γονείς οφείλουμε να αναγνωρίζουμε πως ο αποχωρισμός δεν βιώνεται μονομερώς από το παιδί, αλλά και εμείς βιώνουμε ανάμεικτα συναισθήματα, όπως φόβο, άγχος, θλίψη και ενοχές που ¨αφήνουμε το παιδί¨. Επιπλέον, μπορεί να μην έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη στο σχολείο. Πώς λοιπόν να το εμπιστευτεί το παιδί, όταν και εμείς έχουμε ανησυχίες και αμφιβολίες;
– Σύντομα, όλα αυτά τα συναισθήματα εξομαλύνονται και δίνουν τη θέση τους στην αγάπη για τον μαγικό κόσμο του σχολείου και της νηπιακής ηλικίας. Το μωρό μας έγινε πια νήπιο και εμείς θα είμαστε δίπλα του σε αυτή την αλλαγή…
To διαβάσαμε στη σελίδα Μικρό Βουνό. Ευχαριστούμε θερμά!
