Το να βοηθήσουμε ένα παιδί να διαχειριστεί τον θυμό του δυσκολεύει τους γονείς, οδηγώντας πολλούς σε μία απ’τις δύο οδούς:
- απογοητευμένοι από το θυμό του παιδιού επιδίδονται σε μια μάχη εξουσίας ή
- νιώθοντας πανικό, προσπαθούν γρήγορα να κατευνάσουν τον θυμό με το καθολικό (αλλά τόσο άχρηστο) «ηρέμησε!».
Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε πει κάποια από αυτά σε κάποιο σημείο του γονεικού μας ταξιδιού. Ήρθε, όμως, η ώρα να προχωρήσουμε στο να βοηθήσουμε το θυμωμένο παιδί μας, γιατί ακριβώς όπως το μικρό μας χρειάστηκε βοήθεια για να μάθει να δένει τα παπούτσια του ή να βουρτσίζει τα δόντια του, χρειάζεται επίσης βοήθεια για να μάθει πώς να διαχειρίζεται τον θυμό του.
Τι πρέπει να γνωρίζουμε;
Ο θυμός είναι κοινώς γνωστός ως «βασικό συναίσθημα» (αυτό που είναι καθολικό για όλους τους ανθρώπους). Εκεί, όμως, που γίνεται λίγο πιο δύσκολο είναι ότι ο θυμός συχνά εμφανίζεται ως «δευτερεύον» συναίσθημα επειδή εμφανίζεται ως συναισθηματική αντίδραση σε ένα άλλο συναίσθημα.
Αυτός είναι και ο λόγος που ακούμε τη φράση «ο θυμός είναι μια μάσκα», επειδή συχνά άλλα περίπλοκα συναισθήματα βρίσκονται κάτω από το θυμό.
Ο θυμός είναι εκεί για αρκετούς λόγους:
1. Ο θυμός χρησιμεύει ως ένα συναίσθημα προσαρμογής/επιβίωσης για τους ανθρώπους σηματοδοτώντας μια πιθανή απειλή, βοηθώντας μας να επικοινωνούμε με τους άλλους και μας ωθεί να επιτύχουμε συγκεκριμένη συμπεριφορά.
2. Ο θυμός εκφράζεται ευκολότερα από πιο βαθιά και ευάλωτα συναισθήματα, δίνοντάς μας την ψευδαίσθηση της δύναμης και του ελέγχου σε μια στιγμή όπου στην πραγματικότητα, πιθανότατα αισθανόμαστε πολύ αδύναμοι και συναισθηματικά ευάλωτοι.
3. Τα παιδιά είναι πολύ πιο παρορμητικά στα συναισθήματα τους λόγω του αναπτυσσόμενου μετωπιαίου λοβού και του φλοιού τους.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Νομιμοποίηση όλων των συναισθημάτων (συμπεριλαμβανομένου του θυμού)
Ο θυμός είναι τρομακτικός για ένα παιδί! Οι φυσιολογικές αλλαγές που συμβαίνουν πυροδοτούν τον εγκέφαλο του παιδιού σας καθιστώντας δύσκολο (ή εντελώς αδύνατο) για εκείνο να σκεφτεί καθαρά και να ενεργήσει ορθολογικά.
Όταν τα μεγάλα συναισθήματα διογκώνονται γρήγορα, η αίσθησή τους δημιουργεί ανησυχία. Το να διδάξετε στο παιδί σας ότι ο θυμός είναι ο φυσικός του τρόπος για να το ειδοποιεί ότι κάτι δεν πάει καλά, θα βοηθήσει αυτό το έντονο συναίσθημα να βιώνεται λιγότερο συντριπτικό.
Να είστε ενεργητικοί, όχι αντιδραστικοί
Το να μιλάμε για έντονα συναισθήματα στη ζέση μιας κατάρρευσης ή διαφωνίας θα είναι 110% χωρίς αξία. Γιατί; Όταν το παιδί σας βρίσκεται σε κατάσταση μεγάλης συναισθηματικής διέγερσης δεν πρόκειται να ακούσει ή να θυμηθεί πολλά (αν μη τι άλλο) από αυτά που λέτε.
Γνωρίζουμε ότι όταν το κέντρο συναισθημάτων του εγκεφάλου είναι πολύ ενεργοποιημένο χάνουμε την πρόσβαση στο λογικό μέρος του εγκεφάλου.
Δώστε συχνές και συνεχείς ευκαιρίες για να μιλήσετε για τα συναισθήματα και τις δεξιότητες αντιμετώπισης του θυμού στην καθημερινότητα ώστε να μπορεί να τις συγκρατήσει σταδιακά.
Δώστε τους ένα “σωσίβιο”
Ο καλύτερος τρόπος να βοηθήσεις ένα θυμωμένο παιδί είναι να παραμένεις ήρεμος. Όταν βιώνεις έντονα συναισθήματα, το να βλέπεις έναν γονέα να χάνει τον έλεγχο είναι στην κορυφή της λίστας όσων τρομάζουν ένα παιδί.
Είστε ο οδηγός του παιδιού σας και βασίζεται σε εσάς για να έχετε τον έλεγχο όταν δεν μπορεί.
Εξερευνήστε τους παράγοντες ενεργοποίησης τους
Τα «αγκάθια» και τα «κουμπιά θυμού» είναι δύο λέξεις που χρησιμοποιώ συχνά για να αναφέρω συνηθισμένα θέματα, καταστάσεις ή μέρη όπου ο θυμός μας τείνει να εμφανίζεται συχνότερα.
Το να βοηθήσετε το παιδί σας να σκεφτεί τι συμβαίνει συνήθως πριν «εμφανιστεί ο θυμός του» είναι ένας σημαντικός τρόπος για να καλλιεργήσετε την αυτογνωσία και να προετοιμαστείτε καλύτερα όταν θα συμβούν δύσκολες καταστάσεις στο μέλλον.
Διδάξτε λεξιλόγιο συναισθημάτων
Όταν δίνετε στο παιδί σας ένα ευρύ φάσμα λεξιλογίου συναισθημάτων, του δίνετε ένα μέσο για να καταλάβει καλύτερα τι βιώνει και επίσης πώς να το εκφράσει κατάλληλα.
Εάν δεν γνωρίζουμε ότι υπάρχει ένα συγκεκριμένο συναίσθημα, θα είναι δύσκολο να το αναγνωρίσουμε – ισχύει για όλους, και τα παιδιά!
Ομάδα
Ενώ μπορεί να περιμένετε από το παιδί σας να «ηρεμήσει!» από μόνο του, τα περισσότερα παιδιά θα χρειαστούν την ενεργό υποστήριξη ενός γονέα ή φροντιστή για να αντιμετωπίσουν τον θυμό τους, να ηρεμήσουν και να ρυθμίσουν το νευρικό τους σύστημα.
Το να υποστηρίζετε το παιδί σας μέσα από τη θύελλα του θυμού του και να εξερευνάτε μέσω δοκιμών και λαθών αυτό που το βοηθά να ανακτήσει τη συναισθηματική σταθερότητα ονομάζεται συν-ρύθμιση και αποτελεί ουσιαστικό μέρος της ανατροφής ενός συναισθηματικά ευφυούς παιδιού που μπορεί να διαχειριστεί τον θυμό του με υγιή τρόπους στην ενήλικη ζωή.
Διδάξτε μέσω μοντελοποίησης
Το παιδί σας παρακολουθεί πώς συμπεριφέρεστε όταν είστε θυμωμένοι. Μοντελοποιείτε καλές στρατηγικές αυτοελέγχου και αντιμετώπισης τις περισσότερες φορές. Ή αφήνετε τα συναισθήματά σας, τα λόγια και τις πράξεις σας να οδηγούν;
Ο πιο ισχυρός τρόπος για να μάθετε στο παιδί σας πώς να αντιμετωπίζει το θυμό με θετικό τρόπο είναι να διαμορφώνετε και να εξασκείτε υγιείς δεξιότητες αντιμετώπισης μπροστά του.
Σημάδια προειδοποίησης σώματος
Ένα τεράστιο κομμάτι της υποστήριξης των δεξιοτήτων συναισθηματικής ρύθμισης ενός παιδιού είναι να το βοηθήσετε να αναπτύξει αυτογνωσία γύρω από το σώμα του και τις φυσικές/σωματικές αντιδράσεις στον θυμό.
Εάν το παιδί σας μπορεί να προσέξει στο σώμα του σημάδια θυμού, μπορεί να εφαρμόσει στρατηγικές ηρεμίας.
Βοηθήστε τα να εξερευνήσουν πώς νιώθουν τον θυμό στο σώμα τους όταν έχουν ένα ξέσπασμα θυμού. Μήπως το πρόσωπό τους ζεσταίνεται και κοκκινίζει; Τεντώνουν οι μυς τους ή κρατούν την αναπνοή τους;
Μετάφραση: Διαπροσωπικές Σχέσεις
Πηγή: Angela Pruess / parents with confidence
