Σήμερα ξύπνησα από ένα κακό όνειρο: είδα ότι μια φίλη μου με ειδοποίησε ότι η περιοχή που ζω είχε πιάσει φωτιά. Ανοίγοντας τα μάτια μου διαπίστωσα το ψυχολογικό πέρασμα από το αίσθημα του φόβου σε αυτό της ασφαλείας. Με μια τεράστια δόση στεναχώριας για όσα συμβαίνουν γύρω μας. Και αυτά στο πλαίσιο του ότι είμαι ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια, πιστοποιημένη τραυματοθεραπεύτρια στη μέθοδο EMDR και με πολλά-πολλά χρόνια εμπειρίας στον χώρο της ψυχοθεραπείας.
Και σκέφτομαι όλα τα παιδιά που είδαν την περιοχή ή και το ίδιο τους το σπίτι να καίγεται, τα παιδιά που αναγκάστηκαν να φύγουν από τα σπίτια τους ή που άκουσαν για συγγενείς και φίλους που επηρεάστηκαν άμεσα από τη φωτιά, ή για τα παιδιά των πυροσβεστών, που ξέρουν ότι ένας γονιός τους είναι κυριολεκτικά στην πρώτη γραμμή του πυρός και μάχεται λυσσαλέα για να σώσει τη ζωή άλλων παιδιών, ενηλίκων, ζώων, φυτών, αλλά και άψυχων οικοδομημάτων.
ΔΕΝ μπορούμε να παραστήσουμε ότι δεν τρέχει τίποτα. ΔΕΝ μπορούμε να αποκρύψουμε από τα παιδιά την αλήθεια. Μπορούμε όμως να τα ενημερώσουμε και παράλληλα να τα βοηθήσουμε να επεξεργαστούν τις πληροφορίες για την παρούσα κατάσταση.
Σοκ, στεναχώρια, θλίψη, αγανάκτηση, θυμός, είναι μερικά από τα συναισθήματα για όσα συμβαίνουν γύρω μας καθώς βλέπουμε τις φλόγες της φωτιάς να καταστρέφουν την πατρίδα μας. Τα παιδιά είναι δίπλα μας και βλέπουν. Βλέπουν εικόνες φρίκης στην τηλεόραση αλλά και ακούνε τις συζητήσεις και τις αντιδράσεις των ενηλίκων γύρωτους.
Πολλών γονιών το ένστικτο είναι να μην πουν απολύτως τίποτα στα παιδιά τους, ειδικά αν είναι κάτω των 6 ετών, θεωρώντας ότι έτσι τα προστατεύουν. Άλλοι γονείς πάλι έχουν την τηλεόραση διαρκώς ανοιχτή για τη συνεχή ενημέρωση τους, αφήνοντας τις εικόνες φρίκης να βομβαρδίζουν όλη την οικογένεια, επηρεάζοντας κυρίως τα παιδιά.
ΠΩΣ ΝΑ ΜΙΛΗΣΟΥΜΕ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΦΩΤΙΕΣ
* Δώστε προσοχή στη λέξη «μιλήσουμε»! Ρόλος των γονιών είναι να συζητήσουν με τα παιδιά για το τι συμβαίνει και όχι να τα αφήσουν απλώς να βλέπουν τηλεόραση.
* Δώστε στα παιδιά ειλικρινείς και μετριοπαθείς εξηγήσεις. Μην πείτε ψέματα γιατί τα παιδιά πάντα βρίσκουν τον τρόπο να μάθουν και μετά θα χάσετε την αξιοπιστία σας και το παιδί σας δε θα σας εμπιστεύεται.
* Μην αφήνετε την τηλεόραση να παίζει συνέχεια, σαν μουσική επένδυση στην καθημερινότητα σας. Περιορίσετε τις εικόνες φρίκης στις οποίες εκτίθενται τα παιδιά.
* Συζητήστε για τις καταστροφές και πόσο αυτές επηρεάζουν όχι μόνο τους ανθρώπους και τις περιουσίες τους, αλλά και τη φύση και το κλίμα.
* Περιορίστε τις άκριτες εκδηλώσεις θυμού, τα ξεσπάσματα, τις βρισιές και τον κακό τρόπο ως αντίδραση σε αυτά που συμβαίνουν. Τα παιδιά βλέπουν πώς μιλάνε και πώς φέρονται οι γονείς και κάνουν τα ίδια.
* Διατηρείστε ήρεμη και ψύχραιμη στάση.
* Μιλήστε στα παιδιά για όλους αυτούς τους υπέροχους ανθρώπους, τους εθελοντές, οργανωμένους ή μη και το πώς έσπευσαν να συντρέξουν τους συμπολίτες τους και να βοηθήσουν.
* Αν έχετε τη δυνατότητα να βοηθήσετε, σκεφτείτε να πάτε στο παιδί σας σε κάποιο κέντρο συγκέντρωσης ειδών πρώτης ανάγκης για τους πυροπαθείς και συμβάλετε κι εσείς, προσφέροντας ακόμα και ένα μπουκαλάκι νερό. Κάθε τι μετράει.
* Ακούστε με προσοχή κάθε απορία και ερώτηση του παιδιού. Δώστε σημάδια και αξία σε αυτά που σκέφτεται, που νιώθει και που το προβληματίζουν.
* ΠΟΤΕ μην ακυρώνετε τα συναισθήματα του λέγοντας «δεν πρέπει να φοβάσαι/να στεναχωριέσαι/να αγχώνεσαι», κλπ. Το παιδί έχει δικαίωμα να νιώθει όπως νιώθει. Χρειάζεται να το βοηθήσουμε να αντέξει το συναίσθημα του και να το διαχειριστεί.
* ΜΗ δώσετε στα παιδιά ψευδείς διαβεβαιώσεις ότι εσείς δεν κινδυνεύετε και ότι ποτέ δε θα πάθετε τίποτα. Είναι προτιμότερο να πείτε την αλήθεια «προς το παρόν είμαστε ασφαλείς» και «κάνουμε ότι περνάει από το χέρι μας για να είναι καλά η οικογένεια μας».
* Βοηθήστε το παιδί να βρει τρόπους να εκφράσει τα συναισθηματά του. Προτείνετε στο παιδί να κάνει μια ζωγραφιά, να γράψει ένα ποίημα ή να παίξει με τα παιχνίδια του πχ, στήνοντας κάποια σκηνή διάσωσης – είναι καλοί τρόποι να εκφράσει και να επεξεργαστεί τα συναισθήματα του σε συμβολικό επίπεδο.
* Εξηγήστε τι σημαίνει εμπρησμός και πόσο κακή πράξη είναι. Εξηγήστε ότι όσο θυμωμένος και να είναι κανείς ή να έχει διαφορετική άποψη για τα πράγματα, σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται να βάζει φωτιά. Είναι εγκληματική ενέργεια.
* Εξηγήστε επίσης ότι υπάρχουν φωτιές σε όλον τον πλανήτη, κάτι που είναι αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής που συντελείται παγκοσμίως. Αυτό είναι συνέπεια του ότι δε φροντίζουμε και δεν προστατεύουμε το περιβάλλον.
* Δώστε στο παιδί ελπίδα και αισιοδοξία για το μέλλον. Θυμήστε του ότι η ζωή είναι πολύτιμο δώρο και κάνετε κάτι όμορφο μαζί- ίσως μια ζέστη, ασφαλή, καθησυχαστική αγκαλιά!
